Rocznice Najważniejsze. 7 lutego

„Rocznice Najważniejsze” to wybór doniosłych, przełomowych oraz interesujących wydarzeń historycznych przygotowany przez Redakcję portalu „Wszystko co Najważniejsze”. Codziennie prezentujemy Państwu listę rocznic, o których w danym dniu szczególnie warto pamiętać. Obok każdej daty zamieszczamy kilkuzdaniowy opis konkretnego zdarzenia, osoby lub zjawiska. Na co zwrócić uwagę 7 lutego?

Piękno historii

.Historia jest niewyczerpanym źródłem informacji. Jej znajomość pomaga zrozumieć otaczającą rzeczywistość. To nie tylko opis minionych zdarzeń, ale przede wszystkim opowieść o przeszłości kształtująca pamięć i tożsamość – potężne narzędzie społecznej kontroli, a zarazem skuteczna tarcza przed manipulacją.

W realiach państwa demokratycznego, gdzie o kondycji wspólnoty politycznej współdecydują obywatele, ich znajomość historii jest wyjątkowo ważna. W Europie Środkowo-Wschodniej – regionie przez dekady skazanym na zmienność i tymczasowość, nad którym rozpościera się cień agresywnego imperializmu – rozumienie przeszłości jest jednym z fundamentów dalszej egzystencji. W świecie błyskawicznych przemian i nowych technologii, kiedy coraz śmielej rozmawiamy o podboju kosmosu oraz automatyzacji i robotyzacji procesu myślenia, historia nie traci na znaczeniu. Wręcz przeciwnie – wskazuje wypróbowane ścieżki, którymi możemy podążać, a także te, których powinniśmy unikać na dalszej drodze do rozwoju i nowoczesności. Jednocześnie historia nie rości sobie prawa do miana wyroczni. Nie oferuje gotowych rozwiązań współczesnych dylematów, ale uczy stawiać właściwe pytania.

Poprzez cykl „Rocznice Najważniejsze” pragniemy w sposób symboliczny kultywować pamięć o postaciach i wydarzeniach istotnych dla polskiej oraz europejskiej tożsamości. Chcemy również zaciekawić i zaskoczyć, a przy tym zachęcić Czytelnika do dalszego zgłębiania wiedzy na poruszane przez nas tematy.

Rocznice Najważniejsze: 7 lutego

.Co wydarzyło się w dziejach Polski i świata dnia 7 lutego? Przedstawiamy wybór „Rocznic Najważniejszych”:

1478 r.

Urodził się Thomas More (Tomasz Morus), angielski myśliciel, pisarz i polityk, święty Kościoła katolickiego, autor Utopii – jednego z najsłynniejszych i najważniejszych pism polityczno-filozoficznych wczesnej nowożytności. Thomas More był zaufanym doradcą króla Henryka VIII Tudora i Lordem Kanclerzem Anglii (1529 r.). Został stracony w 1535 r. za otwarty sprzeciw wobec decyzji monarchy o wydaniu Aktu Supremacji i oderwaniu Kościoła angielskiego od struktur rzymskich. Myśliciel odmówił złożenia przysięgi na ten akt prawny. Pozostał nieugięty mimo wtrącenia do więzienia. Zarówno jako osoba prywatna, jak i jako publiczna, był żarliwym katolikiem. Badacze spierają się, czy należy go oceniać jako symbol niezłomnej wiary i odwagi, czy też zagorzałego fanatyka, który w przekonań religijnych nie wahał się torturować a nawet skazywać na śmierć nieprawomyślnych. Bez wątpienia Thomas More był wybitnym filozofem, który pozostawił po sobie bogatą spuściznę intelektualną, rozważaną w Europie i nie tylko po dziś dzień.

1812 r.

Urodził się Charles Dickens, jeden z najwybitniejszych brytyjskich pisarzy w historii oraz najsłynniejszych twórców literackich w dziejach. Był mistrzem powieściopisarstwa. Do jego najsłynniejszych dzieł należą m.in.: „Opowieść wigilijna”, „Klub Pickwicka”, „Oliver Twist”, „David Copperfield”, „Opowieść o dwóch miastach” czy „Notatki z podróży”. Twórczość Dickensa doczekała się licznych adaptacji filmowych. Stanowi kanon współczesnej popkultury.

1867 r.

