Rocznice Najważniejsze. 20 lutego

„Rocznice Najważniejsze” to wybór doniosłych, przełomowych oraz interesujących wydarzeń historycznych przygotowany przez Redakcję portalu „Wszystko co Najważniejsze”. Codziennie prezentujemy Państwu listę rocznic, o których w danym dniu szczególnie warto pamiętać. Obok każdej daty zamieszczamy kilkuzdaniowy opis konkretnego zdarzenia, osoby lub zjawiska. Na co zwrócić uwagę 20 lutego?

Piękno historii

.Historia jest niewyczerpanym źródłem informacji. Jej znajomość pomaga zrozumieć otaczającą rzeczywistość. To nie tylko opis minionych zdarzeń, ale przede wszystkim opowieść o przeszłości kształtująca pamięć i tożsamość – potężne narzędzie społecznej kontroli, a zarazem skuteczna tarcza przed manipulacją.

W realiach państwa demokratycznego, gdzie o kondycji wspólnoty politycznej współdecydują obywatele, ich znajomość historii jest wyjątkowo ważna. W Europie Środkowo-Wschodniej – regionie przez dekady skazanym na zmienność i tymczasowość, nad którym rozpościera się cień agresywnego imperializmu – rozumienie przeszłości jest jednym z fundamentów dalszej egzystencji. W świecie błyskawicznych przemian i nowych technologii, kiedy coraz śmielej rozmawiamy o podboju kosmosu oraz automatyzacji i robotyzacji procesu myślenia, historia nie traci na znaczeniu. Wręcz przeciwnie – wskazuje wypróbowane ścieżki, którymi możemy podążać, a także te, których powinniśmy unikać na dalszej drodze do rozwoju i nowoczesności. Jednocześnie historia nie rości sobie prawa do miana wyroczni. Nie oferuje gotowych rozwiązań współczesnych dylematów, ale uczy stawiać właściwe pytania.

Poprzez cykl „Rocznice Najważniejsze” pragniemy w sposób symboliczny kultywować pamięć o postaciach i wydarzeniach istotnych dla polskiej oraz europejskiej tożsamości. Chcemy również zaciekawić i zaskoczyć, a przy tym zachęcić Czytelnika do dalszego zgłębiania wiedzy na poruszane przez nas tematy.

Rocznice Najważniejsze: 20 lutego

.Co wydarzyło się w dziejach Polski i świata dnia 20 lutego? Przedstawiamy wybór „Rocznic Najważniejszych”:

1530 r.

Zygmunt II August mający 9 i pół roku został koronowany na króla Polski. Akt koronacji odbył się w katedrze wawelskiej i dokonał go prymas Jan Łaski. Młody władca współrządził z ojcem – Zygmuntem I Starym – do jego śmierci w 1548 r. Ten ostatni, wspólnie z żoną Boną Sforzą, w 1529 r. zdołał przekonać Sejm do tego, by wyraził zgodę na elekcję syna według zasady vivente rege (za życia panującego monarchy). Szlachta nigdy później nie dopuściła do takiej sytuacji. Uważano, że to prosta droga do utraty wolności przez obywateli Rzeczpospolitej. Po śmierci Zygmunta Augusta podjęto decyzję, że kolejni monarchowie będą wybierani na drodze wolnej elekcji. Każdy z nich musiał ponadto podpisać zobowiązanie w postaci artykułów henrykowskich, których pierwszy punkt zabraniał „…mianować, ani obierać, ani obierania iakiego składać żadnym sposobem, ani kształtem wymyślonym, Krola na Państwo, sukcessora naszego, wsadzać. A to dla tego, aby zawzdy wiecznemi czasy po ześciu naszym, y Potomkow naszych, wolne obieranie Krola zostawało wszem Stanom Koronnym. Dla czego y tytułu Haeredis używać nie mamy, ani Potomkowie nasi Krolowie Polscy”.

1878 r.

Kardynał Gioacchino Pecci został wybrany na papieża i przyjął imię Leon XIII. Na Tronie Piotrowym zasiadał do 1903 r. Zapisał się w historii jako jeden z głównych twórców nowoczesnej nauki społecznej Kościoła katolickiego, czego wyrazem jest m.in. encyklika Rerum novarum. Uchodzi za jednego z najwybitniejszych papieży w dziejach.

