wielka wojna

Zwolennicy wojny powiadali, że będzie zerwaniem z nudą, zniewieściałością i gnuśnością, będzie przejawem witalności Europy, jej siły i energii.

Niemcy i Rosjanie źle znoszą zmiany polityczne i wszelką reorganizację, która wymaga inicjatywy.

Про демократію між народами Європи.

Zepsuty świat, wielokrotnie stojący nad przepaścią, o krok od unicestwienia, doświadcza czasem, wręcz musi doświadczyć, fenomenu nazwanego przez Tolkiena eucatastrophe – nagłego zwrot akcji, niespodziewanego ratunku, zdarzenia, które odwraca bieg losu – symbolem jego jest słowik, którego głos Rob Gilson słyszał w okopach nad Sommą.

Tolkien idzie na front sam, bez towarzystwa przyjaciół czy choćby znajomych, tylko ze słowami Smitha, zawartymi w jednym z jego najbardziej poruszających listów: Modlę się za Ciebie w każdym czasie i w każdym miejscu i obyś przetrwał, obyśmy przetrwali ciężką próbę tych wydarzeń bez utraty naszych sił i determinacji.