PIĘKNO HISTORII [27]. Żołnierze wyklęci

Szanowni Państwo, przedstawiamy „Piękno Historii” – newsletter historyczny redakcji „Wszystko co Najważniejsze”. Tematem przewodnim tego wydania są żołnierze wyklęci oraz polskie podziemie antykomunistyczne.

.„Piękno Historii” to przestrzeń dla każdego, kto interesuje się historią – zarówno na co dzień, jak i okazjonalnie. Prezentujemy tu wybór najważniejszych i najciekawszych wydarzeń historycznych, których rocznice obchodzimy w danym tygodniu. Znajdą tu Państwo również jakościowe teksty na temat historii autorstwa profesjonalnych historyków, napisane w sposób przystępny i ciekawy. 

Nasz newsletter to także szansa na zapoznanie się z głosem z epoki, w który warto się wsłuchać. Prezentujemy go pod postacią cytatu z wybranego źródła historycznego. Proponujemy ponadto zdjęcie bądź obraz z epoki, dzięki którym obcowanie z przeszłością będzie ciekawsze. Znajdą tu Państwo również polecenia książek historycznych, po jakie warto sięgnąć. Co tydzień przedstawimy także sylwetkę polskiego naukowca, wynalazcy, myśliciela, dowódcy wojskowego, polityka lub artysty, którego dokonania  wpłynęły na świat, jaki znamy dziś. 

Zapraszam Państwa do lektury.

Patryk PALKA
Redaktor „Piękna Historii”

________________________________________________________________________

NEWSLETTER „PIĘKNO HISTORII” NA PAŃSTWA SKRZYNKACH MAILOWYCH W KAŻDY WTOREK:

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> Zapisz się [TUTAJ] <<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<

________________________________________________________________________

Lektura na tydzień

Patryk PALKA: Polski spór o żołnierzy wyklętych. O zmarłych tylko dobrze – albo wcale

.„Dyskusja o żołnierzach wyklętych ma kilka wymiarów. Pierwszy z nich to rozmowa o faktach. Jest domeną wąskiej grupy specjalistów i osób zainteresowanych zgłębianiem wiedzy naukowej na temat polskiego podziemia niepodległościowego. Drugi wymiar przyjmuje postać sporu ideowego. W mniejszym stopniu chodzi w nim o fakty, w większym o przekonania. Te ostatnie mają rozmaite źródła: własne wspomnienia, tradycję rodzinną, ogólny światopogląd (zarówno osobisty, jak i właściwy najbliższemu ideowo otoczeniu), zasłyszane hasła obecne w dyskursie publicznym, przeczytane teksty i książki – często niestety o marnej jakości merytorycznej. Wreszcie trzeci wymiar – polityczny. Nie chodzi w nim ani o fakty, ani o przekonania. Jego domeną są emocje i pragnienie zbicia kapitału społecznego na konsekwentnie podgrzewanym konflikcie.

Niestety toczony w Polsce od lat spór o żołnierzy wyklętych ma przede wszystkim wymiar ideowy i polityczny. Pamięć o nich oderwała się od rzeczywistości historycznej; przekształciła się w autonomiczny byt o randze symbolu, z którym można postąpić tylko w dwojaki sposób: albo zdeptać, albo postawić na piedestale. Pomiędzy sferą sacrum i profanum nie leży już nic – z wyjątkiem prawdy” – Patryk PALKA, Polski spór o żołnierzy wyklętych. O zmarłych tylko dobrze – albo wcale.

Link do tekstu: [CZYTAJ]

________________________________________________________________________

Jarosław SZAREK: Ostatnia bitwa Armii Krajowej

.„Sowieci, chcąc zawładnąć Polską, musieli rozbić Armię Krajową i Polskie Państwo Podziemne. Wszędzie dokonywano aresztowań i wywózek w głąb Związku Sowieckiego. Wybuch Powstania Warszawskiego – największej bitwy AK – miał być ostatnią próbą wyzwolenia stolicy i zwrócenia uwagi świata na sprawę niepodległości Polski. Stalin jednak niemieckimi rękami utopił powstanie we krwi, fizycznie i materialnie likwidując główny ośrodek oporu, tworzony przez patriotyczną młodzież. Czas po powstańczej klęsce to okres dezintegracji armii podziemnej, czego ostatnim aktem była sowiecka ofensywa rozpoczęta w styczniu 1945 roku.

