Niedowaga groźniejsza od nadwagi

Bycie zbyt szczupłym, czyli niedowaga, wiąże się z większym ryzykiem śmierci niż nadwaga – wynika z dużego, duńskiego badania, którego wyniki zaprezentowano na dorocznym zjeździe Europejskiego Towarzystwa Badań nad Cukrzycą (EASD) w Wiedniu.

Jednocześnie nie stwierdzono zwiększonego ryzyka śmierci u ludzi z nadwagą (BMI 25-30) oraz umiarkowaną otyłością (BMI 30-35)

.Naukowcy z Aarhus University Hospital (Dania) przeanalizowali dane medyczne ponad 85 tys. osób, z których 81,4 proc. stanowiły kobiety, a średnia wieku wynosiła 66,4 roku. W trakcie pięcioletniej obserwacji zmarło 7 555 uczestników, czyli 8 proc.

Po uwzględnieniu wszystkich czynników, które mogły wpływać na wynik badania, m.in. płci, chorób współistniejących i poziomu wykształcenia, okazało się, że osoby z niedowagą miały niemal trzykrotnie wyższe ryzyko zgonu w porównaniu z tymi, których BMI znajdowało się w górnej granicy normy (22,5-25). Jednak podwyższone ryzyko odnotowano również wśród osób z BMI mieszczącym się w dolnej części tzw. zdrowego przedziału.

Jednocześnie nie stwierdzono zwiększonego ryzyka śmierci u ludzi z nadwagą (BMI 25-30) oraz umiarkowaną otyłością (BMI 30-35).

– Zjawisko to określa się czasem jako bycie „fat but fit”, czyli człowiekiem otyłym, lecz zdrowym metabolicznie – podkreślili autorzy.

Jednak efekt ten utrzymywał się tylko do pewnego stopnia choroby otyłościowej – w przypadku osób z BMI powyżej 35 ryzyko zgonu było już wyraźnie wyższe niż w grupie z prawidłową czy zbyt niską masą ciała. U tych mieszczących się w przedziale 35-40 ryzyko to było o 23 proc. wyższe, a tych z BMI powyżej 40 – ponad dwukrotnie wyższe.

– Zarówno niedowaga, jak i otyłość to poważne wyzwania zdrowotne o zasięgu globalnym. Otyłość może zaburzać metabolizm, osłabiać układ odpornościowy i prowadzić do cukrzycy typu 2, chorób sercowo-naczyniowych czy kilkunastu rodzajów nowotworów. Niedowaga z kolei wiąże się z niedożywieniem, osłabioną odpornością i niedoborami pokarmowymi – powiedziała kierująca badaniem dr Sigrid Bjerge Gribsholt.

Autorzy pracy wyjaśnili, że uzyskane przez nich, dość zaskakujące, wyniki mogą częściowo wynikać z tzw. odwrotnej przyczynowości. Oznacza to, że część osób z niskim BMI chudnie wskutek wcześniejszej choroby, która jest bezpośrednią przyczyną śmierci. – Może to wyglądać tak, jakby wyższe BMI miało właściwości „ochronne” – zaznaczyli.

BMI nie powinno być jedynym wskaźnikiem stanu zdrowia. Nadmierna niedowaga też może szkodzić

.Jednak – jak dodali – zarówno ich badanie, jak i kilka wcześniejszych doniesień naukowych sugerują, że osoby z niedowagą rzeczywiście mogą być wyraźnie bardziej narażone na śmierć.

– Nasze odkrycie pokazuje, że BMI nie jest i nie powinien być jedynym wskaźnikiem stanu zdrowia. Kluczowe znaczenie ma rozmieszczenie tkanki tłuszczowej. Szczególnie niekorzystna jest otyłość brzuszna, związana z nagromadzeniem tłuszczu trzewnego – podsumował współautor badania prof. Jens Meldgaard Bruun.

– Przykładowo: są ludzie z BMI 35 i sylwetką typu jabłko, czyli tacy, u których nadmiar tłuszczu gromadzi się wokół talii, chorujący na cukrzycę typu 2 lub nadciśnienie, podczas gdy inni z takimi samymi wartościami BMI pozostają być w dobrej formie zdrowotnej, ponieważ ich tkanka tłuszczowa gromadzi się na biodrach, pośladkach i udach.