1894 r.

Urodził się Jarosław Iwaszkiewicz, polski prozaik, poeta, tłumacz i polityk. Był współtwórcą grupy poetyckiej „Skamander”. Czterokrotnie nominowano go do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. W 1988 r. został wraz z żoną uhonorowany medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata za pomoc Żydom podczas okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej. Po wojnie pełnił rolę prezesa Związku Literatów Polskich (1959-1980) oraz posła na Sejm: I, II, III, IV, V, VI oraz VII kadencji (1952-1980). Był autorem licznych powieści, opowiadań, nowel, ale także dramatów i wierszy. Do najsłynniejszych utworów Iwaszkiewicza należą m.in. „Panny z Wilka”, „Brzezina”, „Matka Joanna od Aniołów”, „Sława i chwała”, „Kochankowie z Marony”, „Tatarak”, „Zmowa mężczyzn”, „Lato w Nohant” czy „Ikar”.

1919 r.

Sejm Ustawodawczy uchwalił tymczasowe zasady ustrojowe obowiązujące w państwie polskim do czasu powstania pełnoprawnej ustawy zasadniczej (tzw. Mała Konstytucja). Na mocy uchwały wprowadzono w kraju system rządów parlamentarno-gabinetowych. Najwyższą władzę powierzono Sejmowi, którego wolę wykonywać miał Naczelnik Państwa (Józef Piłsudski) wraz z Radą Ministrów. Mała Konstytucja została uchylona w 1921 r. po wejściu w życie Konstytucji marcowej.

Nowoczesna lekcja historii

.Jak zwraca uwagę Karol NAWROCKI, prezes Instytutu Pamięci Narodowej, „w dorosłość wchodzi pokolenie urodzone już w XXI wieku, długo po upadku komunistycznej dyktatury, a tym bardziej II wojny światowej. Lekcja historii, którą ich dziadkowie i pradziadkowie odbierali na własnej skórze, młodym została oszczędzona. Tradycyjna edukacja też nie zdziała tu cudów”.

W tekście „Polska silna swoją historią i tożsamości” opublikowanym we „Wszystko co Najważniejsze”, podkreśla, że „ważną rolę mają do odegrania miejsca pamięci, choćby ulokowane na terenie dawnych niemieckich obozów koncentracyjnych i zagłady oraz komunistycznych katowni. Dzisiejsi uczniowie szkół średnich otwarcie przyznają jednak, że główne źródło wiedzy historycznej to dla nich internet i gry komputerowe – wynika z badań »Edukacja dla pamięci«, przeprowadzonych na zlecenie IPN pod koniec 2022 roku”.

„Nie zamykamy oczu na tę rzeczywistość. Instytut Pamięci Narodowej nigdy nie zrezygnuje z organizowania konferencji naukowych i wydawania monumentalnych monografii. Jeśli jednak chcemy nawiązać dialog z młodym pokoleniem, musimy umieć mówić jego językiem. Dla przedszkolaków przygotowaliśmy więc między innymi spektakl i film animowany o Misiu Wojtku. W ten atrakcyjny sposób dzieci poznają losy legendarnych żołnierzy generała Władysława Andersa, którzy – walcząc w czasie II wojny światowej o wolność Polski i innych narodów – wsławili się zdobyciem Monte Cassino. Do nastolatków staramy się dotrzeć za pośrednictwem komiksów i gier komputerowych. Nad tymi drugimi z powodzeniem pracuje powołane przeze mnie Biuro Nowych Technologii IPN. Od czasu premiery na zeszłorocznych targach PAX East w Bostonie znakomite recenzje zbiera nasza Gra szyfrów, przybliżająca realia wojny polsko-bolszewickiej z 1920 roku, kiedy to Wojsko Polskie zwyciężyło Armię Czerwoną i ocaliło Europę przed komunistycznym zniewoleniem. Lotnicy – wojna w przestworzach – najnowsza produkcja IPN – to z kolei hołd dla polskich pilotów z czasów II wojny światowej, którzy nieocenioną rolę odegrali zwłaszcza w bitwie o Anglię” – pisze Karol NAWROCKI.

Patryk Palka/WszystkoCoNajważniejsze