Ludzie zamieszkiwali lasy deszczowe już 150 tys. lat temu
Lasy deszczowe to jeden z najważniejszych biomów Ziemi. Charakteryzują się one dużą wilgotnością, wysokimi temperaturami oraz bujną roślinnością. Do tej pory uważano, że ludzie zasiedlili to środowisko względnie niedawno, jednak jak wykazały najnowsze odkrycia dokonane w afrykańskich lasach deszczowych, okazuje się, że nasz gatunek zamieszkuje ten biom od przynajmniej 150 tys. lat.
Kiedy ludzie zasiedlili lasy deszczowe?
.Zgodnie z dominującą w nauce teorią, znaną jako teoria wyjścia z Afryki, gatunek ludzki pojawił się w Afryce około 300-200 tys. lat temu. Kontekst środowiskowy i ekologiczny ewolucji człowieka jest nadal w słabym stopniu zrozumiały. W dotychczasowych badaniach dotyczących tej kwestii mało miejsca poświęcano lasom deszczowym, gdyż były one postrzegane przez większość badaczy jako naturalna bariera dla osadnictwa ludzkiego.
W nowym badaniu jakie zostało opublikowane w czasopiśmie „Nature” zespół naukowców zakwestionował tę tezę. Ich praca naukowa wykazała, że ludzie żyli w grupach w lasach deszczowych położonych na terenach dzisiejszego Wybrzeża Kości Słoniowej znacznie wcześniej niż do tej pory uważano. Naukowcy zaapelowali przy tym o uwzględnienie tych regionów i siedlisk w dyskusji na temat ewolucji człowieka.
Historia związana z tym odkryciem sięga lat 80. XX wieku, kiedy to miejsce to zostało po raz pierwszy zbadane przez prof. Yodé Guédé z Uniwersytetu Félixa Houphouëta-Boigny na Wybrzeżu Kości Słoniowej w ramach wspólnej misji badawczej ZSRR i Wybrzeża Kości Słoniowej. Wyniki tego badania ujawniły istnienie na obszarze współczesnego lasu deszczowego głęboko rozwarstwionego stanowiska, na które składały się kamienne narzędzia. Cztery dekady w trakcie tego badania nie udało się jednak określić wieku odkrytych narzędzi oraz lokalnego środowiska.
Prehistoryczne oazy bezpieczeństwa w okresie suszy
.Kilka ostatnio opracowanych modeli klimatycznych sugeruje, że około 150 tys. lat temu obszary dzisiejszego Wybrzeża Kości Słoniowej były dotknięte suszami, które doprowadziły do tego, iż istniejące w fragmentarycznej formie lasy deszczowe jakie się ostały na tych terenach, służyły dla homo sapiens jako miejsca schronienia. Jedną z takich swego rodzaju oaz bezpieczeństwa było także stanowisko odkryte przez międzynarodowy zespół badaczy w latach 80. XX wieku. „Zrozumieliśmy, że to stanowisko jest najlepszym miejscem, aby dowiedzieć się, jak długo ludzie zamieszkiwali lasy deszczowe” – stwierdziła prof. Eleanor Scerri z Instytutu Geoantropologii Maxa Plancka, będąca główną autorką najnowszego badania.
Kierowany przez nią zespół badawczy postanowił udać się na Wybrzeże Kości Słoniowej, aby ponownie zbadać to stanowisko. „Dzięki wsparciu profesora Guédé udało nam się ponownie odkryć pierwotne miejsce, które teraz mogliśmy zbadać za pomocą technologii, które nie były dostępne w latach 80.” – mówi dr James Blinkhorn, badacz z Uniwersytetu w Liverpoolu. Projekt badawczy został zrealizowany w ostatniej chwili, ponieważ stanowisko to zostało później zniszczone w wyniku działalności wydobywczej.
„Przed naszym badaniem najstarsze potwierdzone dowody na obecność ludzi w afrykańskich lasach deszczowych datowane były na 18 tys. lat, a najstarsze znane dowody osadnictwa w lasach deszczowych na świecie pochodziły z Azji Południowo-Wschodniej i liczyły one około 70 tys. lat” – wyjaśnia dr Eslem Ben Arous, naukowiec z hiszpańskiego Narodowego Centrum Badań nad Ewolucją Człowieka (CENIEH) i jeden z głównych autorów badania.
.Naukowcy zastosowali różne nowoczesne metody datowania, takie jak optycznie stymulowana luminescencja (datowanie OSL) i elektronowy rezonans paramagnetyczny (datowanie EPR), co pozwoliło im określić wiek stanowiska na około 150 tys. lat. Jednocześnie próbki osadów zostały osobno przebadane pod kątem obecności pyłków roślinnych, skamieniałych szczątków roślin (znanych jako fitolity) oraz izotopów wosku liściowego. Analiza wykazała, że region Afryki Zachodniej 150 tys. lat temu był gęsto zalesiony i pełen lasów deszczowych.
Marcin Jarzębski
