Podczas spotkania z papieżem rektor KU Leuven zaapelował o otwartość na migrantów i osoby LGBTQ+

W dniach 26-29. września 2024 roku, Papież Franciszek przebywa w Belgii z wizytą, podczas której odwiedza między innymi Katolicki Uniwersytet w Leuven. Wydarzenie to ma wyjątkowy charakter – nie tylko dlatego, że zbiega się z przygotowaniami do obchodów 600-lecia uniwersytetu, ale również ze względu na głęboko symboliczny wymiar spotkania z przedstawicielami świata akademickiego zgromadzonych w piątkowy wieczór w auli KU Leuven.

Historyczne wystąpienie przed papieżem

.W przemówieniu powitalnym, rektor KU Leuven, socjolog Luc Sels, podkreślił historyczne znaczenie tego miejsca, które od XV wieku rozwijało się na fundamentach chrześcijaństwa. Jednocześnie zaznaczył, że uniwersytet dąży dziś do „wzajemnego wzbogacania się ludzkiego rozumu i transcendencji”, będąc miejscem dialogu, otwartości i krytycznego myślenia.

Jednym z głównych tematów poruszonych przez rektora była kwestia uchodźców – problemu, który niezmiennie pozostaje w centrum uwagi Papieża Franciszka. Rektor przypomniał słowa Ewangelii: „Cokolwiek uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, mnieście uczynili” (Mt 25,40), nawiązujących do przypowieści o ojcu Panovie z opowiadania Lwa Tołstoja. Postać bezdomnej kobiety, do której Panov zwraca się z miłosierdziem, staje się obrazem współczesnego uchodźcy – osoby pozbawionej domu, która puka do naszych drzwi. – Czy mamy odwagę je otworzyć? – pytał retorycznie rektor KU Leuven.

Współczesny uchodźca: wyzwanie moralne i społeczne

.Obecnie, według danych z końca 2023 roku, na świecie przebywa około 117 milionów osób zmuszonych do opuszczenia swoich domów z powodu przemocy politycznej, zmian klimatycznych oraz naruszania praw człowieka. Rektor KU Leuven zwrócił uwagę na to, że zjawisko migracji nie kończy się na samym akcie ucieczki – na granicach europejskich uchodźcy zmagają się z licznymi formami przemocy: nadużyciami policji, wyzyskiem seksualnym, separacją rodzin, a także psychicznymi traumami, zwrócił uwagę Luc Sels. W tej sytuacji, zdaniem rektora, uniwersytety oraz Kościół stają przed konkretnym wyzwaniem moralnym i społecznym. Uniwersytet, jako instytucja, której misją jest krytyczne myślenie i otwartość, powinien stanąć w obronie najsłabszych, oferując wsparcie i pomoc. Przypomniał również, że wiele zachodnich państw ma historyczne zobowiązania wynikające z okresu kolonializmu, który przyczynił się do powstania sztucznych granic oraz państw upadłych w różnych regionach świata.

Rektor KU Leuven twierdzi, że uniwersytet to miejsce dialogu i wsparcia

.W kontekście tej odpowiedzialności, Katolicki Uniwersytet w Leuven angażuje się na rzecz uchodźców poprzez różne programy, takie jak „Scholars-at-Risk”, wspierające naukowców i studentów, którzy z powodu prześladowań nie mogą kontynuować pracy w swoich krajach. Uczelnia zapewnia także wsparcie psychologiczne i społeczne młodym ludziom dotkniętym traumami migracyjnymi.

Rektor zwrócił również uwagę na to, że świat akademicki powinien sprzeciwiać się globalizacji obojętności oraz promować solidarność międzyludzką, inspirując się słowami Papieża z encykliki Fratelli Tutti. Franciszek przypomina w niej, że największym zagrożeniem dla współczesnego człowieka jest doświadczenie braku przynależności i odcięcia od społeczności. Dlatego też zdaniem KU Leuven stawia sobie za cel kształtowanie studentów nie tylko jako krytycznie myślących obywateli, ale również jako empatycznych i zaangażowanych ludzi, stwierdził.

