Powstanie koalicja chętnych na rzecz Bliskiego Wschodu?
Brytyjski premier Keir Starmer zaapelował na łamach „Daily Mirror”, by powstała międzynarodowa koalicja chętnych na rzecz Bliskiego Wschodu, na wzór tzw. koalicji chętnych wspierającej Ukrainę. Zapowiedział też, że Wielka Brytania będzie ewakuowała dzieci ze Strefy Gazy potrzebujące pilnej opieki medycznej.
„Pomoc nie dociera do Strefy Gazy”
.W oświadczeniu opublikowanym na stronie internetowej brytyjskiego dziennika, Starmer stwierdził, że Wielka Brytania osiągnęła pozycję na arenie politycznej, która „pozwala na realizację międzynarodowych działań, mających prawdziwe cele i praktyczne rozwiązania”.
Jako przykład podał tzw. koalicję chętnych wspierającą Ukrainę w jej wojnie obronnej z Rosją. Zdaniem premiera, taka sama międzynarodowa koalicja musi powstać dla Bliskiego Wschodu. Jej celem powinno być stworzenie planu „zakończenia cierpienia (ludzi), zarówno teraz jak i na dłuższą metę”.
W opinii Keira Starmera, głód panujący w Strefie Gazy jest „absolutnie przerażający”. Podkreślił, że odmowa pomocy humanitarnej dla Palestyńczyków, w tym dzieci i niemowląt, jest „całkowicie nieuzasadniona”, podobnie jak dalsze przetrzymywanie izraelskich zakładników przez Hamas i eskalacja działań militarnych Izraela w Strefie Gazy.
Premier przypomniał, że Wielka Brytania przekazała „miliony funtów w ramach pomocy dla Strefy Gazy”. Powtórzył też zapowiedź, że kolejne 40 mln funtów ma zostać przekazane na pomoc w tym regionie do końca roku. „Ale ta pomoc nie dociera” – podkreślił.
Keir Starmer zapowiedział przyspieszenie działań mających na celu ewakuację ze Strefy Gazy dzieci, które potrzebuję pilnej pomocy medycznej. „Sprowadzimy więcej palestyńskich dzieci do Wielkiej Brytanii aby mogły one skorzystać tutaj ze specjalistycznego leczenia” – oświadczył.
Jak miałaby działać koalicja chętnych na rzecz Bliskiego Wschodu?
.„Wykorzystamy wszystkie dostępne środki, aby natychmiast dostarczyć żywność i pomoc ratującą życie Palestyńczykom” – oświadczył szef rządu, dodając, że w kwestii transportu pomocy do Strefy Gazy jego gabinet rozmawia z władzami Jordanii.
Wielka Brytania, Francja i Niemcy wydały wspólne oświadczeniu, w którym stwierdziły, że katastrofa humanitarna w Strefie Gazy „musi się natychmiast zakończyć”. Władze trzech państw zaapelowały do Izraela o „niezwłoczne zniesienie ograniczeń w dostarczaniu pomocy humanitarnej”.
Oświadczenie jest efektem wcześniejszej rozmowy telefonicznej Keira Starmera z prezydentem Francji Emmanuelem Macronem i kanclerzem Niemiec Friedrichem Merzem.
Światowy Program Żywnościowy (WFP) poinformował w sobotę, że prawie jedna trzecia mieszkańców Strefy Gazy pozostaje bez jedzenia przez całe dnie. Oenzetowska agencja zaalarmowała, że narasta tam problem niedożywienia, a 90 tys. kobiet i dzieci pilnie potrzebuje leczenia.
W Izraelu toczy się wojna lub – jeśli ktoś woli – „operacja specjalna”…
.Nie wiadomo, kto z kim walczy, kto podejmuje decyzje i kto nadzoruje ich wykonanie. Nie można powiedzieć, że wojna toczy się między Izraelem i Palestyną, ponieważ państwo palestyńskie nie istnieje. Nie jest to też wojna pomiędzy ugrupowaniem militarnym Hamas i siłami zbrojnymi Izraela, ponieważ ani Hamas, ani armia izraelska nie są autonomicznymi podmiotami prawa międzynarodowego. Czyli jest to wojna widmo lub wojna, której nie ma, co utrudnia negocjacje na temat pokoju. Z obu stron prowadzą ją ludzie uzbrojeni, którzy kierują swe pistolety maszynowe przeciw nieuzbrojonej ludności. Czyli masakra w biały dzień.
