Postliberał w Watykanie. J.D. Vance i papież Franciszek

J.D. Vance i papież Franciszek. Spotkanie amerykańskiego wiceprezydenta z Sekretarzem Stanu Watykanu, kard. Pietro Parolinem oraz z samym papieżem Franciszkiem, w samym sercu Kościoła, choć otoczone rodzinną atmosferą świąt, miało wymiar polityczny, religijny i dyplomatyczny.

J.D. Vance w Watykanie. Co na to papież?

.Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych JD Vance spotkał się w miniony weekend w Watykanie z kard. Pietro Parolinem i abp. Paulem Gallagherem, a w Niedzielę Wielkanocną – mimo wcześniejszych niepewnosci i róznicy poglądów – także z papieżem Franciszkiem.

J.D. Vance, konwertyta na katolicyzm od 2019 roku, jest postacią kontrowersyjną również wewnątrz Kościoła. Znany ze stanowczego poparcia dla polityki Donalda Trumpa, m.in. w sprawie masowych deportacji migrantów, od dawna pozostaje w ideowym sporze z papieżem, dla którego troska o uchodźców to kluczowy element pontyfikatu.

Na kilka dni przed hospitalizacją w lutym 2025 roku papież Franciszek nawet ostro skrytykował plany administracji Trumpa, ostrzegając, że „odbierają one migrantom ich wrodzoną godność”. W liście do biskupów amerykańskich odniósł się także – choć nie wprost – do argumentów J.D. Vance’a, który twierdził, że nauczanie Kościoła uzasadnia priorytetowe traktowanie obywateli USA kosztem cudzoziemców. Wiceprezydent Vance broni swojej interpretacji, powołując się na średniowieczną ideę „ordo amoris” – porządku miłości, w którym najpierw troszczymy się o rodzinę i wspólnotę lokalną.

Franciszek, w liście z 10 lutego, skontrował tę tezę, pisząc: „Prawdziwy porządek miłości odkrywamy, medytując nad przypowieścią o miłosiernym Samarytaninie. To miłość, która buduje braterstwo otwarte na wszystkich, bez wyjątku.”

Spotkanie pełne napięć, ale i nadziei

.Jak czytamy w najnowszym komunikacie Sala Stampa Vaticana podczas sobotniego spotkania z kard. Pietro Parolinem i monsigniorem Gallagherem doszło do „wymiany opinii” w sprawie sytuacji międzynarodowej, z naciskiem na migrację, uchodźców i więźniów, a także konflikty zbrojne. W tym na Ukrainie i Strefie Gazy. Rozmowy były jednak, jak zaznaczono, „serdeczne”. Biuro J.D. Vance’a podkreśliło z kolei, że poruszono kwestie wspólnej wiary, sytuacji prześladowanych chrześcijan oraz „zaangażowania prezydenta Trumpa w przywracanie pokoju na świecie”.

Watykan zachowuje ostrożność wobec obecnej administracji USA, pielęgnując dyplomatyczną neutralność, ale nie kryje zaniepokojenia polityką migracyjną, cięciami w pomocy zagranicznej, choćb y w kontekcie USAID oraz stanowiskiem administracji Donalda J. Trumpa w sprawie kary śmierci. Papież wielokrotnie apelował o jej zniesienie. W przeciwieństwie do prezydenta USA, który zapowiada jej rozszerzenie.

„Baby Catholic” i papieska modlitwa

.Wiceprezydent J.D. Vance przyleciał do Rzymu z rodziną: żoną, trójką dzieci i córką ubraną w plastikowy strój gladiatora, popularny we włoskich sklepach z pamiątkami. W Wielki Piątek uczestniczył w liturgii w bazylice św. Piotra, wcześniej spotkał się z premier Giorgią Meloni, a w sobotę – poza spotkaniami dyplomatycznymi – odwiedził Kaplicę Sykstyńską i Ogrody Watykańskie. Wielkanoc spędził zaś na Mszy z papieżem, który – mimo niedawnej choroby – pojawił się w loggii bazyliki, błogosławiąc Rzym i świat.

Choć J.D. Vance i papież Franciszek nie mają łatwej historii. Amerykanki wiceprezydent już wcześniej publicznie krytykował papieża w mediach społecznościowych, w czasie jego hospitalizji w rzymskiej Poliklinice Gemelli, publikował modlitwy o jego zdrowie. Sam określił się podczas przemówienia na National Catholic Prayer Breakfast jako „baby Catholic” – katolik początkujący, który „nie wszystko jeszcze wie”.

Postliberał w Rzymie

.J.D. Vance utożsamia się z ruchem katolickich postliberałów, który promuje ideę „dobra wspólnego” realizowaną przez instytucje państwowe i elity wyłonione z tradycyjnie konserwatywnych środowisk. Przeciwnicy oskarżają ten nurt o tendencje autorytarne i próbę instrumentalnego traktowania religii dla celów politycznych.

Po spotkaniach w Watykanie Stolica Apostolska zaś, choć bez wymieniania nazwisk, odniosła się w komunikacie do napięć z Konferencją Biskupów USA. Vance zarzucał bowiem biskupom, że „sprowadzają nielegalnych imigrantów” dla uzyskania finansowania z budżetu federalnego. Był to zarzut, który spotkał się z ostrą odpowiedzią. Kard. Parolin, w rozmowie z dziennikiem La Repubblica, zaznaczył: „Jasne jest, że podejście obecnej administracji USA jest bardzo odmienne od tego, do czego byliśmy przyzwyczajeni, szczególnie na Zachodzie.”

Michał Kłosowski, Rzym