W takiej sytuacji dowódca AK gen. Leopold Okulicki podjął decyzję o rozwiązaniu Armii Krajowej i w ostatnim rozkazie nakazał prowadzenie dalszej działalności »w duchu odzyskania pełnej niepodległości«. Najbardziej heroiczny czyn podjęli ci, którzy dalej trwali w konspiracji, współtworząc m.in. »Nie«, Delegaturę Sił Zbrojnych, zrzeszenie »Wolność i Niezawisłość«.

Dla komunistycznej władzy Armia Krajowa była »zaplutym karłem reakcji«. Od zniszczenia tej armii zależało powodzenie sowietyzacji Polski. Około 50 tysięcy akowców zesłano w głąb Związku Sowieckiego, dalsze tysiące żołnierzy trafiło do więzień, nierzadko sądzeni byli z dekretu »o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy«. Wielu z nich wyszło z więzień dopiero po ogłoszeniu amnestii w 1956 roku. Polityczna odwilż tamtego czasu umożliwiła rehabilitację części oskarżonych, publikację książek i artykułów w prasie. »Ten opór narodu, który symbolizował się światu przez AK, jest powodem dumy i miłością, jaką naród wiąże z tymi dwoma literami. Żadna napaść ani potwarz uroku tego nie zdołały zniszczyć do tej pory i nie zdoła zniszczyć ich w przyszłości« – pisali Muzyczka i Pluta-Czachowski. Armia Krajowa z bronią w ręku walczyła kilka lat, ale przez lat kilkadziesiąt przyszło jej zmagać się w swej ostatniej i ostatecznie zwycięskiej bitwie – o pamięć” – pisze dyrektor Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa „Nila” Jarosław SZAREK w tekście Ostatnia bitwa Armii Krajowej.

Link do tekstu: [CZYTAJ]

________________________________________________________________________

Kalendarium historyczne: 25 lutego – 3 marca

Wtorek 25 lutego:

• 1848 – Zakończyła się rewolucja lutowa we Francji, w wyniku której proklamowano II Republikę, przekształcając dotychczasowy ustrój monarchiczny (tzw. monarchia lipcowa) w system republikański. Wydarzenie to uchodzi za początek Wiosny Ludów w Europie. II Republika przetrwała do 1852 r., kiedy Ludwik Napoleon Bonaparte dokonał zamachu stanu, ogłosił się cesarzem i proklamował II Cesarstwo Francuskie. Stosunkowo krótki okres II Republiki wiązał się jednak z poważnymi zmianami. W kraju zlikwidowano cenzurę, wprowadzono wolność prasy i stowarzyszeń, zniesiono niewolnictwo w koloniach, ustanowiono powszechne prawo wyborcze dla mężczyzn. Nowy system borykał się jednak z poważnymi problemami, co doprowadziło do wrzenia w kraju i umożliwiło Ludwikowi Napoleonowi skuteczne przejęcie władzy.
• 1942 – Rozkazem Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego powołana została 1. Dywizja Pancerna pod dowództwem gen. Stanisława Maczka, którą zaczęto formować w Szkocji. Jednostka wsławiła się walkami na froncie zachodnim w latach 1944-1945. Jej szlak bojowy wiódł przez Francję, Belgię, Holandię po Niemcy. Była jedną z najważniejszych i najskuteczniejszych polskich formacji zbrojnych podczas II wojny światowej.
• 1999 – Zmarł Glenn Seaborg, amerykański chemik, jeden z najwybitniejszych specjalistów w tej dziedzinie w 2. połowie XX w., laureat Nagrody Nobla (1951 r.), który zasłynął m.in. jako odkrywca kilku pierwiastków chemicznych: plutonu, ameryku, kiuru, berkelu i kalifornu. Dokonał również transmutacji bizmutu (metal) w złoto. W 1974 r. został członkiem zagranicznym Polskiej Akademii Nauk.