Argument, że każda wojna jest tak okrutna i nieprzewidywalna, to pusty wykręt. Nie każda wojna wynika z celowego gmatwania relacji politycznych i administracyjnych przez wiele lat. To nie jest jedna z tych wojen, której w zasadzie nikt nie chce, ale których efekty dadzą się przewidzieć i ścierpieć. Większość tradycyjnych starć militarnych to wojny na odstraszenie i wyczerpanie przeciwnika. Od czasów generała von Clausewitza taka walka uznawana jest wprawdzie za działanie budzące lęk, ale pozostające na jakimś poziomie racjonalności. Ktoś coś traci, ktoś coś zyskuje, później następuje pokój. Obecne starcie na Bliskim Wschodzie to zupełnie coś innego. To nie wojna na przechytrzenie, usidlenie i zniechęcenie przeciwnika do walki. Ta wojna ma wyzerować przeciwnika, odciąć go od sojuszników i zadeptać jak pustynną żmiję.
Tworzenie stanów splątanych i mętnych pod względem prawnym uznawane jest czasem za sprytny zabieg polityczny, podobny w stylu do misternej partii szachowej. Mnożenie wątpliwości, tworzenie sytuacji niezwykłych i niedających się rozplątać daje nadzieję na znalezienie nieznanych wcześniej rozwiązań, może lepszych niż wszystkie inne dotąd. Jednak by wprowadzać tak zawiłe sztuczki, trzeba mieć jakiś pomysł na zawarcie pokoju. Na Bliskim Wschodzie nikt go nie ma. Tam czeka się cudu i liczy na rozwiązanie noszące znamię historycznego przewrotu. Albo ma zniknąć Izrael, albo ma zniknąć arabska Palestyna i wszyscy mają być zadowoleni. To dość naiwne oczekiwanie, ponieważ Palestyna jako państwo w ogóle nie istnieje. To tylko pseudoprawna konstrukcja, z którą nie wiadomo, co robić. Jej dziwaczny i nieokreślony status miał zapewne uspakajać potencjalnych wrogów. Kraj pozbawiony państwowości wydawał się zbyt wiotki, by stwarzać zagrożenie, choć jednocześnie Palestyna miała być rzekomo dość silna, by umieć o siebie zadbać. Teraz wszyscy widzą, że przyjęty status państwa namiastkowego tylko ułatwia agresję w jego imieniu i przeciwko jego istnieniu. Ten twór poplątany, nieuchwytny i nie do obrony stał się nagle bolesnym cierniem w boku słonia.
Czym jest Palestyna? Na obszarze nazywanym Zachodnim Brzegiem Jordanu istnieje od trzydziestu lat tymczasowa struktura administracyjna, która powstała na mocy porozumienia palestyńsko-izraelskiego z 1993 roku. To porozumienie wyróżnia trzy strefy (za Wikipedią): strefę A, obejmującą większe miasta na terenie określanym jako Zachodni Brzeg Jordanu i Strefę Gazy; strefę B, obejmującą osiedla arabskie objęte militarną kontrolą Izraela; i strefę C, czyli osiedla izraelskie pod całkowitą kontrolą Izraela, obiekty wojskowe i miejsca o znaczeniu strategicznym (np. Dolina Jordanu).
Mówiąc to samo inaczej, strefa A to warunkowa autonomia arabska, strefa B to lokalna autonomia arabska w enklawach otoczonych przez tereny Izraela, strefa C to niby-arabska strefa bez jakiejkolwiek autonomii. Żadne państwo tak nie wygląda. Na mapie Zachodni Brzeg przypomina potłuczoną glinianą skorupę. Są tam osiedla arabskie z własnym lokalnym zarządem, poprzecinane liniami komunikacyjnymi nadzorowanymi przez Izrael. Jedyną całością wykluczoną spod nadzoru Izraela była do zeszłego miesiąca Strefa Gazy. Ta strefa formalnie pozostawała pod nadzorem Izraela, ale nadzór nie był sprawowany – rzekomo dla zwiększenia autonomii osiedli arabskich. A może nawet w imię przyjaźni i pokoju. Ten skrawek ziemi nieproporcjonalnie mały w stosunku do palestyńskich potrzeb pozwolił organizacji partyzanckiej Hamas zbudować system podziemnych korytarzy, łączących w całość magazyny zbrojeniowe, składy żywności i urządzenia pomocnicze nieznanego przeznaczenia.
Izrael okazywał cierpliwość, palestyńska ludność pozorną bezstronność i wytrzymałość. To kruche porozumienie, podsycane wzajemną nienawiścią, nie wytrzymało próby czasu. Na początku października 2023 roku arabska partyzantka dokonała wypadu na ludność Izraela bawiącą się na festiwalu muzycznym w bezpośrednim sąsiedztwie Strefy Gazy. Żołnierze Hamasu wzięli kilkuset zakładników, maltretując ich przy okazji, poniżając i niekiedy zabijając dla postrachu. Wybuchły walki między Izraelem i Hamasem, czyli między państwem niepodległym i organizacją podziemną w sensie dosłownym i przenośnym. Próba udawania, że Hamas nie istnieje, zakończyła się katastrofą humanitarną. Hamas jest niezależny i nieprzewidywalny właśnie dlatego, że nie podlega nikomu. Niby pełni funkcję sił zbrojnych Palestyny, ale Palestyna nie jest państwem. Izrael nie ma z kim pertraktować, bo jego przeciwnik jest wszędzie, ale pozostaje niewidoczny.
