Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny dla Katalin Karikó i Drew Weissman

Instytut Karolińska ogłosił 2 października, że Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny w 2023 r. trafia do dwójki badaczy Katalin Karikó i Drew Weissmana za odkrycia dotyczące modyfikacji zasad nukleozydowych, które umożliwiły opracowanie skutecznych szczepionek mRNA przeciwko COVID-19.

Kim jest laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny 2023

.Przyznająca nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny Karolińska Institute zdecydowała, że w 2023 r. wyróżnienie to trafi do Katalin Karikó i Drew Weissmana. Doceniono ich go za „za odkrycia dotyczące modyfikacji zasad nukleozydowych, które umożliwiły opracowanie skutecznych szczepionek mRNA przeciwko COVID-19.”

Według komitetu Noblowskiego odkrycia dokonane przez dwóch laureatów Nagrody Nobla „odegrały kluczową rolę w opracowaniu skutecznych szczepionek mRNA przeciwko Covid-19 podczas pandemii, która rozpoczęła się na początku 2020 r.” „Dzięki swoim przełomowym odkryciom, które zasadniczo zmieniły nasze rozumienie interakcji mRNA z naszym układem odpornościowym, laureaci wnieśli swój wkład z bezprecedensowym tempem rozwoju szczepionek w okresie jednego z największych zagrożeń dla zdrowia ludzkiego współczesności” – czytamy w uzasadnieniu.

Komitet Noblowski szczegółowo zanalizował też od strony naukowej badania prowadzone przez tegorocznych laureatów. „Karikó i Weissman zauważyli, że komórki dendrytyczne rozpoznają transkrybowany in vitro mRNA jako obcą substancję, co prowadzi do ich aktywacji i uwolnienia cząsteczek sygnalizacyjnych stanu zapalnego. Zastanawiali się, dlaczego mRNA transkrybowany in vitro został rozpoznany jako obcy, podczas gdy mRNA z komórek ssaków nie wywołał tej samej reakcji. Karikó i Weissman zdali sobie sprawę, że niektóre krytyczne właściwości muszą rozróżniać różne typy mRNA.
RNA zawiera cztery zasady, w skrócie A, U, G i C, odpowiadające A, T, G i C w DNA, literach kodu genetycznego. Karikó i Weissman wiedzieli, że zasady nukleozydowe w RNA z komórek ssaków są często modyfikowane chemicznie, w przeciwieństwie do mRNA transkrybowanego in vitro. Zastanawiali się, czy brak zmienionych zasad w RNA transkrybowanym in vitro może wyjaśnić niepożądaną reakcję zapalną. Aby to zbadać, wyprodukowali różne warianty mRNA, każdy z unikalnymi zmianami chemicznymi w zasadach, i dostarczyli je do komórek dendrytycznych. Wyniki były uderzające: odpowiedź zapalna została prawie zniesiona po włączeniu modyfikacji zasad do mRNA. Była to zmiana paradygmatu w naszym rozumieniu tego, jak komórki rozpoznają różne formy mRNA i reagują na nie. Karikó i Weissman natychmiast zrozumieli, że ich odkrycie miało ogromne znaczenie dla wykorzystania mRNA w terapii. Te przełomowe wyniki opublikowano w 2005 roku, piętnaście lat przed pandemią Covid-19″ – czytamy w analizie noblowskiej.

Katalin Karikó urodziła się w 1955 roku w Szolnok na Węgrzech. Stopień doktora uzyskała na Uniwersytecie w Szeged w 1982 r. i do 1985 r. prowadziła badania podoktorskie w Węgierskiej Akademii Nauk w Szeged. Następnie prowadziła badania podoktorskie na Temple University w Filadelfii i Uniwersytecie Nauk o Zdrowiu w Bethesda. W 1989 roku została mianowana adiunktem na Uniwersytecie Pensylwanii, gdzie pozostała do 2013 roku. Następnie została wiceprezesem, a później starszym wiceprezesem w BioNTech RNA Pharmaceuticals. Od 2021 roku jest profesorem na Uniwersytecie Szeged oraz adiunktem w Perelman School of Medicine na Uniwersytecie Pensylwanii.

Drugi z Noblistów Drew Weissman urodził się w 1959 roku w Lexington w stanie Massachusetts w USA. Uzyskał tytuł doktora medycyny i doktora na Uniwersytecie Bostońskim w 1987 roku. Odbył szkolenie kliniczne w Beth Israel Deaconess Medical Center w Harvard Medical School oraz badania podoktorskie w National Institutes of Health. W 1997 roku Weissman założył grupę badawczą w Perelman School of Medicine na Uniwersytecie Pensylwanii. Jest profesorem rodziny Robertsów w dziedzinie badań nad szczepionkami i dyrektorem Penn Institute for RNA Innovations.

Nobel z medycyny lub fizjologii

.Zgodnie z wolą fundatora nagród Alfreda Nobla wyróżnienie to trafia do osoby, „która dokonała najważniejszego odkrycia w dziedzinie fizjologii lub medycyny”. Nominacje są zgłaszane przez naukowców z całego świata i oceniane przez Medyczny Komitet Nobla, który identyfikuje czołowych kandydatów. Zgromadzenie Noblowskie podejmuje ostateczną decyzję w drodze głosowania, zwykle w pierwszy poniedziałek października. Nagroda przyznawana jest za odkrycie, czyli nie jest nagrodą za całokształt twórczości. Nagrodę Nobla mogą otrzymać maksymalnie 3 osoby i nie można otrzymać jej pośmiertnie. Pierwszą Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny przyznano Emilowi von Behringowi w 1901 roku za pracę nad terapią surowicową.

Ogłoszenie Nagrody Nobla w tej dziedzinie co roku rozpoczyna tzw. tydzień noblowski, w trakcie którego anonsowane są te wyróżnienia w kolejnych dziedzinach: fizyce, chemii, literaturze i tzw. Nobel Pokojowy. Nobel w dziedzinie ekonomii będzie w tym roku przyznany w następny poniedziałek, 9 października.

Noble w dziedzinie fizjologii lub medycyny

.W 2022 r. nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny trafiła do Svante Pääbo – twórcy tzw. paleogenomiki, odkrywcy nowego gatunku człowieka (Denisowianina) i kilku innych przełomowych dla medycyny i paleontologii odkryć. Jak pisał na łamach „Wszystko co Najważniejsze” prof. Marek Sanak jego odkrycia miały również znaczenie w badaniach nad prapoczątkami człowieka i przyczyniły się do ustalenia wzajemnych wpływów między neandertalczykiem a człowiekiem współczesnym. Nobel dla Pääbo był rzadkim przykładem połączenia obu nagradzanych dziedzin – medycyny i fizjologii – w jednym wyróżnieniu.

ad/WszystkocoNajważniejsze