Rola Kościoła w obliczu kryzysu moralnego

.Rektor Sels nie unikał trudnych tematów związanych z samym Kościołem i sytuacją mniejszości w obrębie wspólnoty wiernych. Przemawiając przed papieżem zwrócił uwagę na kryzys zaufania, z jakim Kościół musi się mierzyć w związku z nadużyciami seksualnymi, które wstrząsnęły wspólnotą katolicką w ostatnich latach podnosząc temat, którym król Belgii powiał papieża w swoim kraju. Podkreślił, że niezbędnym krokiem w odbudowie autorytetu moralnego Kościoła jest uczciwy i otwarty dialog z ofiarami tych nadużyć oraz przyznanie się do błędów popełnionych w przeszłości.

Ważnym elementem przemówienia było także pytanie o miejsce kobiet w Kościele. Rektor przypomniał, że choć kobiety odgrywają kluczową rolę w życiu wspólnot kościelnych, to nadal ich formalna pozycja pozostaje ograniczona. W belgijskim Kościele nastąpiły jednak zmiany – arcybiskup Terlinden powołał niedawno kobietę do rady biskupiej, co może stanowić inspirację dla innych diecezji na świecie.

Rektor KU Leuven: budowanie mostów zamiast murów z osobami LGBTQ+

Rektor wyraził również troskę o autorytet moralny Kościoła, który został osłabiony nie tylko przez skandale związane z nadużyciami seksualnymi, ale także przez brak pełnego uznania dla różnorodności, w tym różnorodności płciowej i seksualnej wiernych. W tym kontekście zwrócił uwagę na rolę, jaką mogłaby odegrać większa otwartość Kościoła wobec osób LGBTQ+ w odbudowie zaufania społecznego.

Występując przed papieżem zwrócił uwagę na znaczenie dialogu z ofiarami nadużyć seksualnych w Kościele, co miało być pierwszym krokiem ku odzyskaniu moralnej wiarygodności wspólnoty Kościoła. Luc Sels stwierdził także, że taka sama otwarta postawa powinna być przyjęta wobec różnorodności w ogóle – zarówno płciowej, jak i seksualnej. Kościół, który w praktyce jest mocno wspierany przez kobiety, nadal pozostaje zdominowany przez mężczyzn na najwyższych szczeblach władzy. Rektor, na kilka dni przed otwarciem drugiej sesji Synodu o synodalności w Watykanie zadał pytanie, czy większe zaangażowanie kobiet w strukturach kościelnych – łącznie z kapłaństwem – nie byłoby odpowiedzią na aktualne wyzwania, z jakimi zmaga się wspólnota wiernych.

W kontekście osób LGBTQ+, rektor KU Louven zauważył, że Kościół traci swoją moralną siłę oddziaływania poprzez sztywność wobec problemu różnorodności płciowej. Jako pozytywny przykład wskazał inicjatywy belgijskich biskupów, którzy stworzyli specjalny punkt kontaktowy dla osób homoseksualnych, organizując m.in. modlitwy ekumeniczne w trakcie Gay Pride w Antwerpii. W tym wypadku Kościół, który podejmuje dialog z nowoczesnymi odkryciami naukowymi, stwierdził rektor, ma szansę na nowo zdefiniować swoją rolę jako instytucja otwarta na każdego człowieka, niezależnie od jego orientacji seksualnej.

W kontekście synodalności rektor zwrócił uwagę na pozytywne zmiany w Kościele. Papież Franciszek, otwierając drzwi dla kobiet i osób świeckich, zdaniem rektora KU Louven, stawia przed wspólnotą pytania o jedność w różnorodności, zachęcając do konstruktywnego dialogu i otwartości na odmienność. Zdaniem rektora, taka postawa pozwala na stopniowe wprowadzanie zmian, które mogą przyczynić się do większej inkluzywności Kościoła wobec osób LGBTQ+.

Podsumowując swoje wystąpienie, rektor Leuven nawiązał do jednej z najważniejszych maksym Papieża Franciszka: „Budujcie mosty, nie mury”. Stwierdził, że Papież wzywa do otwartości na drugiego człowieka, który nie jest ciężarem, lecz darem. – Tylko dzięki otwartej, twórczej postawie wobec „innego” możemy odkryć nowe, nieznane wcześniej rozwiązania – podsumował rektor KU Louven, przypominając, że Kościół, podobnie jak uniwersytet, ma obowiązek odpowiedzieć na współczesne wyzwania z otwartością i odwagą, budując mosty między narodami, religiami i kulturami.

Z Brukseli, Michał Kłosowski