Watykan proponuje rozmowy pokojowe, Rosja odmawia. Co stoi za decyzją Kremla?
Watykan zaproponował rozmowy pokojowe, których możliwość jednak Rosja odrzuciła. Papież Leon XIV zaoferował bowiem gościnę i mediację, by zakończyć wojnę na Ukrainie. Pomimo międzynarodowego poparcia dla tej inicjatywy, Kreml wykluczył możliwość przeprowadzenia negocjacji na terenie Państwa Kościelnego.
Watykan proponuje rozmowy pokojowe
.Sekretarz stanu Watykanu, kardynał Pietro Parolin, zaproponował udostępnienie Watykanu jako miejsca bezpośredniego spotkania przedstawicieli Ukrainy i Rosji. Propozycja ta, wsparta działaniami i słowami papieża Leona XIV, pojawiła się po fiasku rozmów w Stambule 16 maja, które zakończyły się po zaledwie dwóch godzinach i ograniczyły do wzajemnej wymiany jeńców.
Watykańską inicjatywę poparły również ważne osobistości światowej sceny politycznej, w tym premier Włoch Giorgia Meloni oraz prezydent USA Donald Trump. Sekretarz stanu USA Marco Rubio podczas spotkania z kardynałem Matteo Zuppim, papieskim emisariuszem ds. pokoju między Ukrainą a Rosją, potwierdził, że Watykan może być odpowiednim miejscem do kontynuacji negocjacji.
Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski, który miał prywatne spotkanie z papieżem Leonem XIV po inauguracji pontyfikatu 18 maja na Placu Świętego Piotra, również zadeklarował gotowość Ukrainy do prowadzenia bezpośrednich rozmów pokojowych w dowolnym formacie i miejscu, w tym w Turcji, Watykanie czy Szwajcarii.
Odmowa Rosji, żadnych ustaleń nie będzie
.Plany te jednak okazały się nie w smak Rosji. Minister spraw zagranicznych tego kraju, Siergiej Ławrow zdementował watykańskie plany, podkreślając brak konkretnego terminu i lokalizacji kolejnego spotkania. Podczas konferencji w Moskwie 23 maja nazwał pomysł negocjacji w Watykanie „nierealistycznym” i – cytując rosyjskie media – określił go jako „trochę wulgarny” lub „nieelegancki”. Również rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow potwierdził, że nie ma żadnych ustaleń dotyczących organizacji rozmów w Watykanie.
Minister Siergiej Ławrow wskazał również na kwestie religijne jako przeszkodę. Jego zdaniem, spotkanie między dwoma prawosławnymi krajami, Ukrainą i Rosją, na katolickim terytorium Watykanu mogłoby być „niekomfortowe” dla obu stron.
Warto jednak zaznaczyć, że większość Ukraińców deklaruje przynależność do Kościołów prawosławnych, greckokatolickiego i rzymskokatolickiego, a kraj ten cechuje się wielowyznaniowym charakterem, obejmującym także społeczności żydowskie, muzułmańskie i protestanckie.
W Rosji zaś około 71% obywateli identyfikuje się z prawosławiem, a tylko niewielki odsetek to katolicy. Rosyjski patriarcha Cyryl zdecydowanie poparł wojnę w Ukrainie, uzasadniając ją duchowo w przemówieniach z 2022 roku.
Obawy o bezpieczeństwo Władimira Putina przyczyną odmowy?
.Jak twierdzą międzynarodowe media, kluczowe mogą być rosyjskie obawy związane z bezpieczeństwem prezydenta Władimira Putina, objętego europejskim nakazem aresztowania przez Międzynarodowy Trybunał Karny. To one, czytamy w amerykańskich mediach, mają powodować, że wizyta rosyjskiego prezydenta w NATO-wskich Włoszech, gdzie znajduje się Watykan, jest mało prawdopodobna. A miałaby być niezbędna do osiągnięcia pokoju na Ukrainie.
Mimo tych przeciwności, według informacji Bloomberga, trwają rozmowy na temat roli Watykanu w przyszłych rozmowach pokojowych między Rosją a Ukrainą. Od początku rosyjskiej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 roku Watykan aktywnie angażuje się w działania na rzecz pokoju i dialogu między stronami konfliktu. Papież Franciszek oraz jego dyplomaci, w tym sekretarz stanu kardynał Pietro Parolin oraz specjalny papieski wysłannik do rozmów pokojowych kardynał Matteo Zuppi, podejmują starania o ułatwienie komunikacji i negocjacji. Watykańska dyplomacja stawia na neutralność, mediację i budowanie mostów porozumienia, oferując m.in. swój status niezależnego państwa jako bezpieczne i neutralne miejsce spotkań pokojowych.
Stolica Apostolska apeluje o poszanowanie prawa międzynarodowego, ochronę ludności cywilnej oraz natychmiastowe zawieszenie broni. Dzięki pośrednictwu Watykanu podejmowane są inicjatywy wymiany jeńców oraz pomoc humanitarna, a także dialog międzywyznaniowy, który ma na celu łagodzenie napięć i wspieranie pojednania. Mimo trudności i odmowy ze strony Rosji, Watykan nieustannie podtrzymuje gotowość do roli mediatora i stara się wpływać na proces pokojowy za pomocą dyplomacji i moralnego autorytetu.
Michał Kłosowski,
Rzym
