Zapomniane archiwum średniowiecznych ksiąg i manuskryptów

W rumuńskim kościele odkryto zapomniane archiwum średniowiecznych ksiąg i manuskryptów. Zespół badaczy dokonał odkrycia ponad 200 materiałów w kościele w transylwańskim mieście Mediaș. Odkrycie obejmuje dziesiątki wczesnych druków i fragmentów manuskryptów, datowanych nawet na IX wiek.

.Zapomniane archiwum średniowiecznych ksiąg i manuskryptów zostało odkryte przez zespół badawczy pod kierownictwem profesor Adineli C. Dincă z Uniwersytetu Babeș-Bolya. Badacze znaleźli skrytkę w Wieży Sznurów (Turnul Frânghierilor) kościoła św. Małgorzaty w Mediaș, mieście w środkowej Rumunii. Biblioteca Batthyaneum, oddział Biblioteki Narodowej Rumunii, ogłosiła odkrycie na swojej stronie w mediach społecznościowych. W poście biblioteka poinformowała, że znalezisko obejmuje 139 drukowanych książek datowanych na lata 1470-1600, dwa manuskrypty z początku XVI wieku oraz około sześćdziesięciu kolejnych arkuszy i innych dokumentów datowanych na okres od XIV do XVI wieku. Ponadto znaleźli kilka fragmentów rękopisów, które były przechowywane wewnątrz rejestrów parafialnych, z których najstarszy pochodzi z czasów karolińskich i mógł powstać już w IX wieku.

Kościół św. Małgorzaty, znany również jako Margarethenkirche, pochodzi z początku XV wieku i został założony przez Sasów Siedmiogrodzkich, społeczność Niemców, którzy osiedlili się w Transylwanii w średniowieczu. Wydaje się, że księgozbiór pozostawiono w wieży kościelnej na co najmniej kilkadziesiąt lat, być może w celu ochrony podczas pierwszej lub drugiej wojny światowej.

Profesor Dincă uważa jednak, że mogły one zostać umieszczone w tym miejscu znacznie wcześniej. W mailu do portalu Medievalists.net wyjaśnia: „Kiedy po raz pierwszy zetknąłem się z księgami, od razu zwróciłem uwagę na układ woluminów według pewnej typologii historycznej: biblie i teksty biblijne, patrystyka, teologia i tak dalej. Taki porządek nie wygląda na improwizowany i sugeruje, że zbiór został tam umieszczony na wcześniejszym etapie rozwoju. Ponadto starsze regały z książkami zachowywały (z nielicznymi wyjątkami) wyraźny porządek. Książki stanowiły część kościelnego patrymonium i były przechowywane (od pewnego momentu) głównie ze względu na ich wartość wewnętrzną”.

Według rumuńskiej biblioteki, odkrycie tego „zapomnianego archiwum” przypomina „jedną z opowieści Indiany Jonesa”.

Wszystkie pozycje z tej kolekcji mogły być częścią znacznie większego zbioru bibliotecznego w obrębie kościoła. Profesor Dincă zauważa, że katalog opublikowany w 1864 roku wymienia około 7700 książek przechowywanych w bibliotece, w tym dziesiątki wczesnych drukowanych dzieł reformatorów protestanckich, takich jak Marcin Luter, Jan Kalwin i Filip Melanchton. Zespół badawczy będzie teraz pracował nad dopasowaniem odkrytych książek do tych wymienionych w katalogu.

Chociaż badania nad odkryciem dopiero się rozpoczęły, Dincă wyjaśnia, że już dokonano kilku ekscytujących znalezisk: „Jedną z atrakcji tej historycznej kolekcji jest duża liczba oryginalnych XVI-wiecznych opraw, z których wiele jest datowanych. Ponadto, w serii rejestrów administracyjnych parafii znajduje się kilka fragmentów średniowiecznych rękopisów, wśród nich jeden skopiowany w karolińskiej minuskule, podczas gdy reszta „kolekcji fragmentów” zawiera zwykłe rękopisy liturgiczne z XIV-XV wieku.” Zamknięty kontekst ponownego użycia czyni bardzo prawdopodobnym, że tak odzyskane kawałki pergaminu są w rzeczywistości pozostałościami przedreformacyjnego zasobu lokalnie używanych rękopisów”.

.Grupa badaczy pracuje obecnie nad pogłębieniem własnej wiedzy o kolekcji i jej szczegółową analizą. Z pomocą jej konserwacji badacze mają nadzieję, że będzie można ją przechowywać w lokalnej bibliotece z przeprowadzoną digitalizacją, co pozwoli na większy dostęp do odnalezionej niezwykłej kolekcji. Profesor Dincă jest przekonany, że odkrycie pozwoli historykom lepiej zrekonstruować piśmiennictwo i życie intelektualne Sasów siedmiogrodzkich, w tym lokalną tradycję średniowiecznych manuskryptów.

Oprac. MJ