Ćwiczenia fizyczne fenomenalnie chronią mózg

Ćwiczenia fizyczne poprawiają wrażliwość komórek mózgu na insulinę, przez co mogą wpływać na jego sprawniejsze działanie oraz na spadek ryzyka demencji – wynika z badania, które publikuje czasopismo na temat biologii procesu starzenia, „Aging Cell”.

Ćwiczenia fizyczne i ich wpływ na zdrowie i samopoczucie

.O tym, że ćwiczenia fizyczne mogą poprawiać zdolności poznawcze, wiadomo od dawna, ale mechanizm za to odpowiedzialny nie jest wciąż jasny. We wcześniejszych badaniach udało się wykazać, iż wysoki poziom glukozy we krwi zmniejsza sprawność mózgu i nasze zdolności do przypominania sobie informacji oraz uczenia się. 

Naukowcy z Rutgers University w New Brunswick (New Jersey, USA) we współpracy z badaczami z amerykańskiego National Institute on Aging prowadzili swoje doświadczenia przez dwa tygodnie w grupie 21 ochotników (o średniej wieku 60 lat) ze stanem przedcukrzycowym. Jest to stan, w którym spada wrażliwość tkanek na insulinę a poziom glukozy jest podwyższony, ale nie na tyle by zdiagnozować cukrzycę typu 2. 

W trakcie badania wszyscy przeszli 12 indywidualnych, nadzorowanych sesji ćwiczeń o dużej lub umiarkowanej intensywności. Sesje trwały po 60 minut. Przed i po treningu wszystkim wykonano tzw. doustny test obciążenia glukozą. Polega ona na wypiciu roztworu glukozy (75 gramów glukozy) i oznaczaniu jej poziomu we krwi w różnych punktach czasowych. Pierwsze oznaczenie wykonywano przed spożyciem roztworu, a kolejne po 30, 60, 90 i 120 minutach od spożycia. 

Przeprowadzone badania – pozytywne wyniki

.W ciągu pierwszych 60 minut od wypicia glukozy naukowcy izolowali z próbek krwi uczestników badania tzw. neuronalne pęcherzyki zewnątrzkomórkowe.

Pęcherzyki zewnątrzkomórkowe są niewielkimi strukturami zbudowanymi z lipidów, produkowanymi przez różne komórki naszego organizmu. Ich funkcją jest przenoszenie informacji – w postaci różnych związków – pomiędzy komórkami a nawet pomiędzy organami. W ten sposób regulują one funkcjonowanie komórek. Są one również produkowane przez komórki obecne w mózgu. 

Okazało się, że po każdym treningu rosła liczba neuronalnych pęcherzyków zewnątrzkomórkowych przenoszących białka, które regulują wrażliwość mózgu na insulinę (między innymi białko Akt). 

Jak skomentował główny autor pracy prof. Steven Malin z Rutgers School of Arts and Sciences, jest ona istotna, ponieważ sugeruje, że ćwiczenia fizyczne mogą poprawiać zdolności poznawacze, w tym pamięć, poprzez wpływ na lepsze oddziaływanie insuliny na komórki mózgu (wrażliwość na insulinę). 

Insulina jest hormonem regulującym poziom glukozy we krwi. Wyższa wrażliwość tkanek na insulinę oznacza, że potrafią one skuteczniej wykorzystywać ten cukier do wykonywanych czynności. U osób chorych na cukrzycę czy nawet ze stanem przedcukrzycowym komórki mózgu słabiej reagują na insulinę. Może to potencjalnie spowodować zaburzenie czynności komórek mózgu i przyczynić się do tego, że nie będą one ze sobą prawidłowo współpracować. Konsekwencją tego będą zaburzenia funkcji poznawczych, powszechnie określane jako demencja. 

Ćwiczenia fizyczne i poprawa zdolności pracy mózgu

.Zdaniem badaczy ich praca wskazuje, że ćwiczenia fizyczne są w stanie potencjalnie poprawić zdolność mózgu do reagowania na insulinę, a przez to poprawić jego sprawność i zmniejszyć ryzyko rozwoju demencji, w tym choroby Alzheimera. 

