Priorytety polskiej edukacji na rok szkolny 2023/2024

Wspomaganie roli wychowawczej rodziny, doskonalenie kompetencji nauczycieli w pracy z uczniem z doświadczeniem migracyjnym, wspierania uczniów w rozwijaniu ich aktywności fizycznej – takie m.in. priorytety będzie miała polityka edukacyjna państwa w roku szkolnym 2023/2024.

.Wynika to z dokumentu „Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2023/2024”. Co roku – w czerwcu – szef resortu edukacji i nauki wydaje taki dokument, w którym przedstawia kierunki realizacji polityki oświatowej na nowy rok szkolny. Do wydania go minister jest zobowiązany przepisami ustawy Prawo Oświatowe; wcześniej takie zobowiązanie wynikało z przepisów ustawy o systemie oświaty.

Polityka edukacyjna państwa na rok szkolny 2023/2024

.Dokument „Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej” stanowi podstawę do planowania przez organy nadzoru pedagogicznego, a także placówki doskonalenia nauczycieli działań w nadchodzącym roku szkolnym. Wyszczególniono w nim podstawowe kierunki realizacji przez kuratorów oświaty polityki edukacyjnej państwa, w szczególności zadań z zakresu nadzoru pedagogicznego. W dokumencie wskazano 10 kierunków realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2023/2024.

Zgodnie z dokumentem kierunki te to: kontynuacja działań na rzecz szerszego udostępnienia kanonu i założeń edukacji klasycznej oraz sięgania do dziedzictwa cywilizacyjnego Europy, w tym wsparcie powrotu do szkół języka łacińskiego jako drugiego języka obcego; wspomaganie wychowawczej roli rodziny poprzez pomoc w kształtowaniu u wychowanków i uczniów stałych sprawności w czynieniu dobra, rzetelną diagnozę potrzeb rozwojowych dzieci i młodzieży, realizację adekwatnego programu wychowawczo-profilaktycznego oraz zajęć wychowania do życia w rodzinie.

Do priorytetów należeć będzie też: doskonalenie kompetencji dyrektorów szkół i nauczycieli w zakresie warunków i sposobu oceniania wewnątrzszkolnego; doskonalenie kompetencji nauczycieli w pracy z uczniem z doświadczeniem migracyjnym, w tym w zakresie nauczania języka polskiego jako języka obcego; rozwój kształcenia zawodowego i uczenia się w miejscu pracy w partnerstwie z przedstawicielami branż.

Podnoszenie jakości wsparcia dla dzieci

.Na kolejnych pozycjach na liście priorytetów wskazano: podnoszenie jakości wsparcia dla dzieci, uczniów i rodzin udzielanego w systemie oświaty poprzez rozwijanie współpracy wewnątrz- i międzyszkolnej, a także z podmiotami działającymi w innych sektorach, w tym w zakresie wczesnego wspomagania rozwoju dzieci i wsparcia rodziny; wspieranie nauczycieli w podejmowaniu inicjatyw/działań w zakresie zachęcania i wspierania uczniów do rozwijania ich aktywności fizycznej.

Wspieranie rozwoju umiejętności cyfrowych uczniów i nauczycieli

.Wśród kierunków wskazano także: wspieranie rozwoju umiejętności cyfrowych uczniów i nauczycieli, ze szczególnym uwzględnieniem bezpiecznego poruszania się w sieci oraz krytycznej analizy informacji dostępnych w Internecie (m.in. poprawne metodycznie wykorzystywanie przez nauczycieli narzędzi i materiałów dostępnych w sieci, w szczególności opartych na sztucznej inteligencji); rozwijanie umiejętności uczniów i nauczycieli z wykorzystaniem sprzętu zakupionego w ramach programu „Laboratoria przyszłości”.

Wspieranie rozwoju nauki języka polskiego i oświaty polskiej za granicą

.Priorytetem jest również wspieranie rozwoju nauki języka polskiego i oświaty polskiej za granicą oraz tworzenie stabilnych warunków do nauczania języka polskiego za granicą przez Instytut Rozwoju Języka Polskiego im. św. Maksymiliana Marii Kolbego, Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą oraz beneficjentów przedsięwzięć i programów ustanowionych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

Nowy zakres kontroli kuratorów oświatowych

.W dokumencie wyznaczono również zakres kontroli prowadzonych przez kuratorów oświaty w ramach nadzoru pedagogicznego. W przedszkolach, w szkołach podstawowych, liceach ogólnokształcących, technikach, branżowych szkołach I stopnia kontrolowana będzie zgodność z przepisami prawa zwiększenia dostępności i jakości wsparcia udzielanego dzieciom przez nauczycieli specjalistów, w tym pedagogów specjalnych. Kontrole będą przeprowadzane zarówno w placówkach ogólnodostępnych, jak i w integracyjnych.

