Jakie sekrety skrywają rytualne paleniska z kopca Tadım?

W trakcie wykopalisk prowadzonych na terenie zamku Tadım, który jest położony na kopcu o tej samej nazwie w prowincji Elazığ we wschodniej Turcji, archeolodzy odkryli rytualne paleniska. Jakie funkcje i sekrety skrywa to dawne miejsce kultu? W przekonaniu naukowców znalezisko to rzuca nowe światło na rytuały duchowe starożytnej Anatolii. Specjaliści opisali tę zidentyfikowaną konstrukcję, która została odkopana wraz z ceramiką dekorowaną oraz pozostałościami ołtarza, jako jedno z najważniejszych odkryć archeologicznych, jakie zostały dokonane na obszarze stanowiska Tadım w ostatnich latach.

Rytualne paleniska z kopca Tadım

.Znajdująca się we wschodniej Turcji twierdza Tadım oraz Höyük po raz kolejny okazały się istnymi skarbami historii starożytnej Anatolii. W ramach ostatniego sezonu wykopalisk na obszarze stanowiska Elazığ odkopane zostały liczne pozostałości zaginionych dawnych anatolijskich cywilizacji. Tym niezwykłym znaleziskiem z zamku położonego na kopcu Tadım okazały się liczące 6 tys. lat dwusegmentowe rytualne paleniska, które w przypadku obydwu swoich końców były rzeźbione motywami byków. Znalezisko to zostało datowane na okres pomiędzy 4000-3000 r. p.n.e.

Jak przekonują eksperci, tym co odróżnia najnowsze odkrycie archeologiczne z terenu stanowiska Tadım w porównaniu do innych takich znalezisk z poprzednich sezonów prac archeologicznych jest to, że odkryte paleniska mają unikalną konstrukcję. Naukowcy podkreślili w rozmowie z mediami, że w przeciwieństwie do palenisk jednosegmentowych, jakie na obszarze stanowiska Tadım zostały odkryte w 2024 r., odkryte w tym roku paleniska mają strukturę dwusegmentową oraz są ozdobione rozmaitymi przedstawieniami zwierząt symbolizującymi władzę i boską władzę.

Mroczne rytuały i ofiary z ludzi

.Znaczenie tych dwusegmentowych palenisk wykraczało poza pełnienie funkcji elementów architektonicznych składających się na  większą konstrukcję. Te paleniska miały symboliczną i rytualną funkcję. Miejsce to odzwierciedlało przekonanie starożytnej anatolijskich społeczności, które tak jak szereg innych ludów, od starożytności nadawały święty charakter ogniowi. W przekonaniu archeologów wśród kultów lokalnych anatolijskich przedhelleńskich  społeczności to właśnie ogień odgrywał centralną rolę. Anatolijczycy praktykowali oddawanie czci ogniowi właśnie poprzez tego typu paleniska jak te z zamku Tadım.

Takie rytualne paleniska znajdowały się bardzo często w centrum gospodarstw domowych starożytnych mieszkańców Anatolii oraz większych konstrukcji. Traktowali oni je jako swego rodzaju duchowe kotwice. Tuż obok paleniska archeolodzy odkryli ceramikę dekorowaną, a dokładnie dzban z jednym uchwytem, która była prawdopodobnie używana podczas rytualnych ofiar z krwi lub świętych płynów, co daje kolejny rzadki wgląd w wierzenia duchowe wczesnych społeczeństw anatolijskich.

.Oprócz tego archeolodzy zidentyfikowali pozostałości dwóch starożytnych struktur mieszkalnych oraz pięć podstaw ołtarzy. Wśród tych znalezisk znajduje się kamienny ołtarz z wyrzeźbionym kanałem na krew. Na powierzchni ołtarza widoczne były ślady cięć, które wskazują na wykorzystanie ostrych narzędzi. Wokół ołtarza archeolodzy znaleźli ludzkie zęby, kości ludzkie i szczątki zwierząt, co wskazuje, że tysiące lat temu odbywały się tu krwawe rytuały ofiarne poświęcone bogom i boginiom, w ramach których składano ofiary z ludzi i zwierząt.

Marcin Jarzębski