Historia Jezuitów w Muzeum Uniwersytetu Opolskiego

Do końca listopada 2025 r. w Muzeum Uniwersytetu Opolskiego można obejrzeć wystawę „Śladami opolskich jezuitów”. Ilustruje ona sięgającą XII w. historię obecności zakonników w tym mieście i postać związanego z Opolem estońskiego arcybiskupa Edwarda Profittlicha, który we wrześniu 2025 r. został beatyfikowany.

Ekspozycja „Śladami opolskich jezuitów”

.Jezuici przybyli do Opola w 1668 r., gdzie prowadzili działalność edukacyjną i medyczną do kasaty zakonu w 1773 r. W 1925 r. zakon wrócił do Opola, gdzie do dzisiaj ma swoją siedzibę w sąsiedztwie kompleksu Uniwersytetu Opolskiego.

Kustosz w Bibliotece Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego dr Barbara Kmiecik powiedziała, że wystawa skupia się na ostatnich stu latach działalności jezuitów w Opolu i na osobie ojca Edwarda Profittlicha, arcybiskupa tytularnego i administratora apostolskiego Estonii, który został zamordowany przez Sowietów w 1942 r. i beatyfikowany w 2025 r.

– Wystawa została tak zorganizowana, żeby przede wszystkim uchwycić dwa akcenty, czyli istnienie jezuitów przed kasatą w Opolu, bo dla wielu osób pokazuje się to być zaskakujące, oraz moment, w którym jezuici wracają do Opola. Prezentujemy najstarsze dostępne dokumenty ikonograficzne, w tym słynny plan miasta Wernera, żeby wskazać te zabudowania, które należały w XVII w. do jezuitów. Mało osób wie, że budynek obecnego Muzeum Śląska Opolskiego był kiedyś częścią kompleksu zakonnego prowadzonego przez jezuitów z apteką i gimnazjum. Większość tych założeń już nie istnieje – powiedziała dr Kmiecik.

Błogosławiony Eduard Profittlich

.Zachowało się znacznie więcej dokumentów związanych z ostatnim stuleciem. Po zakupie kamienicy i gruntu pod kościół w 1925 r. jezuici wrócili do Opola. Wśród pierwszych zakonników wymieniono m.in. przeora superiora o. Wilińskiego i o. Edwarda Profittlicha – urodzonego w zachodniej części Niemiec zakonnika, który uczył się języka polskiego, m.in. w Krakowie, by nieść posługę duchową wśród polskojęzycznych wiernych w Niemczech i Rosji.

– Wiadomo, że ojciec Profittlich głosił kazania w Opolu do marca 1928 r. Następnie został przeniesiony do Hamburga, żeby posługiwać Polonii, a z Hamburga do Estonii, gdzie jako arcybiskup tytularny pełnił funkcję administratora apostolskiego. Decyzja o powierzeniu właśnie jemu tej funkcji wynikała m.in. ze znajomości języka polskiego i polskiej obyczajowości, ponieważ większość mieszkających w tym czasie w Estonii osób wyznania katolickiego to byli Polacy. Po zajęciu Estonii przez Armię Czerwoną ojciec Profittlich, który miał już obywatelstwo estońskie, nie skorzystał z możliwości powrotu do Niemiec. Po aresztowaniu przez NKWD w 1941 r. został wywieziony w głąb ZSRR. Po brutalnych przesłuchaniach został oskarżony o szpiegostwo i skazany na śmierć, jednak do wykonania wyroku nie doszło, bo na początku 1942 r. zmarł z wycieńczenia. We wrześniu 2025 r. został beatyfikowany w Estonii – wyjaśniła dr Kmiecik.

Dużą część wystawy poświęcono powojennej działalności jezuitów i ojcu Józefowi Czaplakowi, który od 1968 roku przez 25 lat pełnił funkcję duszpasterza akademickiego, kształcąc i wspierając pokolenia studentów i naukowców ówczesnej Wyższej Szkoły Pedagogicznej i Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Opolu. Wystawa będzie dostępna w Muzeum Uniwersytetu Opolskiego do końca listopada, a następnie zostanie przeniesiona do jezuitów w Opolu.

Querida Amazonia. Poszerzenie horyzontów

.Blask, dramat, tajemnica – tymi trzema słowami papież Franciszek zaprasza Lud Boży i wszystkich ludzi dobrej woli do lektury adhortacji apostolskiej Querida Amazonia (Umiłowana Amazonia), która powstała po Synodzie dla Amazonii, obradującym 6–27 października 2019 r. w Rzymie.[1] Na synodzie tym Kościół wyruszył w poszukiwaniu proroctwa, przesuwając uwagę z obszaru euroatlantyckiego na krainę pełną gigantycznych sprzeczności politycznych, gospodarczych i ekologicznych – pisze Antonio SPADARO SJ

Franciszek podejmuje refleksję na temat rozwiązań, które będą uwzględniały prawa rdzennych ludów, chroniły kulturowe bogactwo i naturalne piękno Amazonii i wspierały wspólnoty chrześcijańskie od strony duszpasterskiej. W tym kontekście kluczowy, jak można się domyślić, jest dziesiąty akapit czwartego rozdziału, „Poszerzać horyzonty poza konflikty”. Papież prosi, abyśmy wyszli poza sprzeczności, gdy mamy do czynienia ze złożonymi problemami. Kiedy pojawiają się polaryzacje i konflikty, trzeba wyjść z impasu, szukając innych, lepszych opcji, być może wcześniej niebranych pod uwagę. Przekraczanie sprzeczności dialektycznych jest dla papieża jednym z fundamentalnych kryteriów działania. Zawsze warto o tym pamiętać.

.Synodalne refleksje złożyły się na obraz, wielki fresk, na którym wszystko – życie Kościoła, polityka, gospodarka, troska o wspólny dom, liturgia – jest ze sobą połączone, o czym Franciszek pisał już encyklice Laudato si’. Malowanie tego fresku rozpoczęło się od niezwykłego spotkania papieża z 22 rdzennymi ludami, do którego doszło 19 stycznia 2018 r. w Puerto Maldonado podczas podróży apostolskiej Franciszka do Peru. To tam ojciec święty wezwał wszystkich „do budowania Kościoła o amazońskim obliczu, Kościoła o natywnym obliczu”.^[2] Nigdy wcześniej rdzenna ludność, potomkowie Afrykanów, rybacy, migranci i inne tradycyjne społeczności Amazonii nie stali wobec zagrożenia deforestacją, standaryzacją i eksploatacją. Idea synodu dla Amazonii zrodziła się z intuicji Franciszka, który dostrzegł szczególną potrzebę krainy, której grozi unicestwienie, krainy, której ratowanie wymaga radykalnych zmian i nowego ukierunkowania. Fresk, złożony z wielkich kontrastów – były tam przemoc i piękno, rabunek i mądrość – został zrozumiany i zinterpretowany „oczami ucznia” i „duszpasterskim sercem”, powiedział papież w swoim przemówieniu inauguracyjnym. Kościół chce towarzyszyć ludziom bez łatwych i gotowych rozwiązań. Synod rozpoczął proces pogłębiania – w ramach szerszej reformy Kościoła^[3] – w którym konieczne będzie zmierzenie się z narastającymi problemami. Posynodalna adhortacja stanowi fundamentalny etap wdrażania zmian.

LINK DO TEKSTU: https://wszystkoconajwazniejsze.pl/antonio-spadaro-sj-querida-amazonia-poszerzenie-horyzontow/

PAP/MJ