Nowa strategia gospodarcza Chin [South China Morning Post]
W dobie wojny na Ukrainie, globalnych napięć handlowych, rosnących stóp procentowych i zachwianych łańcuchów dostaw, wiele państw szuka sposobu na przetrwanie i odbudowę pozycji gospodarczej. W tej rzeczywistości wykuwa się też nowa strategia gospodarcza Chin.
Chiny przegrupowują siły
.Państwo Środka, druga największa gospodarka świata, nie tylko reaguje, lecz podejmuje próbę pełnej przebudowy swojego modelu rozwoju. Jak czytamy w South China Morning Post cel jest jasny. To autonomia strategiczna, większa odporność wewnętrzna i utrzymanie globalnych wpływów w nowym, mniej stabilnym porządku świata.
W odpowiedzi na szok pandemiczny, ograniczenia eksportowe i geopolityczne napięcia, Pekin przyjął bowiem tzw. strategię podwójnej cyrkulacji (dual circulation), promując równolegle rozwój rynku wewnętrznego i selektywną ekspansję zewnętrzną. W 2023 roku udział eksportu w chińskim PKB spadł do 17,4%, najniższego poziomu od dekady. Jednocześnie konsumpcja wewnętrzna wzrosła o 5,6% w porównaniu z rokiem poprzednim. Władze podkreślają potrzebę wzmocnienia klasy średniej i wewnętrznego popytu jako fundamentów przyszłego wzrostu.
Nowa strategia gospodarcza Chin
.Znaczącą rolę w tej transformacji odgrywa nowa polityka infrastrukturalna. W ramach inicjatywy Pasa i Szlaku (Belt and Road Initiative) Chiny zainwestowały od 2013 roku ponad 1 bilion dolarów w projekty kolejowe, portowe i energetyczne w ponad 140 państwach. Szczególne znaczenie zyskuje transport kolejowy jako alternatywa dla kontenerowców. W 2023 roku liczba przewozów kolejowych między Chinami a Europą przekroczyła 17 tysięcy – wzrost o ponad 10% r/r – a czas dostawy z Chengdu do Warszawy skrócono do 13–15 dni.
Równolegle rozwijane są klastry technologiczne w wybranych regionach kraju. Greater Bay Area, obejmująca m.in. Shenzhen, Hongkong i Kanton, odpowiada już za 12% chińskiego PKB, skupiając się na rozwoju AI, fintechu i biotechnologii. Miasto Hefei stało się centrum półprzewodników i innowacji materiałowych, przyciągając zarówno kapitał publiczny, jak i prywatny. Z kolei Chongqing rośnie jako centrum elektromobilności i automatyki przemysłowej.
Nowa podstawa, badania i rozwój
.Chińskie nakłady na badania i rozwój osiągnęły w 2024 roku poziom 3,3% PKB, co daje kwotę przekraczającą 460 miliardów dolarów, wyższą niż całkowite wydatki UE na ten cel. Pekin nie ukrywa ambicji technologicznych: priorytetem są niezależność w zakresie chipów, rozwój superkomputerów, sztucznej inteligencji, oraz własnych rozwiązań w dziedzinie przestrzeni kosmicznej i biologii syntetycznej.
Ważnym elementem strategii jest również zielona transformacja. Chiny odpowiadają dziś za ponad 40% globalnych mocy fotowoltaicznych i kontrolują 80–90% łańcuchów dostaw litu, kobaltu i magnezu – kluczowych surowców dla baterii i elektromobilności. Do 2030 roku Pekin planuje, aby nieemisyjne źródła energii odpowiadały za 25% zużycia, a do 2060 osiągnięcie neutralności klimatycznej.
Wyzwania na horyzoncie
.Nie sposób jednak pominąć wyzwań. Kryzys na rynku nieruchomości po upadku Evergrande i spadku sprzedaży mieszkań o ok. 30% rocznie podważa stabilność wielu lokalnych budżetów. Łączne zadłużenie samorządów i ich funduszy infrastrukturalnych przekracza 9 bilionów dolarów. Chiny stoją też wobec ograniczeń eksportowych USA, które odcinają je od dostępu do zaawansowanych technologii, szczególnie półprzewodników klasy high-end. W odpowiedzi Pekin wprowadza pakiety stymulacyjne, luzując politykę monetarną i fiskalną.
Nowa strategia gospodarcza Chin to próba wyjścia poza model taniej siły roboczej i masowej produkcji. To projekt przebudowy gospodarki w kierunku innowacyjności, technologii i odporności systemowej. Efekty tej transformacji będą decydujące nie tylko dla przyszłości Chin, ale i dla kształtu globalnej gospodarki w nadchodzących dekadach.
oprac. Michał Kłosowski