We Lwowie powstało polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Było pierwszym powstałym pod zaborami, a zarazem najstarszym polskim towarzystwem gimnastycznym. Zapoczątkowało erę popularyzacji sportu i rozwoju klubów sportowych na ziemiach polskich. Z uwagi na pierwszeństwo, lwowskie gniazdo „Sokoła” było nazywane „Sokołem Macierzą”. W ślad za nim – jeszcze przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości w 1918 r. – na terenie trzech zaborów tworzono inne regionalne oddziały Towarzystwa. W 1919 r. zostały scalone w jeden organizm. Z „Sokoła” wywodzili się wybitni sportowcy okresu dwudziestolecia międzywojennego, m.in.: Henryk Chmielewski (mistrz Europy w boksie), Jadwiga Wajsówna (multimedalistka olimpijska w rzucie dyskiem), Stanisław Cygankiewicz (trzykrotny mistrz świata w zapasach) czy Jerzy Braun (multimedalista Igrzysk Olimpijskich i Mistrzostw Europy w wioślarstwie). „Sokół” został zdelegalizowany przez władze komunistyczne po II wojnie światowej. Reaktywacja Towarzystwa nastąpiła w 1989 r., dzięki czemu istnieje do dziś.

1992 r.

Podpisano traktat z Maastricht powołujący Unię Europejską. Dokument wszedł w życie 1 listopada 1993 r. Stanowił kolejny etap integracji europejskiej po powołaniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, Wspólnoty Europejskiej i Euratomu. Nadawał nowo powstałej Unii ramy instytucjonalne i określał zasady jej funkcjonowania. Ustanawiał obywatelstwo UE oraz wspólną walutę – euro (mającą obowiązywać od 1999 r.). Do 1995 r. – kiedy rozstrzygnęły się już poszczególne referenda krajowe – traktat zatwierdziło 15 państw: Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Szwecja, Wielka Brytania i Włochy.

Czy Unia Europejska poniosła porażkę?

.„Jeśli celem integracji europejskiej jest stworzenie europejskiego superpaństwa lub jakiejś innej formy utopii, to projekt europejski poniósł porażkę i z pewnością poniesie ją ponownie” – pisze we „Wszystko co Najważniejsze” Dalibor ROHAC, słowacki politolog, analityk w American Enterprise Institute.

Jego zdaniem „obecnie UE stanowi niełatwą kombinację przepisów i biurokratycznego nadzoru (przede wszystkim w postaci Parlamentu Europejskiego), które wiążą ręce krajowym, demokratycznie wybranym politykom oraz instytucjom usiłującym nadać decyzjom UE znamiona legitymizacji społecznej. Pytanie, czy te rozwiązania są satysfakcjonujące, było dyskutowane przez naukowców”.

„Żaden zestaw zasad nie jest jednak w stanie wyeliminować zasadniczo nieprzewidywalnego i często konfliktowego charakteru życia społecznego i politycznego. To właśnie w tych nieprzewidzianych okolicznościach, obejmujących konflikty między różnymi wartościami lub interesami – np. gdy istniało ryzyko rozpadu unii walutowej, gdy strefa Schengen została opanowana przez osoby ubiegające się o azyl lub gdy wybuchła pandemia – Unia Europejska znalazła się w najtrudniejszej sytuacji. Owszem, biurokratyczny i niechętny do podejmowania ryzyka charakter organu wykonawczego UE, czyli Komisji Europejskiej, stanowi problem – lecz nie jedyny” – pisze Dalibor ROHAC.

Jak twierdzi, „postępowa, dalekosiężna koncepcja integracji europejskiej jest sama w sobie pełna sprzeczności. Jej ostatecznym celem jest wzniesienie się ponad destrukcyjność nacjonalizmu czasów minionych i stworzenie formy rządów, na której cały świat mógłby się wzorować, a która byłaby zasadniczo różna od państwa narodowego. W praktyce jednak podejście to często polegało na próbach skalowania państwa narodowego do poziomu europejskiego”.

Dalibor ROHAC podkreśla ponadto, że „UE podjęła wprawdzie własną próbę zorganizowania konwentu konstytucyjnego (2001–2003), ale zakończyła się ona niepowodzeniem. Podobnie jak wczesne Stany Zjednoczone, Unia również została w ciągu ostatniej dekady narażona na bezprecedensowe wstrząsy i kryzysy. Nie udało się jednak ustanowić przywództwa politycznego niezbędnego do przeprowadzenia wielkiej »federalizacji« UE (w rzeczywistości oznaczającej stworzenie państwa europejskiego). Całkiem możliwe, że porażka ta jest uzasadniona. Oczywistym jej powodem jest brak silnego poczucia wspólnej tożsamości politycznej przed utworzeniem Unii, które cechowało udane związki polityczne z przeszłości”.

Politolog dodaje jednocześnie, że „UE nie musi być postrzegana w hiperambitnych, teleologicznych kategoriach. W drugim, alternatywnym ujęciu UE może być uważana po prostu za platformę, z konieczności wadliwą, służącą do zarządzania relacjami między krajami europejskimi oraz wykorzystywania zysków ze współpracy i handlu – za sieć instytucji, zasad i relacji łączących i ograniczających rządy krajowe, tworzącą przestrzeń dla konkurencji gospodarczej i współpracy politycznej”.

Patryk Palka/WszystkoCoNajważniejsze