Środa 26 lutego:

• 1802 –  Urodził się Victor Hugo, francuski pisarz i polityk, czołowy przedstawiciel romantyzmu we Francji i jeden z najwybitniejszych twórców literatury francuskiej. Autor powieści, dramatów, utworów poetyckich, a także przemówień politycznych. Jego najważniejszym i najsłynniejszym utworem są „Nędznicy”. Pośród szeregu innych dzieł pisarza znajdują się m.in. dramat „Hernani” oraz powieść „Notre-Dame de Paris”, w Polsce znana najczęściej pod nazwą „Dzwonnik z Notre-Dame”.
• 1900 – Urodziła się Halina Konopacka, wybitna polska lekkoatletka specjalizująca się w kilku dyscyplinach sportowych. W 1928 r. zdobyła pierwszy złoty medal dla Polski w historii Letnich Igrzysk Olimpijskich. Nie tylko odniosła wówczas zwycięstwo w zawodach, ale ustanowiła nowy rekord świata w rzucie dyskiem kobiet (39,62 m). Do końca kariery pozostała w tej konkurencji niepokonana. Halina Konopacka łącznie zdobyła aż 27 tytułów mistrzyni Polski w kilku dyscyplinach sportowych. Poza rzutem dyskiem uprawiała również rzut oszczepem, pchnięcie kulą, skok w dal i skok wzwyż, a ponadto grała w piłkę ręczną i jeździła konno. Prowadziła również działalność artystyczną – parała się poezją i malarstwem, publikowała w „Wiadomościach Literackich” i „Skamandrze”. Po wybuchu II wojny światowej wyemigrowała z kraju i osiadła na stałe w Stanach Zjednoczonych (zm. 1990 r.).
• 1999 – Prezydent Aleksander Kwaśniewski podpisał dokumenty ratyfikujące polskie członkostwo w NATO. Uprzednio ustawę o ratyfikacji Traktatu Północnoatlantyckiego przyjęły Sejm i Senat RP (17 lutego). Finalizacją procesu akcesyjnego, trwającego od początku lat 90. XX w., było przekazanie na ręce Sekretarz Stanu USA aktu przystąpienia Polski do NATO (12 marca). Od tego momentu Rzeczpospolita oficjalnie stała się członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Czwartek 27 lutego:

• 272 lub 280 – Urodził się Konstantyn I Wielki, cesarz rzymski, za panowania którego wzniesiono Konstantynopol, późniejszą stolicę cesarstwa wschodniorzymskiego. Jako pierwszy władca Rzymu przeszedł na chrześcijaństwo. W 313 r. wydał edykt mediolański, na mocy którego chrześcijanie zyskali swobodę wyznawania na terenie całego imperium. W 325 r. zwołał sobór nicejski, pierwszy w dziejach sobór powszechny, a przy tym jeden z najważniejszych w historii, kładący podwaliny pod dalszy rozwój chrześcijaństwa i jego sprawne funkcjonowanie w Cesarstwie Rzymskim.
• 1868 – Zmarł Walerian Łukasiński, major wojska Królestwa Polskiego, twórca Wolnomularstwa Narodowego (1819 r.) oraz Towarzystwa Patriotycznego (1821 r.). W 1822 r. został wtrącony do więzienia za działalność konspiracyjną. W celi spędził resztę życia, czyli kolejne 46 lat. Przetrzymywano go w wyjątkowo trudnych warunkach i przy zaostrzonym rygorze – w niewielkim, ciemnym, wilgotnym pomieszczeniu. Dopiero po ponad 40 latach Łukasiński otrzymał pozwolenie na spacery po więziennym dziedzińcu, dostęp do wiadomości oraz prawo do posiadania własnych materiałów rękopiśmiennych. Rysunek przedstawiający go w charakterystycznej pozie – okutego w kajdany, z rękami skrzyżowanymi na piersi – stał się symbolem nieustępliwych polskich dążeń niepodległościowych w epoce zaborów.
• 1933 – W nocy z 27 na 28 lutego, najprawdopodobniej na skutek podpalenia, spłonął gmach Reichstagu w Berlinie. Doprowadziło to do wydania przez prezydenta Paula von Hindenburga dekretu „O ochronie narodu i państwa”. Namówił go do tego Adolf Hitler, nowy kanclerz Niemiec (od 30 stycznia), wspólnie z wpływowym politykiem Franzem von Papenem. Dekret został wykorzystany przez stronnictwo Hitlera do przeprowadzenia masowych aresztowań przeciwników politycznych, a w konsekwencji do umocnienia władzy w kraju.