W publicznych przedszkolach, szkołach podstawowych, liceach ogólnokształcących, technikach, branżowych szkołach I stopnia kontrolowana będzie prawidłowość wykorzystania podręczników i książek pomocniczych do kształcenia uczniów w zakresie niezbędnym do podtrzymania poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej.

Wyzwania stojące przed nauką

.Na temat wyzwań stojących przed edukacją trzeciej dekady XXI wieku, związanych w wielkim stopniu z procesem globalizacji, na łamach “Wszystko Co Najważniejsze” pisze prof. Anna WOJCIUK w tekście “Imperia wiedzy w stosunkach międzynarodowych“.

“Międzynarodowe trendy zarządzania edukacją i nauką w ostatnich dekadach wskazują na rosnące znaczenie identyfikacji i rozumienia dobrych praktyk w tych obszarach polityki publicznej. Szczególnego znaczenia nabierają w tym kontekście międzykrajowe porównania. Te nieformalne i ukryte struktury zarządzania częściowo modyfikują strategie państw poszukujących skutecznych i sprawdzonych rozwiązań. W efekcie instytucje zarządzania międzynarodowego w edukacji i nauce, jak np. badania umiejętności uczniów PISA czy rankingi uczelni, wywołują spory natury aksjologicznej, głównie dotyczące rozumienia wspólnego dobra i proporcji między priorytetami gospodarczymi a innymi wartościami. Na takim fundamencie ścierają się ze sobą różne narracje, wspierające odmienne priorytety i drogi dążenia do nich”.

“Współcześnie państwa przywiązują do jakości edukacji i nauki większą niż w przeszłości wagę i jest wielce prawdopodobne, że ten trend utrzyma się. Różne aspekty globalizacji oraz rozwoju technologii komunikacyjnych i informacyjnych bez wątpienia stanowią wyzwanie dla utrwalonych wzorców organizacyjnych uczelni i instytucji naukowych, ale ich wpływ jest najwyraźniejszy w szkołach. Niniejsza praca nie jest jednak poświęcona wpływowi nowych technologii na edukację i naukę, dlatego wątki te traktuję jedynie marginalnie”.

“Choć przyznaję, że pewne zmiany zwyczajnie muszą nastąpić, do proroctw o nadchodzącym upadku instytucji czy też zupełnej przebudowie nauczania i uczenia się podchodzę ze sceptycyzmem”.

.”Kolejnym zasadniczym wyzwaniem stojącym przed edukacją jest globalizacja w polityce i kulturze, z rosnącą tendencją do kwestionowania jej państwotwórczej funkcji, zwłaszcza jej roli w budowaniu tożsamości obywatelskiej i lojalności wobec państwa. Fundamentalnej natury problemów związanych z przyszłością ludzkości nie da się już rozwiązać zderzając ze sobą narodowe egoizmy – antropogeniczne globalne ocieplenie jest w wymiarze symbolicznym najlepszym podsumowaniem obecnej sytuacji. Patriotyzm sprowadzony do pilnowania własnego nosa okazał się ułomnym, krótkowzrocznym paradygmatem, który w dłuższej perspektywie może prowadzić do nieprzewidywalnych i prawdopodobnie katastrofalnych skutków. W wielu krajach projekt wykorzystania edukacji do wpajania lojalności wobec ojczyzny, od zawsze zakorzenionej w pewnej określonej wizji przeszłości i osadzonej w wyraźnym rozróżnieniu między „my” a „oni”, jest redefiniowany. Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy są migracje, w wyniku których do tych samych szkół i uczelni trafia coraz więcej osób z różnych kręgów kulturowych. Dziś szkoły w krajach rozwiniętych pełnią kluczową funkcję integracji dzieci imigrantów – pod względem nie tylko złożonej kwestii tożsamości, lecz także społeczno-ekonomicznego rozumienia spójności społecznej” – pisze prof. Anna WOJCIUK.