Astronomowie uchwycili galaktykę o niskiej jasności powierzchniowej w gwiazdozbiorze Wieloryba

NGC 45

Naukowcy za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a zobrazowali galaktykę spiralną oznaczoną jako NGC 45, znajdującą się w gwiazdozbiorze Wieloryba.

.Jak tłumaczą badacze z NASA, na obrazie z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a jest widoczna galaktyka spiralna znana jako NGC 45. Jest ona oddalona o około 22 miliony lat świetlnych od Układu Słonecznego i znajduje się w gwiazdozbiorze Wieloryba. Została odkryta przez astronoma Johna Herschela 11 listopada 1835 roku. NGC 45 należy do grupy galaktyk w Rzeźbiarzu – luźnej grupy około 20 galaktyk, znajdującej się w kierunku gwiazdozbioru Rzeźbiarza, która jest jedną z najbliższych grup galaktyk Grupy Lokalnej, do której należy Droga Mleczna

Fot. ESA/Hubble & NASA, D. Calzetti, R. Chandar; Acknowledgment: M. H. Özsaraç

.Obraz powstał w oparciu o dane pochodzące z dwóch uzupełniających się programów obserwacyjnych. Pierwszy z nich obejmował 50 pobliskich galaktyk, wykorzystując zdolność Hubble’a do obserwacji w ultrafiolecie, świetle widzialnym i bliskiej podczerwieni w celu zbadania formowania się gwiazd w tych strukturach. Drugi program badał wiele z tych samych pobliskich galaktyk, co pierwszy, jednak został zawężony do określonej długości fali czerwonego światła zwanego H-alfa. Mgławice gwiazdotwórcze emitują właśnie to światło, a kilka z tych regionów jest widocznych w NGC 45 jako jasne różowo-czerwone plamy.

Jak wskazują astronomowie, te programy obserwacyjne miały na celu zbadanie formowania się gwiazd w galaktykach o różnych rozmiarach, strukturach i stopniach izolacji. NGC 45 była szczególnie interesującym celem, ponieważ choć wydaje się zwykłą galaktyką spiralną, to należy do niezwykłego typu obiektów zwanych galaktykami o niskiej jasności powierzchniowej.

Galaktyki o niskiej jasności powierzchniowej są, jak opisują naukowcy, bledsze niż samo nocne niebo, co czyni je niezwykle trudnymi do wykrycia. Wydają się słabe, ponieważ mają stosunkowo niewiele gwiazd w stosunku do objętości gazu i ciemnej materii, którą zawierają. Astronomowie odkryli pierwszy obiekt tego typu przypadkowo w 1986 roku, jednak zakładają, że 30-60 proc. wszystkich galaktyk może należeć do tej kategorii. Badanie tych trudnych do wykrycia struktur pomaga badaczom lepiej zrozumieć, w jaki sposób galaktyki tworzą się i ewoluują.

Wieloryb (łac. Cetus) jest konstelacją nieba równikowego, jedna z rozleglejszych i czwartą pod względem wielkości. Był znany już w starożytności. W Polsce jest najlepiej widoczny od października do stycznia. Chociaż gwiazdozbiór jest ogromny, to jest w nim niewiele jasnych gwiazd. Najjaśniejszą z nich jest Beta Wieloryba – dość typowy olbrzym typu K, leżący w odległości 96 lat świetlnych od Ziemi, który jest 145 razy jaśniejszy od Słońca.

.Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.

Oprac. EG

Materiał chroniony prawem autorskim. Dalsze rozpowszechnianie wyłącznie za zgodą wydawcy. 20 sierpnia 2025
Fot. ESA/Hubble & NASA, D. Calzetti, R. Chandar; Acknowledgment: M. H. Özsaraç