Piątek 28 lutego:

• 380 – Cesarz Teodozjusz I Wielki, formalnie razem ze współpanującymi Gracjanem i Walentynianem II, wydał edykt tesaloński, na mocy którego chrześcijaństwo (nicejskie wyznanie wiary) stało się de facto religią państwową Cesarstwa Rzymskiego. Edykt potępiał te odłamy religii chrześcijańskiej, które były niezgodne z postanowieniami Soboru w Nicei z 325 r., np. arianizm (nieuznający Trójcy Świętej), wobec czego herezja była odtąd przestępstwem ściganym przez państwo. Dalsze rządy Teodozjusza I (od 392 r. samodzielne) przyczyniły się do ugruntowania i umocnienia pozycji chrześcijaństwa nicejskiego jako najważniejszej religii w imperium.
• 1812 – Zmarł Hugo Kołłątaj, polski duchowny katolicki, publicysta polityczny, historyk, satyryk, poeta, wybitny reformator, współtwórca Konstytucji 3 maja, jeden z najważniejszych myślicieli Rzeczypospolitej doby Oświecenia. W latach 1782–1786 sprawował urząd rektora Szkoły Głównej Koronnej (ówczesna nazwa Uniwersytetu Jagiellońskiego), przeprowadzając jej gruntowną reformę. Podczas Sejmu Wielkiego (1788-1792) zgromadził wokół siebie grono znakomitych intelektualistów, dążące do opracowania i wprowadzenia w życie reform Rzeczypospolitej (tzw. kuźnica Kołłątajowska). 
• 2013 – Papież Benedykt XVI ustąpił z funkcji głowy Kościoła katolickiego. Była to pierwsza tego typu dobrowolna decyzja urzędującego papieża od 1294 r., kiedy z tronu Piotrowego z własnej woli zrezygnował Celestyn V. Papież Benedykt XVI jako powód swojej decyzji podał brak sił, wynikający z pogarszającej się kondycji zdrowotnej. Do śmierci w grudniu 2022 r. zachował tytuł papieża emerytowanego.

Sobota 1 marca:

• 1938 – Zmarł Władysław Grabski, ekonomista i polityk, kilkukrotny minister skarbu oraz premier RP, główny autor reformy walutowej, która wprowadziła do obiegu nowego złotego polskiego.
• 1951 – Na warszawskim Mokotowie przy ul. Rakowieckiej dokonano egzekucji członków IV Zarządu Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” (WiN). Strzałem w tył głowy zamordowano: prezesa WiN ppłk. Łukasza Cieplińskiego, mjra Adama Lazarowicza, mjr. Mieczysława Kawalca, kpt. Franciszka Błażeja, kpt. Józefa Rzepkę, por. Karola Chmiela i por. Józefa Batorego. W rocznicę tej zbrodni od 2011 r. obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.
• 1982 – Odbyła się premiera filmu „Vabank” w reżyserii Juliusza Machulskiego.