Malin podkreślił, że insulina pełni kluczową rolę w utrzymaniu zdolności poznawczych, wpływa na formowanie się pamięci, na tempo przetwarzania informacji przez mózg oraz funkcjonowanie połączeń synaptycznych. 

„Z naszych badań wynika, że terapie, które zwiększają wrażliwość mózgu na insulinę, mogą chronić przed demencją” – powiedział badacz.

W przyszłości jego zespół planuje przeprowadzić długofalowe badanie, które sprawdzi czy wzrost wrażliwości mózgu na insulinę pod wpływem ćwiczeń fizycznych przekłada się na poprawę zdolności poznawczych u osób starszych. 

O zdrowie należy dbać cały czas

.Profesor Piotr CZAUDERNA, lekarz, chirurg dziecięcy i profesor nauk medycznych, w 2019 prezes Agencji Badań Medycznych zaznacza na łamach Wszystko co Najważniejsze, że w 2020 roku na całym świecie zdiagnozowano ponad 19 milionów nowych przypadków nowotworów (w tym w Polsce ok. 170 000), a 10 milionów ludzi z tego powodu zmarło. Oczekuje się, według Global Cancer Observatory, że do 2040 roku obciążenie to wzrośnie do około 30 milionów nowych przypadków raka rocznie i 16 milionów zgonów, a nowotwory staną się główną przyczyną śmierci. Tymczasem wiele zachorowań na nowotwory można przypisać potencjalnie modyfikowalnym czynnikom ryzyka. Znajomość tego faktu jest absolutnie kluczowa dla rozwoju skutecznych strategii zapobiegania chorobom nowotworowym.

Korzystając z szacunków dotyczących zachorowalności na raka, śmiertelności i danych dotyczących czynników ryzyka z 204 krajów oraz obejmujących czynniki ryzyka, od palenia tytoniu do narażenia na działanie czynników rakotwórczych w miejscu pracy, autorzy stwierdzili, że 4,45 miliona zgonów wynika z wystąpienia wymienionych czynników ryzyka. Stanowi to ogółem aż 44,4 proc. zgonów z powodu nowotworów. Jednocześnie skutkowało to utratą 105 milionów lat życia skorelowanych z niepełnosprawnością. Dane te są alarmujące.

Palenie tytoniu odpowiadało za 36,3 proc. zgonów z powodu raka u mężczyzn i 12,3 proc. u kobiet, spożywanie alkoholu – za 6,9 proc. zgonów z powodu raka u mężczyzn i 2,3 proc. u kobiet. Z kolei otyłość (stwierdzana w oparciu o wysoki wskaźnik Body Mass Index – BMI) odpowiadała za 4,2 proc. zgonów z powodu raka u mężczyzn i 5,2 proc. u kobiet. Odkryto również bardzo niepokojący, ponad 20-procentowy wzrost zgonów z powodu nowotworów w latach 2010–2019, który można przypisać powyższym możliwym do uniknięcia przyczynom. Zauważono także, że czynniki ryzyka metabolicznego odgrywały rosnącą rolę. Rośnie też liczba nowotworów związana z czynnikami dietetycznymi i hormonalnymi, w tym zwłaszcza nowotworów piersi i prostaty.

Co istotne, wszystkie wymienione wyżej czynniki można kontrolować czy też ograniczać za pomocą stosunkowo prostych interwencji. Ich szkodliwy wpływ jest zresztą znany już od dziesięcioleci. Dlatego tak ważna jest profilaktyka zdrowotna. Można w jej obrębie wyróżnić kilka typów:

– profilaktykę wczesną, polegającą na kształtowaniu prawidłowych wzorców zdrowotnych w oparciu o odpowiednią edukację, w tym również szczepienia ochronne,

– profilaktykę zdrowotną pierwotną, polegającą na kontrolowaniu czynników ryzyka oraz identyfikacji osób, które znajdują się w grupie ryzyka,

– profilaktykę wtórną, skierowaną do osób znajdujących się w grupie ryzyka i nakierowaną na wczesne wykrycie choroby, a tym samym jak najszybsze wdrożenie leczenia,

– profilaktykę III fazy, skierowaną do osób chorych, mającą na celu zminimalizowanie skutków choroby i zapobieganie powikłaniom – cały tekst [LINK].

PAP/ WszystkocoNajważniejsze/ LW