
"Po co nam historia?"
Rozsądek nie jest trybunałem na sądzenie spraw dotyczących się wieków i pokoleń; rozsądek pojedyńczy jest często w sprzeczności z rozumem narodowym, z rozumem rodu ludzkiego. W czasach, kiedy umysły chore na sofisterię pozwalają sobie o wszystkim rozprawiać na prawo i lewo, rozum rodu ludzkiego wygnany z książek i rozmów, chowa się w ostatnim szańcu, w sercach ludzi czujących (Adam Mickiewicz, 1833).