Niedziela 2 marca:

• 1333 – Zmarł Władysław Łokietek, król Polski w latach 1320-1333. Jego koronacja w katedrze wawelskiej (pierwsza w historii kraju) zakończyła okres rozbicia dzielnicowego. Był ojcem Kazimierza III Wielkiego. 
• 1864 – Celem pacyfikacji Powstania Styczniowego car Aleksander II wydał ukaz wprowadzający uwłaszczenie chłopów w Królestwie Polskim. Chłopom przyznano prawo własności do gospodarstw oraz gruntów znajdujących się w ich dzierżawie. Obciążono ich jednocześnie nowym podatkiem gruntowym. Manifest Tymczasowego Rządu Narodowego z 22 stycznia 1863 r., ogłaszający wybuch powstania, także gwarantował chłopom uwłaszczenie, a ponadto prawa obywatelskie. Do wdrożenia tych założeń w życie, niezbędne było jednak odzyskanie niepodległości. Ukaz carski z 2 marca 1864 r. od razu zyskiwał moc prawną i mógł być realizowany w praktyce. Uniemożliwiło to rządowi powstańczemu skuteczne pozyskiwanie chłopów do walki z Rosją, co było trudne jeszcze przed ogłoszeniem ukazu cara Aleksandra II. 
• 1899 – Zmarł Ernest Malinowski, polski inżynier, czołowy budowniczy kolei w XIX w., projektant Centralnej Kolei Transandyjskiej (Peru), do dziś będącej jedną z najwyżej położonych linii kolejowych na świecie.

Poniedziałek 3 marca: 

• 1604 – Zmarł Faust Socyn, włoski teolog, pisarz, poeta, reformator religijny, jeden z głównych twórców doktryny braci polskich (arian), a także jeden z czołowych intelektualistów Rzeczpospolitej oraz Europy w XVI w.
• 1746 – Urodziła się Izabela z Flemmingów Czartoryska, polska arystokratka, wpływowa postać sceny politycznej schyłkowego okresu Rzeczypospolitej, ponadto pisarka oraz mecenaska i kolekcjonerka dzieł sztuki, twórczyni Świątyni Sybilli w Puławach – pierwszego polskiego muzeum. Zgromadzone przez nią zbiory stały się zaczątkiem Muzeum Książąt Czartoryskich.
• 1882 – Urodził się Kazimierz Bartel, matematyk, polityk, profesor i rektor Politechniki Lwowskiej, trzykrotny premier RP. Zginął w 1941 r. rozstrzelany przez Niemców w związku z odmową, jakiej udzielił okupantom po otrzymaniu propozycji utworzenia kolaboracyjnego rządu.

________________________________________________________________________

Obraz tygodnia

.Kim byli „żołnierze wyklęci”? Termin ten odnosi się do wszystkich żołnierzy podziemia niepodległościowego, którzy po wkroczeniu Sowietów do Polski w 1944 r. postanowili kontynuować zbrojną walkę o niepodległość już nie tylko z niemieckim, ale też sowieckim okupantem, aż do momentu osiągnięcia celu, jakim było wyzwolenie ojczyzny spod obcego panowania.

„Żołnierzami wyklętymi” byli więc zarówno Józef Kuraś ps. „Ogień”, Zygmunt Szendzielarz ps. „Łupaszko” czy Romuald Rajs ps. „Bury”, jak również rtm. Witold Pilecki czy gen. August Emil Fieldorf ps. „Nil”. Według najnowszych ustaleń do tego grona należało łącznie ok. 120–180 tys. osób.

Ówczesne podziemie niepodległościowe, zwane zazwyczaj „drugim podziemiem” lub „podziemiem antykomunistycznym”, składało się z szeregu organizacji o różnym profilu ideowym i politycznym, których przedstawiciele mieli inne wizje odrodzonej Polski. Łączyła ich idea walki o niepodległość. Jakakolwiek próba dokonania generalizacji i zamknięcia tego środowiska w sterylnych pojęciach, mija się z celem. Także określenie „żołnierze wyklęci” wydaje się w związku z tym mało precyzyjne i niewystarczające.