Dlatego, jak stwierdził, leczenie otyłości powinno być spersonalizowane i uwzględniać wiele różnych czynników.

Zdrowie – nikt się nie dowie, jako smakujesz, aż się zepsujesz

.Rosnące globalne obciążenie chorobami nowotworowymi znacząco przekracza obecne możliwości skutecznej kontroli zachorowań – pisze prof. Piotr CZAUDERNA.

W2020 roku na całym świecie zdiagnozowano ponad 19 milionów nowych przypadków nowotworów (w tym w Polsce ok. 170 000), a 10 milionów ludzi z tego powodu zmarło. Oczekuje się, według Global Cancer Observatory, że do 2040 roku obciążenie to wzrośnie do około 30 milionów nowych przypadków raka rocznie i 16 milionów zgonów, a nowotwory staną się główną przyczyną śmierci. Tymczasem wiele zachorowań na nowotwory można przypisać potencjalnie modyfikowalnym czynnikom ryzyka. Znajomość tego faktu jest absolutnie kluczowa dla rozwoju skutecznych strategii zapobiegania chorobom nowotworowym.

Niedawno w renomowanym międzynarodowym czasopiśmie medycznym „Lancet” konsorcjum Global Burden of Disease Study 2 opublikowało badania związków między wskaźnikami czynników ryzyka (metabolicznego, zawodowego, środowiskowego i behawioralnego) a nowotworami na całym świecie.

Korzystając z szacunków dotyczących zachorowalności na raka, śmiertelności i danych dotyczących czynników ryzyka z 204 krajów oraz obejmujących czynniki ryzyka, od palenia tytoniu do narażenia na działanie czynników rakotwórczych w miejscu pracy, autorzy stwierdzili, że 4,45 miliona zgonów wynika z wystąpienia wymienionych czynników ryzyka. Stanowi to ogółem aż 44,4 proc. zgonów z powodu nowotworów. Jednocześnie skutkowało to utratą 105 milionów lat życia skorelowanych z niepełnosprawnością. Dane te są alarmujące.

Palenie tytoniu odpowiadało za 36,3 proc. zgonów z powodu raka u mężczyzn i 12,3 proc. u kobiet, spożywanie alkoholu – za 6,9 proc. zgonów z powodu raka u mężczyzn i 2,3 proc. u kobiet. Z kolei otyłość (stwierdzana w oparciu o wysoki wskaźnik Body Mass Index – BMI) odpowiadała za 4,2 proc. zgonów z powodu raka u mężczyzn i 5,2 proc. u kobiet. Odkryto również bardzo niepokojący, ponad 20-procentowy wzrost zgonów z powodu nowotworów w latach 2010–2019, który można przypisać powyższym możliwym do uniknięcia przyczynom. Zauważono także, że czynniki ryzyka metabolicznego odgrywały rosnącą rolę. Rośnie też liczba nowotworów związana z czynnikami dietetycznymi i hormonalnymi, w tym zwłaszcza nowotworów piersi i prostaty.

Co istotne, wszystkie wymienione wyżej czynniki można kontrolować czy też ograniczać za pomocą stosunkowo prostych interwencji. Ich szkodliwy wpływ jest zresztą znany już od dziesięcioleci. Dlatego tak ważna jest profilaktyka zdrowotna. Można w jej obrębie wyróżnić kilka typów:

– profilaktykę wczesną, polegającą na kształtowaniu prawidłowych wzorców zdrowotnych w oparciu o odpowiednią edukację, w tym również szczepienia ochronne,

– profilaktykę zdrowotną pierwotną, polegającą na kontrolowaniu czynników ryzyka oraz identyfikacji osób, które znajdują się w grupie ryzyka,

– profilaktykę wtórną, skierowaną do osób znajdujących się w grupie ryzyka i nakierowaną na wczesne wykrycie choroby, a tym samym jak najszybsze wdrożenie leczenia,

– profilaktykę III fazy, skierowaną do osób chorych, mającą na celu zminimalizowanie skutków choroby i zapobieganie powikłaniom.

Tekst dostępny na łamach Wszystko co Najważniejsze: https://wszystkoconajwazniejsze.pl/prof-piotr-czauderna-zdrowie

PAP/MB