Naukowcy z Wrocławia weszli w skład misji kosmicznej Genesis

Misja kosmiczna Genesis, którą będą przygotowywać m.in. naukowcy z wrocławskiego Uniwersytetu Przyrodniczego, ma na celu zwiększenie dokładności satelitarnych pomiarów geodezyjnych. Naukowcy zwracają uwagę, że po raz pierwszy satelita będzie nadawał sygnały na częstotliwościach odbieranych przez radioteleskopy.

.Czterech naukowców z Instytutu Geodezji i Geoinformatyki Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu weszło w skład zespołu przygotowującego koncepcję misji kosmicznej Genesis. Nowy satelita przyczyni się do zwiększenia dokładności pomiarów geodezyjnych na powierzchni Ziemi.

„Będzie to pierwsza misja wykorzystująca nie tylko klasyczne metody śledzenia satelitów na podstawie m.in. nawigacyjnych sygnałów GPS i Galileo. Ale po raz pierwszy satelita będzie nadawał sygnały na częstotliwościach odbieranych przez radioteleskopy” – powiedział cytowany w komunikacie prof. Krzysztof Sośnica.

Biuro prasowe Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu poinformowało w komunikacie, że współautorami koncepcji misji kosmicznej Genesis są trzy osoby z Polski – prof. Krzysztof Sośnica, dr inż. Radosław Zajdel oraz dr inż. Grzegorz Bury, natomiast w skład zespołu doradczego misji wszedł również dr inż. Dariusz Strugarek. Wszyscy są z Instytutu Geodezji i Geoinformatyki UPWr.

Wyjaśnił, że dotychczas radioteleskopy były wykorzystywane do obserwacji pozagalaktycznych źródeł tzw. kwazarów lub też otoczenia czarnych dziur z wykorzystaniem tzw. interferometrii wielkobazowej. Nie śledziły natomiast ziemskich satelitów z tego względu, że ich częstotliwości nie były dostosowane do radioteleskopów albo satelity poruszały się zbyt szybko względem stacji na orbitach niskich, a duże anteny radioteleskopów nie były w stanie w stanie śledzić tak szybko poruszających się obiektów.

„Genesis będzie zatem pierwszą misją satelitarną, która będzie śledzona przez 4 różne systemy obserwacyjne: radioteleskopy, DORIS, stacje laserowe, a także sama misja będzie odbierała sygnały GPS i Galileo od satelitów znajdujących się powyżej. Celem misji jest osiągnięcie dokładności realizacji ziemskich układów odniesienia na poziomie 1 mm oraz jego zmian w czasie na poziomie nie gorszym, niż 0.1 mm rocznie. Tak wysoka dokładność jest podyktowana koniecznością monitorowania zmian klimatycznych w systemie ziemskim m.in. dokładnością obserwacji zmian wysokości poziomu wód w morzach i oceanach, aby przeciwdziałać negatywnym skutkom zmian środowiska na społeczeństwo” – czytamy w komunikacie.

Misja Genesis będzie znajdowała się na orbicie średniej na wysokości ok. 6 tys. km nad Ziemią. Dzięki temu będzie śledzona jednocześnie przez kilka radioteleskopów z powierzchni Ziemi, a także będzie znajdowała się znacznie poniżej pułapu satelitów nawigacyjnych GPS i Galileo, żeby śledzić ich sygnały mikrofalowe (satelity nawigacyjne GPS i Galileo – GNSS – znajdują się na wysokości ok. 20,2 tys.-23,2 tys. km). Ponadto satelita Genesis będzie śledzony przez naziemne stacje laserowe wykonujące pomiary odległości do satelitów (SLR – ang. Satellite Laser Ranging), które wymagają najwyższej dokładności. Czwartą techniką, która zostanie wykorzystana na pokładzie, będzie śledzenie częstotliwości sygnałów mikrofalowych przez misję Genesis, ale nie „z góry”, jak w przypadku GPS i Galileo, ale „z dołu” od tzw. stacji DORIS – znajdujących się na powierzchni Ziemi.

Zakłada się, że misja zostanie wyniesiona na orbitę okołoziemską w 2026 r., a koszty realizacji w latach 2023-2026 r. wyniosą ok. 80 mln euro. Misja Genesis powstała dzięki wsparciu Komitetu Naukowego ds. GNSS Europejskiej Agencji Kosmicznej, w którym zasiada Prof. Paweł Wielgosz z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie – napisano w komunikacie.

Marcin JAKUBOWSKI, fizyk w Instytucie Fizyki Maxa Plancka w Greifswaldzie, zwraca uwagę, że „polscy naukowcy są obecni w najważniejszych ośrodkach naukowych na świecie. Prof. Agnieszka Zalewska jako przedstawicielka uznanej na świecie polskiej szkoły fizyki cząstek elementarnych jest przewodniczącą Rady Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych. Polscy archeolodzy pod kierownictwem egiptologa prof. Karola Myśliwca dokonują odkryć odbijających się szerokim echem w świecie. Polscy astronomowie działający w ramach projektu OGLE pokazali, że nasza Galaktyka ma bardzo złożony kształt. Studenci polskich politechnik, idąc w ślady Mieczysława Bekkera, regularnie wygrywają konkursy na konstrukcję najlepszego łazika marsjańskiego.”

„Dzisiejszy świat nauki to olbrzymia sieć ośrodków badawczych rozrzuconych po całym świecie, w których także dzięki obecności w Unii Europejskiej radzimy sobie doskonale, wnosząc nasze cechy narodowe: kreatywność, zaangażowanie i umiejętność myślenia poza schematami. Czas pokaże, czy doczekamy się kogoś na miarę Mikołaja Kopernika lub Marii Curie-Skłodowskiej.” – pisze Marcin JAKUBOWSKI w tekście „Polscy naukowcy – kreatywni, zaangażowani, myślący poza schematami” [LINK]

PAP/Roman Skiba/Wszystko Co Najważniejsze/MAC