________________________________________________________________________

NEWSLETTER „PIĘKNO HISTORII” NA PAŃSTWA SKRZYNKACH MAILOWYCH W KAŻDY WTOREK:

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> Zapisz się [TUTAJ] <<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<

________________________________________________________________________

Cytat tygodnia

„Żołnierze Sił Zbrojnych w Kraju! Postępująca szybko ofensywa sowiecka doprowadzić może do zajęcia w krótkim czasie całej Polski przez Armię Czerwoną. Nie jest to jednak zwycięstwo słusznej sprawy, o którą walczymy od roku 1939. W istocie bowiem – mimo stwarzanych pozorów wolności – oznacza to zmianę jednej okupacji na drugą, prowadzoną pod przykrywką Tymczasowego Rządu Lubelskiego, bezwolnego narzędzia w rękach rosyjskich. (…) 

Polska według rosyjskiej receptury nie jest tą Polską, o którą bijemy się szósty rok z Niemcami, dla której popłynęło morze krwi polskiej i przecierpiano ogrom męki i zniszczenie Kraju. Walki z Sowietami nie chcemy prowadzić, ale nigdy nie zgodzimy się na inne życie, jak tylko w całkowicie suwerennym, niepodległym i sprawiedliwie urządzonym społecznie Państwie Polskim.

Obecne zwycięstwo sowieckie nie kończy wojny. Nie wolno nam ani na chwilę tracić wiary, że wojna ta skończyć się może jedynie zwycięstwem jedynie słusznej Sprawy, tryumfem dobra nad złem, wolności nad niewolnictwem.

Żołnierze Armii Krajowej! Daję Wam ostatni rozkaz. Dalszą swą pracę i działalność prowadźcie w duchu odzyskania pełnej niepodległości Państwa i ochrony ludności polskiej przed zagładą. Starajcie się być przewodnikami Narodu i realizatorami niepodległego Państwa Polskiego. W tym działaniu każdy z Was musi być dla siebie dowódcą (…)”.

gen. Leopold Okulicki ps. „Niedźwiadek”

Źródło: Rozkaz gen. Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka” do żołnierzy Armii Krajowej z dn. 19 stycznia 1945 r. dotyczący rozwiązania AK (fragment).

________________________________________________________________________

Postać tygodnia

.Dnia 22 lutego 1947 r. Sejm Ustawodawczy Polski Ludowej przyjął ustawę o amnestii skierowaną do żołnierzy podziemia niepodległościowego. W rzeczywistości władzom komunistycznym chodziło o ujawnienie i rozbicie organizacji konspiracyjnych. Amnestia objęła łącznie ponad 76 tys. osób (ok. 53,5 tys. ujawnionych i ok. 23 tys. zwolnionych z więzień i aresztów). Wielu żołnierzy, którzy dobrowolnie zgłosili się do jednostek Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, zostało jednak uwięzionych lub skazanych na śmierć. Komuniści osiągnęli swój cel, bowiem od 1947 r. skierowane przeciw nim podziemie niepodległościowe przestało mieć charakter masowy. Większość organizacji po ujawnieniu przestała istnieć. W oddziałach partyzanckich pozostało ok. 1100-1800 żołnierzy.

Jedną z ofiar komunistycznej „amnestii” był gen. August Emil Fielodrf ps. „Nil” (1895-1953) – żołnierz należący do grona największych bohaterów Polskiego Państwa Podziemnego. Był dowódcą Kierownictwa Dywersji AK (Kedywu), szefem sztabu organizacji „NIE” oraz zastępcą dowódcy AK gen. Leopolda Okulickiego. Już podczas I wojny światowej walczył o niepodległość Polski służąc w Legionach Polskich. Następnie brał udział w wojnie polsko-sowieckiej (1919-1921) i kampanii polskiej we wrześniu 1939 r. W 1948 r. postanowił skorzystać z prawda do amnestii. Po ujawnieniu – zamiast powrotu do normalnego życia – doczekał się uwięzienia, tortur i śmierci. 

