Katharina Boguslawski, Karolina Ćwiek-Rogalska i Łukasz Opaliński laureatami Nagrody Narodowego Centrum Nauki 2023

Katharina Boguslawski, Karolina Ćwiek-Rogalska i Łukasz Opaliński zostali laureatami Nagrody Narodowego Centrum Nauki 2023. Uroczystość wręczenia wyróżnień dla młodych naukowców pracujących w Polsce odbyła się w Krakowie.

Nagrody Narodowego Centrum Nauki 2023

.”Podstawowym kryterium, jakim kieruje się kapituła oceniająca osiągnięcia kandydatów do nagrody, jest ich doskonałość naukowa i międzynarodowa rozpoznawalność” – poinformowało NCN. W tym roku kapituła wybierała laureatów spośród 44 kandydatów zgłoszonych przez środowisko naukowe. Nagroda NCN to 50 tys. zł dla każdego laureata.

Prof. Katharina Boguslawski jest chemikiem kwantowym, pracuje na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu – otrzymała nagrodę w obszarze nauk ścisłych i technicznych. Dr Karolina Ćwiek-Rogalska to kulturoznawca, bohemistka i etnolog z Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk – została wyróżniona w kategorii nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce. Prof. Łukasza Opalińskiego, biologa molekularnego z Uniwersytetu Wrocławskiego, doceniono w obszarze nauk o życiu.

Katharina Boguslawski nagrodę NCN otrzymała za dwa osiągnięcia: „konstrukcję wiarygodnego i prostego w użyciu kwantowo-mechanicznego modelu związków chemicznych zawierających atomy aktynowców oraz opracowanie i rozwój innowacyjnych metod badania struktur elektronowych i śledzenia reakcji chemicznych aktynowców w oparciu o teorię informacji kwantowej”.

„Zdobycie tej nagrody daje mi poczucie, że moje badania i osiągnięcia są rzeczywiście widoczne i doceniane przez środowisko naukowe w Polsce” – powiedziała laureatka, która w 2015 r., po 26 latach spędzonych za granicą, wróciła kontynuować prace badawcze do Polski.

Laureaci konkursu

.Dr Karolinie Ćwiek-Rogalskiej kapituła przyznała nagrodę „za wyznaczenie nowej kategorii kultur osadniczych (resettlement cultures) w badaniach nad kulturami obszarów post-przesiedleniowych”.

„Analizuję, czy – i w jaki sposób – na wybranych terenach powstawały nowe społeczności, które nazywam kulturami osadniczymi. Sprawdzam, jak nowi mieszkańcy postępowali z rzeczami, które zostały po poprzednikach” – wyjaśniła laureatka. Odpowiedzi szuka w archiwach, prowadzi obserwacje uczestniczące i zbiera wywiady. Jak mówi, jej badania są o „splątaniu czasu”, czyli o tym, w jaki sposób przeszłość oddziałuje na teraźniejszość i przyszłość.

Prof. Łukasz Opaliński został doceniony za specjalistyczne badania – „multiwalentne oddziaływania pomiędzy receptorami fibroblastycznych czynników wzrostu a naturalnymi i zaprojektowanymi ligandami do zastosowań w badaniach naukowych i medycynie”. Wraz z interdyscyplinarnym zespołem bada, w jaki sposób komórki zdrowe i nowotworowe przekazują sygnały i transportują makrocząsteczki, a uzyskaną wiedzę wykorzystuje do projektowania białek o potencjale terapeutycznym.

Naukowiec przekonuje, że biologia molekularna daje młodym naukowcom szerokie możliwości rozwoju. „Młodzi badacze mają możliwość wykorzystać wiedzę uzyskaną w ramach badań podstawowych i przełożyć ją na konkretne zastosowania i produkty, które mogą zmieniać ludzkie życie i poprawiać otaczające nas środowisko” – powiedział.

Ciemna strona fizyki

.Profesor fizyki na Politechnice Kalifornijskiej (Caltech), Maria SPIROPULU w tekście „Ciemna strona fizyki” zaznacza, że: „Choć odkrycie cząstki Higgsa może nam pomóc zrozumieć pochodzenie masy cząstek elementarnych (także masy samego bozonu), natura wciąż nas zaskakuje. Po pierwsze, zmierzona masa bozonu Higgsa sprawia, że cała teoria jest „metastabilna” z braku innych nowych zjawisk fizycznych. Innymi słowy, wszechświat mógłby mieć inne, korzystniejsze energetycznie konfiguracje.Powstają nowe teorie dotyczące samego bozonu Higgsa, który jest kluczem do zrozumienia istoty ciemnej materii wszechświata”.

„Po drugie, dane ze zderzacza raczej nie potwierdzają – choć też nie wykluczają – najpiękniejszego pod względem estetycznym i matematycznym zjawiska fizycznego, czyli „supersymetrii”, której teorię snuto wraz z teorią o bozonie Higgsa przed jego odkryciem, a która jest niezbędna do wyjaśnienia korekcji kwantowych. Nadal niewyjaśniona zagadka ciemnej materii w połączeniu z tymi rozważaniami może zmienić nasze fundamentalne teorie i prognozy na temat tego, co nastąpi po odkryciu bozonu Higgsa” – dodaje.

Jak badania naukowe zmieniają nasz świat

.Profesor nauk technicznych, wiceprzewodniczący Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC), Andrzej JAJSZCZYK, na łamach „Wszystko co Najważniejsze” twierdzi, że: „Trudno jest przecenić rolę badań naukowych w tym, co osiągnęła nasza cywilizacja. Wyniki pracy naukowców spowodowały, że żyjemy dziś znacznie dłużej niż jeszcze sto lat temu, głód stał się udziałem wyłącznie osób mieszkających w krajach upadłych i nękanych wojnami, podróże po całym świecie są już dostępne prawie dla każdego, przynajmniej w krajach bogatszych, a tania łączność zmieniła życie miliardów ludzi, nawet w najbiedniejszych zakątkach naszego globu. Dzięki badaniom naukowym nie tylko wiemy, jak żyli nasi przodkowie tysiące lat temu, ale także, jak funkcjonują rynki i co wpływa na nasze zbiorowe działania. Nauka służy także zaspokajaniu naszej zwykłej, ludzkiej ciekawości, przy okazji pozwalając odkrywać rzeczy, które dają szanse na zmianę naszego życia na lepsze. Co prawda nie zawsze chcemy czy umiemy skorzystać z tego, co nam podpowiada nauka, ale w krajach, które to potrafią, żyje się na ogół znacznie lepiej niż tam, gdzie badania naukowe się lekceważy”.

„Niestety, coś, co wielu nazywa postępem, ma też swoje ciemne strony. I jakkolwiek wyniki badań naukowych bywają używane także w złej wierze bądź ich niewłaściwe czy po prostu nierozumne zastosowanie prowadzi do opłakanych skutków, to nikt przy zdrowych zmysłach nie kwestionuje konieczności dalszego prowadzenia badań, chociażby po to, by walczyć ze wspomnianymi skutkami” – pisze prof. Andrzej JAJSZCZYK w tekście „Badania naukowe zmieniają nasz świat„.

PAP/WszystkocoNajważniejsze/OP