Dieta śródziemnomorska zmniejsza ryzyko zachorowania na Alzhaimera

Dieta śródziemnomorska obniża ryzyko choroby Alzheimera, zwłaszcza u osób genetycznie do niej predysponowanych – wynika z badania, które publikuje czasopismo „Nature Medicine”.

Dieta śródziemnomorska obniża ryzyko Alzheimera

.Do takich wniosków doszli naukowcy z Brigham and Women’s Hospital oraz Harvard Medical School w Bostonie (Massachusetts, USA) oraz z Broad Institute w Cambridge (Massachusetts, USA), którzy przeanalizowali dane zebrane wśród 4215 uczestniczek długofalowego studium pt. Nurses’ Health Study oraz 1490 mężczyzn, uczestników badania pt. Health Professionals Follow-Up Study. Stan zdrowia – w tym rozwój nowych przypadków demencji – śledzono u kobiet w latach 1989–2023, a u panów w latach 1993-2023.

Naukowcy oceniali długofalowy sposób odżywiania się badanych osób przy pomocy kwestionariuszy badających częstotliwość spożywania różnych produktów. Zbadali też ich próbki krwi pod kątem szerokiej gamy metabolitów, które wcześniej powiązano ze zdrowiem mózgu i sprawnością umysłową.

Najsilniejszy genetyczny czynnik ryzyka Alzheimera

.Ponadto sprawdzano genetyczne ryzyko choroby Alzheimera u uczestników badań – m.in. występowanie specyficznego wariantu genu apolipoproteiny E – APOE4. Jest on uważany za najsilniejszy genetyczny czynnik ryzyka tzw. sporadycznej postaci choroby Alzheimera. Rozwija się ona w późniejszym wieku i nie jest dziedziczona w prosty sposób po rodzicach.

Wiadomo, że osoby z jedną kopią wariantu APOE4 mają od trzech do czterech razy wyższe ryzyko rozwoju choroby Alzheimera. Z kolei osoby z dwiema kopiami wariantu APOE4 (tzw. homozygoty APOE4) mają od 8 do 12 razy wyższe ryzyko zachorowania na alzheimera niż osoby bez tych kopii.

Okazało się, że uczestnicy badań stosujący dietę śródziemnomorską mieli niższe ryzyko rozwoju demencji, a funkcje poznawcze pogarszały się u nich w wolniejszym tempie niż wśród osób stosujących inne wzorce żywienia się. Działanie ochronne tej diety było najsilniejsze w grupie osób, które miały dwie kopie genu APOE4, czyli najwyższe ryzyko sporadycznej postaci choroby Alzheimera. U pacjentów na diecie śródziemnomorskiej stwierdzano też niższy poziom metabolitów powiązanych z wyższym ryzykiem demencji.

Dieta śródziemnomorska korzystnie wpływa na sprawność poznawczą

.Zdaniem badaczy wskazuje to, że odżywianie się zgodnie z zasadami diety śródziemnomorskiej może korzystanie wpływać na sprawność poznawczą i równoważyć genetyczne ryzyko choroby Alzheimera. „Nasze wyniki sugerują, że odpowiednie strategie żywieniowe, a w szczególności dieta śródziemnomorska, mogą pomóc minimalizować ryzyko pogorszenia funkcji poznawczych i zapobiegać demencji poprzez wpływ na kluczowe procesy metaboliczne” – skomentowała dr Yuxi Liu z Brigham and Women’s Hospital. Jak dodała, dieta ta korzystnie wpływa na zdolności poznawcze u wszystkich ludzi, ale jej stosowanie ma jeszcze większe znaczenie w grupie osób z genetycznym ryzykiem choroby Alzheimera, w tym tych, którzy posiadają dwie kopie APOE4.

Autorzy pracy podkreślają, że ponieważ badanie było ograniczone do osób dobrze wykształconych o europejskim pochodzeniu, konieczne jest przeprowadzenie większej liczby badań w bardziej zróżnicowanych populacjach. Dieta śródziemnomorska jest oparta w dużym stopniu na produktach pochodzenia roślinnego. Charakteryzuje się m.in. dużym spożyciem warzyw, roślin strączkowych, orzechów i owoców, dużym spożyciem oliwy z oliwek i małym spożyciem tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, a także małym spożyciem mięsa i produktów mięsnych oraz stosunkowo wysokim spożyciem ryb i skorupiaków, które są źródłem kwasów omega-3. Badania dowodzą, że wpływa ona korzystnie na zdrowie i zmniejsza ryzyko różnych chorób, w tym m.in. układu sercowo-naczyniowego oraz metabolicznych.

Zdrowie – nikt się nie dowie, jako smakujesz, aż się zepsujesz

.W 2020 roku na całym świecie zdiagnozowano ponad 19 milionów nowych przypadków nowotworów (w tym w Polsce ok. 170 000), a 10 milionów ludzi z tego powodu zmarło. Oczekuje się, według Global Cancer Observatory, że do 2040 roku obciążenie to wzrośnie do około 30 milionów nowych przypadków raka rocznie i 16 milionów zgonów, a nowotwory staną się główną przyczyną śmierci. Tymczasem wiele zachorowań na nowotwory można przypisać potencjalnie modyfikowalnym czynnikom ryzyka. Znajomość tego faktu jest absolutnie kluczowa dla rozwoju skutecznych strategii zapobiegania chorobom nowotworowym.

Niedawno w renomowanym międzynarodowym czasopiśmie medycznym „Lancet” konsorcjum Global Burden of Disease Study 2 opublikowało badania związków między wskaźnikami czynników ryzyka (metabolicznego, zawodowego, środowiskowego i behawioralnego) a nowotworami na całym świecie.

Korzystając z szacunków dotyczących zachorowalności na raka, śmiertelności i danych dotyczących czynników ryzyka z 204 krajów oraz obejmujących czynniki ryzyka, od palenia tytoniu do narażenia na działanie czynników rakotwórczych w miejscu pracy, autorzy stwierdzili, że 4,45 miliona zgonów wynika z wystąpienia wymienionych czynników ryzyka. Stanowi to ogółem aż 44,4 proc. zgonów z powodu nowotworów. Jednocześnie skutkowało to utratą 105 milionów lat życia skorelowanych z niepełnosprawnością. Dane te są alarmujące.

.Palenie tytoniu odpowiadało za 36,3 proc. zgonów z powodu raka u mężczyzn i 12,3 proc. u kobiet, spożywanie alkoholu – za 6,9 proc. zgonów z powodu raka u mężczyzn i 2,3 proc. u kobiet. Z kolei otyłość (stwierdzana w oparciu o wysoki wskaźnik Body Mass Index – BMI) odpowiadała za 4,2 proc. zgonów z powodu raka u mężczyzn i 5,2 proc. u kobiet. Odkryto również bardzo niepokojący, ponad 20-procentowy wzrost zgonów z powodu nowotworów w latach 2010–2019, który można przypisać powyższym możliwym do uniknięcia przyczynom. Zauważono także, że czynniki ryzyka metabolicznego odgrywały rosnącą rolę. Rośnie też liczba nowotworów związana z czynnikami dietetycznymi i hormonalnymi, w tym zwłaszcza nowotworów piersi i prostaty.

Tekst dostępny na łamach Wszystko co Najważniejsze: https://wszystkoconajwazniejsze.pl/prof-piotr-czauderna-zdrowie/

PAP/MJ