Egzekucji przez powieszenie dokonano 24 lutego 1953 r. w więzieniu mokotowskim. Uprzednio gen. „Nil” został skazany na śmierć w sfingowanym procesie. Oskarżono go o rzekome zwalczanie „lewicowych podziemnych grup niepodległościowych” oraz „obywateli narodowości żydowskiej na terenie województw: białostockiego, nowogródzkiego i lubelskiego”. W rzeczywistości powodem dokonania egzekucji na bohaterze Polskiego Państwa Podziemnego była jego niezłomna postawa w trakcie śledztwa prowadzonego przez funkcjonariuszy MBP. Mimo tortur, nie zgodził się na współpracę z komunistami.

Po bezpodstawnym osądzeniu gen. „Nila” i skazaniu go na śmierć, jego rodzina wystąpiła z prośbą o prezydencki akt łaski do Bolesława Bieruta. Ten nie skorzystał jednak z przysługującej mu prerogatywy. Sąd Wojewódzki dla m. st. Warszawy wydał opinię, jakoby August Emil Fieldorf nie zasługiwał na łaskę.

Historia oddała jednak gen. „Nilowi” sprawiedliwość. Dziś jego imię nosi szereg szkół, placów, ulic, skwerów czy instytucji państwowych oraz prywatnych na czele z Muzeum Armii Krajowej w Krakowie. 

Życiorys gen. Augusta Emila Fieldorfa doskonale obrazuje tragizm dylematu, przed jakim stanęli żołnierze podziemia niepodległościowego w obliczu fatalnego dla Polski rozstrzygnięcia konferencji w Teheranie (1943) i Jałcie (1945). Rzeczpospolita, odtąd jako Polska „ludowa”, znalazła się w sowieckiej strefie wpływów. Mimo zwycięstwa nad Niemcami kraj nie odzyskał niepodległości. Jedną okupację zastąpiła druga. Czy w zaistniałej sytuacji kontynuować walkę partyzancką? A może pomóc w odbudowie Polski innymi środkami; ujawnić się, licząc na to, że tym razem „amnestia” nie okaże się biletem do sali tortur bądź na ławę oskarżonych, a stamtąd – na cmentarz? 

________________________________________________________________________

Książka, którą warto przeczytać

.Książka „Wyklęci. Podziemie zbrojne 1944-1963″ pod red. Marty Markowskiej to praca będąca zbiorem tekstów źródłowych z epoki: relacji świadków, wypowiedzi uczestników ówczesnych wydarzeń czy zapisków żołnierzy podziemia antykomunistycznego. Jest pozbawiona komentarzy autorskich. 

Częścią książki są również fragmenty tekstów lub informacji prasowych z epoki oraz dokumenty wytwarzane przez UB oraz milicję, a także te wydawane przez podziemie, np. rozkazy czy podziemne periodyki. Materiały ułożono chronologicznie i składają się na spójną całość.

Sięgnięcie po tę lekturę pozwala zyskać wgląd w wydarzenia lat 1944-1963 z innej perspektywy, a także bez obawy o uwikłanie ideologiczne i chęć przekonania Czytelnika do konkretnych racji. 

________________________________________________________________________

.Dziękuję Państwu za uwagę.

Zapraszam do lektury kolejnego wydania newslettera „Piękno Historii” już w przyszłym tygodniu – jak zawsze we wtorek.

Jeśli newsletter „Piękno Historii” spełnia Państwa oczekiwania, zachęcam do podzielenia się nim, przesyłając znajomym link do zapisów.

Patryk PALKA
Redaktor „Piękna Historii”

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> Zapisz się [TUTAJ] <<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<

________________________________________________________________________

WszystkoCoNajważniejsze/PP