Księżycowy meteoryt pomógł lepiej poznać historię naturalnego satelity Ziemi

Liczący 2,35 miliarda lat, księżycowy meteoryt, znaleziony w Afryce w 2023 roku, pomógł astronomom lepiej zrozumieć wulkaniczną historię Srebrnego Globu.

.Analizy meteorytu oznaczonego jako Northwest Africa 16286, przeprowadzone przez naukowców z University of Manchester, potwierdziły teorię, że Księżyc zachował wewnętrzne procesy generujące ciepło, które napędzały jego aktywność wulkaniczną znacznie dłużej niż pierwotnie zakładano. Badanie zostało przedstawione w czasie Goldschmidt Conference w Pradze.

.Jak opisują astronomowie, badanie izotopów ołowiu pozwoliło określić wiek skały na około 2,35 miliarda lat temu. Z tego okresu zostało odnalezionych niewiele próbek pochodzących z naturalnego satelity Ziemi – jest to najmłodszy księżycowy meteoryt zbudowany z bazaltu odkrytym na naszej planecie. Jego rzadki skład geochemiczny odróżnia go od materiału, który udało się pozyskać w ramach misji na Srebrny Glob, a analizy sugerują, że prawdopodobnie powstał z lawy, która zastygła po wpłynięciu się z głębin na powierzchnię Księżyca.

„Skały księżycowe pozyskane w czasie misji takich jak Apollo są fantastyczne pod względem wglądu, jaki nam zapewniają, ale są ograniczone do bezpośrednich obszarów otaczających miejsca lądowania astronautów. W przeciwieństwie do nich, księżycowe meteoryty mogą zostać potencjalnie wyrzucane z kraterów uderzeniowych występujących w dowolnym miejscu na powierzchni Srebrnego Globu. Tak się złożyło, że przypadkiem ta próbka spadła na Ziemię i pozwoliła nam lepiej poznać sekrety geologii Księżyca bez potrzeby przeprowadzenia drogiej misji kosmicznej” – mówi Joshua Snape z University of Manchester.

Zawierająca stosunkowo duże kryształy oliwinów (grupa minerałów zaliczana do krzemianów) odkryta skała jest rodzajem księżycowego bazaltu wulkanicznego zwanego bazaltem oliwinowo-porfirowym. Ten księżycowy meteoryt zawiera umiarkowane poziomy tytanu i wysokie ilości potasu. Oprócz niezwykłego wieku próbki, badanie to wykazało, że skład izotopów ołowiu – geochemiczny odcisk palca zachowany od czasu powstania skały – wskazuje na jej pochodzenie ze źródła we wnętrzu Księżyca o niezwykle wysokim stosunku uranu do ołowiu.

Te chemiczne wskazówki mogą pomóc naukowcom zidentyfikować mechanizmy, które umożliwiły okresy ciągłego wewnętrznego wytwarzania ciepła przez Księżyc.

„Wiek próbki jest szczególnie interesujący, ponieważ wypełnia lukę prawie miliarda lat w księżycowej historii wulkanicznej. Odkryty księżycowy meteoryt jest młodszy niż bazalty zebrane przez misje Apollo, Luna i Chang’e 6, ale starszy niż znacznie młodsze skały przywiezione przez chińską misję Chang’e 5” – podkreśla Joshua Snape.

„Jego wiek i skład wskazują, że aktywność wulkaniczna trwała na Księżycu przez cały ten okres, a nasza analiza sugeruje ciągły proces generowania ciepła na Księżycu, potencjalnie w wyniku rozpadu pierwiastków promieniotwórczych, utrzymywał się dłużej niż zakładano” – dodaje.

.Księżycowy meteoryt o wadze 311 gramów jest tylko jednym z 31 bazaltów ze Srebrnego Globu, które zostały oficjalnie zidentyfikowane na Ziemi. Jego skład chemiczny, zdaniem astronomów, sugeruje, że prawdopodobnie został wyrzucony przez uderzenie asteroidy lub meteorytu w powierzchnię Księżyca i ostatecznie spadł na Ziemię około 80 milionów lat temu.

Oprac. EG