Palestyna jest osobnym tworem politycznym i jednocześnie jej nie ma, ponieważ nie jest uznawana za państwo. Zgodnie z konstytucją uchwaloną w roku 1994 ma prezydenta wybieranego rzekomo we własnym kraju, w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję. Istnieje rzekomo jednoizbowy parlament mający ponad 130 posłów. Taka atrapa państwowości została ustalona w styczniu 2013 roku, gdy prezydent Mahmud Abbas mocą własnego dekretu przekształcił Autonomię Palestyńską w Państwo Palestynę. Jednak to państwo jest uznawane tylko przez pewne kraje i nie jest członkiem ONZ. Rezolucją Zgromadzenia Ogólnego A/67/L.28 z 26 listopada 2012 r. przyznano Palestynie status nieczłonkowskiego państwa obserwatora (status of non-member observer state). W Polsce Palestyńskie Władze Narodowe mają własną ambasadę, a w Ramallah istnieje ambasada polska na terenie Palestyny. I choć Palestyna nie ma własnych sił militarnych ani instytucji wyspecjalizowanych w ochronie pokoju i prawa, ma flagę, godło i hymn. Zamieszki i konflikty muszą w zasadzie same zamierać albo może je kontrolować ad hoc powoływana lokalna milicja bądź armia Izraela.
Powstaje oczywiste i niepokojące pytanie, czy żądania polityczne ludności arabskiej zamieszkałej na terenie Palestyny wyraża w tej sytuacji Hamas. Pytanie jest dobre, ale wiarygodnej odpowiedzi znaleźć nie można w sytuacji, gdy Palestyna posiada tylko niepaństwową autonomię nadzorowaną przez nadrzędny kraj. Sama ludność nie wie, czym jest dla niej Hamas, ponieważ nie jest zorganizowana i nie może swobodnie wypowiadać swoich żądań. Otoczenie jest również skłócone. Niektóre kraje na Półwyspie Arabskim domagają się uznania państwa palestyńskiego, jednak żydowscy mieszkańcy Izraela nie zamierzają godzić się na ograniczenie własnej autonomii na terenie swego własnego państwa. Powstał podręcznikowy przypadek konfliktu niedopuszczającego kompromisowego rozwiązania. Świat patrzy, milczy, słabo protestuje i czeka na cud. Tymczasem wojna na terenie Izraela jest realna i okrutna. Wywołuje olbrzymie straty materialne, liczne ludzkie tragedie i wzmacnia wzajemną nienawiść, która rozlewa się coraz szerzej.
Ali Harb z agencji Al-Dżazira ulokowanej w Kuwejcie relacjonuje dyskusje prowadzone w Waszyngtonie. Kandydaci do fotelu prezydenta popierają Izrael i stają nieugięcie po stronie tego państwa, ponieważ to Izrael został zaatakowany. To prawda, że w pierwszych dniach wojny osoby cywilne i przypadkowe były porywane, ale właściwie uprowadzano je tylko po to, by Hamas mógł mieć zakładników do wymuszania ustępstw ze strony obcych rządów, przede wszystkim ze strony Izraela. To jest, rzecz jasna, niedopuszczalna i niehumanitarna praktyka. W jakimś stopniu można więc przystać na słowa gubernatora Florydy, który publicznie oświadczył: „Robię się chory od słuchania mediów. Robię się chory od słuchania tych, którzy obwiniają Izrael o to, że chce się bronić”. To niby słuszny protest, ale gubernator wypowiedział te słowa, gdy liczba zabitych mieszkańców Gazy przekroczyła jedenaście tysięcy – pisze dziennikarz Al-Dżazira. Izraelczycy nie byli już jedynymi ofiarami.
W USA zwolennicy obu partii podkreślają swe przywiązanie do Izraela. Jednak w tym samym czasie premier Kanady przypomina, że wojska izraelskie, odcinając prąd i dopływ wody do szpitali, przyczyniają się do śmierci licznych palestyńskich dzieci, w tym noworodków w inkubatorach i kilkuletnich ofiar ślepego strzelania rakietami. To samo mówi prezydent Joe Biden. Natomiast kandydat na prezydenta DeSantis oświadczył coś bezceremonialnego na sesji Kongresu: „Skończcie raz na zawsze tę robotę z rzeźnikami z Hamasu”. Potem posypały się ostre oskarżenia pod adresem Palestyny, mające usprawiedliwiać brak jakiejkolwiek międzynarodowej troski o życie mieszkańców tego kraju.
Tekst dostępny na łamach Wszystko co Najważniejsze: https://wszystkoconajwazniejsze.pl/prof-jacek-holowka-wojna-w-izraelu
PAP/MB
