Dlaczego wiatry na Wenus wieją z ogromnymi prędkościami?
Astronomowie dowiedzieli się więcej o tym, dlaczego wiatry na Wenus osiągają ogromne prędkości w porównaniu z tymi wiejącymi na naszej planecie.
.Jak opisują naukowcy, wiatry na Wenus potrafią osiągać prędkości ponad 100 metrów na sekundę i otaczają one całą planetę. Atmosfera sąsiadki Ziemi na poziomie chmur obraca się około 60 razy szybciej niż sama planeta – zjawisko to jest znane jako superrotacja (superrotation). Na Ziemi nie ma to miejsca, a atmosfera na poziomie chmur obraca się z mniej więcej taką samą prędkością jak powierzchnia planety.
Astronomowie już wcześniej próbowali poznać mechanizmy powodujące superrotację atmosfery na Wenus, ale szczegóły wciąż pozostawały niejasne. W ramach nowego badania, naukowcy pod kierownictwem Dexin Lai z University of Science and Technology of China, odkryli dowody sugerujące, że cykliczne pływy atmosferyczne (atmospheric tidal cycle), napędzane ciepłem słonecznym, mają znacznie większy wpływ na niezwykle silne wiatry na Wenus, niż wcześniej sądzono. Badanie zostało opublikowane w czasopiśmie AGU Advances.
Jak wskazują naukowcy, szybka rotacja atmosferyczna często występuje na planetach skalistych, które podobnie jak Wenus znajdują się stosunkowo blisko swoich gwiazd i obracają się bardzo wolno. W przypadku Wenus jeden pełny obrót trwa 243 dni ziemskie. Tymczasem atmosfera okrąża planetę w zaledwie 4 dni ziemskie.
Aby lepiej zrozumieć to zjawisko, naukowcy przeanalizowali dane zebrane w latach 2006–2022 przez satelitę Venus Express należącą do Europejskiej Agencji Kosmicznej oraz satelitę Akatsuki Japońskiej Agencji Kosmicznej, które badały atmosferę Wenus, wykrywając sposób, w jaki załamuje ona fale radiowe. Astronomowie przeprowadził również symulację superrotacji przy użyciu modelu atmosfery Wenus.
Analiza skupiała się w szczególności na pływach termicznych (thermal tides) – jednym z kilku procesów atmosferycznych, obok cyrkulacji południkowej (meridional circulation) i fal planetarnych (planetary waves), których interakcje, jak wykazano już wcześniej, podtrzymują superrotację Wenus przenosząc pęd. Pływy termiczne to wzorce ruchu powietrza, które występują, gdy światło słoneczne ogrzewa powietrze po stronie dziennej planety. Na Wenus można je podzielić na dwie części – pływy dobowe, które następują zgodnie z cyklicznym wzorcem powtarzającym się raz na dzień wenusjański, oraz pływy „półdobowe”, które mają dwa cykle dziennie.
Wcześniejsze badania sugerowały, że pływy „półdobowe” są głównym składnikiem pływów termicznych odpowiedzialnym za superrotację. Jednak nowe badanie – obejmujące nową analizę pływów termicznych na południowej półkuli Wenus – wykazało, że pływy dobowe odgrywają podstawową rolę w przenoszeniu pędu w kierunku wierzchołków gęstych chmur planety, co sugeruje zdaniem naukowców, że to pływy dobowe mają większy wpływ na powstawanie silnych wiatrów.
.Naukowcy podkreślają, że konieczne są dalsze badania wpływu pływów dobowych, to jednak analizy te rzucają nowe światło na niezwykle silne wiatry na Wenus i mogą pomóc w badaniach atmosfer innych wolno obracających się planet.
Oprac. EG
