Kościoły na sprzedaż. Ścianka wspinaczkowa w kościele św. Rity

Jak szacuje Observatoire du patrimoine religieux, odpowiedzialne za spis miejsc kultu we Francji (kościołów, kaplic, klasztorów itd.), każdego roku kilkanaście miejsc kultu katolickiego we Francji jest desakralizowanych. Desakralizacji podlegają obiekty, w których od co najmniej sześciu miesięcy nie ma “żadnej aktywności religijnej”. Po uznaniu desakralizacji, dawne miejsca kultu mogą stać się miejscem działalności świeckiej. Desakralizacja sprawia, że dotychczasowe kościoły i kaplice zmieniane są wówczas w muzea, sale koncertowe, restauracje czy hotele. 

Desakralizacja

.Wnętrze kościoła pod wezwaniem św.Rity w Paryżu, wybudowanego na początku XX wieku i nieczynnego od ośmiu lat, kilka miesięcy temu zostało zaadaptowane na potrzeby umieszczenia tam ścianek wspinaczkowych. Przedsiębiorstwo, które posiada sieć centrów wspinaczkowych w odnowionych nieużywanych obiektach (budynku dawnego kina w tylu art déco czy w dawnych garażach), wcześniej umieściło ścianki wspinaczkowe również w zdesakralizowanej kaplicy w centrum Paryża. 

Jak zauważa Patrice Besse, kierownik biura nieruchomości, wyspecjalizowanego w sprzedaży przestrzeni, niegdyś należących do budynków użyteczności publicznej, tego typu “nietypowe obiekty”, jak zdesakralizowane kościoły, ale również dawne szkoły, remizy, młyny czy latarnie morskie, stanowią ok. 10-15 proc. transakcji nieruchomości we Francji. “Ich nabywcami są często oświeceni amatorzy, artyści. Każdego roku około trzydzieści kościołów zmienia właścicieli” – tłumaczy Patrice Besse, cytowany przez “Journal du Dimanche”.

Zgodnie z danymi Observatoire du patrimoine religieux, we Francji znajduje się dziś 40 000 kościołów i kaplic, należących do gmin, ponieważ powstały one przed 1905 r. i wprowadzonego wówczas prawa o rozdziale Kościoła od państwa. Dodatkowe 1751 kościołów, które powstały po wprowadzeniu tego prawa, jest własnością diecezji. “Coraz bardziej ograniczone środki finansowe gmin, szczególnie małych, nieuchronnie będą popychać polityków samorządowych do porzucenia kościołów i kaplic. Szczególnie w perspektywie konserwacji dziedzictwa” – ocenia Claire Danieli z Observatoire du patrimoine religieux.

.Obecnie ponad 2500 miejsc kultu jest we Francji zagrożonych ruiną lub likwidacją. Ich sprzedaż celem transformacji w obiekty kulturalne czy prywatne inwestycje miałaby częściowo ocalić dawne miejsca kultu przed wyburzeniem, jako element lokalnego dziedzictwa architektonicznego.

Mer miejscowości Jœuf w Lotaryngii przedstawił na przykład projekt transformacji miejscowego kościoła, w którym ostatnia msza święta odprawiona została w 2017 r., w centrum kulturalne i historyczne. W Rouen, znajdujący się na krajowej liście zabytków kościół Saint-Nicaise, opuszczony przez wiernych, zostanie do 2027 r. zaadaptowany w celu umieszczenia w jego wnętrzu baru, restauracji i rzemieślniczego browaru. 

Pomimo faktu, że desakralizacja szczególnie dotyczy we Francji kościołów katolickich, w sprzedaży jest również kilka świątyń protestanckich i synagog, m.in. XIX-wieczna synagoga w zachodniej Francji, której cena sprzedaży szacowana jest na 130 000 euro.

Oprac. Julia Delanne