Czy życie może ukrywać się w chmurach Wenus?

Astronomowie planują misję VERVE, której celem było by zbadanie tego czy maleńkie bakteryjne formy życia mogą istnieć w chmurach Wenus.

.W ciągu ostatnich pięciu lat naukowcy wykryli obecność dwóch potencjalnych biomarkerów w chmurach Wenus – fosforowodoru i amoniaku – które na Ziemi są wytwarzane wyłącznie w wyniku aktywności biologicznej i procesów przemysłowych. Ich istnienie trudno jest wytłumaczyć zjawiskami atmosferycznymi lub geologicznymi.

Badacze z Cardiff University, pod kierownictwem Jane Greaves, przedstawili koncepcję misji, której celem byłyby poszukiwania i zmapowanie fosforowodoru, amoniaku i innych gazów bogatych w wodór, które nie powinny występować w chmurach Wenus. Obejmowałaby ona budowę sondy wielkości małego satelity – CubeSata o budżecie 50 milionów euro, która dołączyłaby do misji EnVision Europejskiej Agencji Kosmicznej – zaplanowanej na 2031 rok. Sonda VERVE (Venus Explorer for Reduced Vapors in the Environment) odłączyłby się po przybyciu na Wenus i przeprowadził niezależne badanie, podczas gdy EnVision zbadałby atmosferę, powierzchnię i wnętrze planety.

„Najnowsze dane wskazują na więcej dowodów na obecność amoniaku na Wenus, z możliwością jego występowania w częściach chmur planety, w których może występować życie. Procesy chemiczne, przez które powstaje tam amoniak lub fosforowodór nie są znane, więc jedynym sposobem, aby dowiedzieć, co jest za to odpowiedzialne, jest udanie się tam. Mamy nadzieję ustalić, czy gazy te występują powszechnie, czy w śladowych ilościach i czy ich źródło znajduje się na powierzchni planety, na przykład w postaci wyrzutów wulkanicznych. Misja VERVE pomogłaby to sprawdzić” – mówi Jane Greaves z Cardiff University.

Fosforowodór został po raz pierwszy wykryty w wenusjańskich chmurach w 2020 roku, ale odkrycie okazało się szczególne, ponieważ kolejne obserwacje nie potwierdziły jego obecności. Jednak naukowcom z projektu JCMT-Venus – programu badania zawartości molekularnej atmosfery Wenus, który wykorzystywał James Clerk Maxwell Telescope na Hawajach – udało się uchwycić i śledzić sygnaturę fosforowodoru w czasie i odkryli, że jej pojawianie się wydawało się podążać za cyklem dnia i nocy planety – co oznaczało, że mogła być ona niszczona przez światło słoneczne. Odkryli również, że ilość gazu zmieniała się w zależności od czasu i pozycji Wenus.

Poprzednie badania potwierdziły już, że amoniak również został wykryty na Wenus. Na Ziemi jest on wytwarzany głównie w wyniku aktywności biologicznej i procesów przemysłowych. Jak wskazują astronomowie, nie istnieją jednak żadne znane procesy chemiczne ani zjawiska atmosferyczne lub geologiczne, które mogłyby wyjaśnić jego obecność na Wenus i potrzebna jest misja taka jak VERVE, aby to dokładnie sprawdzić.

.Chociaż temperatury na powierzchni planety wynoszą około 450 stopni Celsjusza, to około 50 kilometrów nad nią mogą wahać się od 30 do 70 stopni Celsjusza, przy ciśnieniu atmosferycznym podobnym do tego przy powierzchni Ziemi. W takich warunkach mikroby ekstremofile (organizmy tolerujące lub wymagające do życia skrajnych zakresów zmienności czynników środowiskowych) mogłyby przetrwać w wenusjańskich chmurach, po migracji z powierzchni, gdzie mogły powstać w przeszłości, gdy na planecie panowały bardziej umiarkowane warunki. Jednak jedynym sposobem na potwierdzenie tego, jest wysłanie sondy takiej jak VERVE.

Emil Gołoś