Wystawa "Franciszek Duszenko. Uczennice i uczniowie" w Gdańsku
12 września w Zbrojowni Sztuki w Gdańsku odbędzie się wernisaż wystawy „Formowanie Pamięci – Przestrzeń Rozdarcia | Franciszek Duszeńko uczennice i uczniowie”. W tym roku przypada 100-lecie urodzin artysty, a decyzją Sejmu RP 2025 rok ustanowiono Rokiem Franciszka Duszeńki.
Do historii przeszły dwie nadzwyczajne realizacje pomnikowe prof. Duszeńki
.Biuro prasowe gdańskiej ASP poinformowało, że na wystawie zaprezentowane zostaną wybrane prace Franciszka Duszeńki oraz prace wybranych uczennic i uczniów z jego pracowni, zarówno tych, którzy w jakimś stopniu kontynuują i rozwijają wątki zbieżne z jego twórczością (w szczególności te związane z definiowaniem i transformowaniem przestrzeni publicznej w kontekście pamięci), jak i tych, których osobowości dopełniają różnorodne i bogate spektrum oddziaływania prowadzonej przez niego pracowni.
„Wystawa jest próbą dokonania syntezy kluczowych aspektów praktyki artystycznej Duszeńki w przestrzeni publicznej. Należy podkreślić pionierski charakter założenia przestrzennego w Treblince, który ukształtował się w czasie, w którym w całej Europie toczyły się gorące dyskusje poświęcone formom upamiętniania Holocaustu i ofiar II wojny światowej” – podano w komunikacie.
Na wystawie zostaną zaprezentowane prace m.in.: Anny Baumgart, Ani Biczysko, Katarzyny Jóźwiak-Moskal, Roberta Kaja, Grzegorza Klamana, Janiny Rudnickiej, Janusza Tkaczuka i Doroty Nieznalskiej.
Franciszek Duszeńko (1925-2008) był rzeźbiarzem, pedagogiem, przedstawicielem polskiej szkoły sztuki monumentalnej.
W latach 1941–1944 studiował w Państwowym Instytucie Sztuk Plastycznych we Lwowie w pracowni prof. Mariana Wnuka. Podczas II wojny światowej był żołnierzem Armii Krajowej, działając pod pseudonimem „Gustaw”. W 1944 roku został aresztowany i uwięziony w niemieckich nazistowskich obozach koncentracyjnych Gross-Rosen, Oranienburg i Sachsenhausen.
Po wojnie wrócił do Polski i kontynuował naukę w Państwowej Szkole Przemysłu Artystycznego w Łodzi, a następnie od 1946 roku w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Gdańsku (z siedzibą w Sopocie), gdzie ponownie studiował pod kierunkiem prof. Mariana Wnuka. W listopadzie 1949 roku uzyskał na Wydziale Rzeźby absolutorium w specjalności: rzeźba architektoniczna, a w maju 1952 roku otrzymał dyplom artysty rzeźbiarza na podstawie uchwały Senatu, który zwolnił go z obowiązku wykonania pracy dyplomowej.
Od 1950 roku związany był zawodowo z macierzystą uczelnią, gdzie stopniowo awansował na kolejne szczeble kariery akademickiej – od asystenta w Studium Rzeźby dla Wydziału Architektury aż do profesora zwyczajnego. W latach 1960–1964 pełnił funkcję dziekana Wydziału Rzeźby, a w latach 1981–1987, wybrany w demokratycznych wyborach, sprawował urząd rektora uczelni. Po zakończeniu dwóch kadencji kierował Katedrą Rzeźby i Rysunku oraz Pracownią Dyplomującą. Mimo przejścia na emeryturę w 1995 roku kontynuował pracę akademicką do 2001 roku.
Do historii przeszły dwie nadzwyczajne realizacje pomnikowe prof. Duszeńki: pomnik Ofiar Obozu Zagłady w Treblince z 1964 roku, wykonany razem z Adamem Hauptem oraz pomnik Obrońców Wybrzeża na Westerplatte w Gdańsku z 1966 roku, wykonany razem z Adamem Hauptem i Henrykiem Kitowskim.
Franciszek Duszeńko zmarł 11 kwietnia 2008 roku. Pracownia, w której tworzył, przy ul. Chlebnickiej w Gdańsku już nie istnieje. Spuścizna po artyście została przekazana gdańskiej ASP w 2013 r. przez jego żonę malarkę Urszulę Ruhnke-Duszeńko.
Wystawa „Formowanie Pamięci – Przestrzeń Rozdarcia | Franciszek Duszeńko uczennice i uczniowie” czynna do 19 października
.Uczelnia zdigitalizowała i umieściła w Internecie 1500 rysunków prezentujących projekty pomników i inne dokonania rzeźbiarskie artysty. Oprócz rysunków uczelnia w ramach projektu pn. „Digitalizacja i ewidencja spuścizny po artyście rzeźbiarzu Franciszku Duszeńce przechowywanej w Bibliotece ASP w Gdańsku” zeskanowała i zapisała w sposób cyfrowy także 520 fotografii stanowiących dokumentację dorobku rzeźbiarskiego artysty.
W 100. rocznicę urodzin rzeźbiarza, oddając hołd jego dokonaniom artystycznym Sejm ustanowił rok 2025 Rokiem Franciszka Duszeńki.
Wystawa „Formowanie Pamięci – Przestrzeń Rozdarcia | Franciszek Duszeńko uczennice i uczniowie” będzie czynna do 19 października br. w Zbrojowni Sztuki w Gdańsku. Wernisaż odbędzie się 12 września o godz. 18.
Newsletter KULTURA NAJWAŻNIEJSZA
.„Kultura Najważniejsza” to newsletter dla tych, którzy szukają w kulturze czegoś więcej – inspiracji, zachwytu, nowych perspektyw. Podpowiadamy, co obejrzeć, czego posłuchać, co przeczytać i czym się delektować. Przypominamy, że kultura to nie luksus, lecz codzienna potrzeba, którą warto pielęgnować.
Sztuka porządkuje świat, ale i wytrąca z rutyny. Potrafi zaskoczyć, wzruszyć, zatrzymać. Dlatego co tydzień wybieramy najciekawsze propozycje – te, które poruszają i zostają na dłużej. O 21:00 w każdy czwartek w Państwa skrzynce ląduje starannie opracowany przewodnik po tym, co najcenniejsze w kulturze na nadchodzące dni.
Zaglądamy do kin i na platformy VOD. Przypominamy arcydzieła, które warto znać, i wskazujemy nowości, które mogą zyskać podobny status. Sięgamy po klasykę, ale nie ignorujemy trendów. Zestawiamy je, by zobaczyć, jak rozmawiają ze sobą stare i nowe obrazy.
Muzyka? Obowiązkowo. Albumy, koncerty, premierowe utwory – podpowiadamy, gdzie szukać dźwięków, które warto usłyszeć. Bo dobra muzyka, jak dobra opowieść, zostaje z nami na długo.
Zapisując się na bezpłatny newsletter „Kultura Najważniejsza”, dołączają Państwo do społeczności, dla której kultura to nie przerywnik, lecz sens. [LINK DO ZAPISÓW].
PAP/MB
