Najstarsza anglosaska moneta z Wschodniej Anglii. Artefakt łączy chrześcijańskie i pogańskie symbole

W pobliżu Norwich w Wielkiej Brytanii dwóch archeologów-amatorów za pomocą wykrywaczy metali odkryło unikatową złotą monetę, która pochodzi z wczesnego średniowiecza, a dokładnie z wczesnego okresu anglosaskiego. Eksperci datowali monetę na okres lat od 640 do 660 r. Moneta ta reprezentuje niezwykłe połączenie ikonografii chrześcijańskiej i pogańskiej, która została użyta w czasie wielkiej przemiany religijnej w Anglii. Jest to najstarsza anglosaska moneta jaką kiedykolwiek odkryto w tej części Wielkiej Brytanii.

Najstarsza moneta anglosaska z Wschodniej Anglii

.Okres wczesnoanglosaski był przełomowym czasem we wczesnośredniowiecznej historii Anglii. To właśnie wtedy królestwa anglosaskie zaczęły stopniowo nawracać się na chrześcijaństwo pod wpływem misji z Rzymu i Irlandii. Nie oznaczało to jednak natychmiastowego zerwania z pogaństwem, gdyż tradycje z nim związane pozostawały wówczas nadal silnie zakorzenione w społeczeństwie. Okres ten tym samym miał charakter przejściowy, gdyż chrześcijańskie symbole i praktyki religijne przenikały się wtedy z pogańskimi tradycjami.

Znaleziona w okolicach Norwich moneta to thrymsa – te złote monety w VII wieku stanowiły anglosaski odpowiednik szylinga. Artefakt przedstawia na awersie mężczyznę w diademie, z nogami skrzyżowanymi w pozycji tanecznej. Postać ta trzyma krzyż chrześcijański nad valknutem, czyli normańskim znakiem graficznym wojowników, który składał się z trzech splecionych trójkątów. Symbol ten był związany z nordyckim bogiem Odynem i często był kojarzony ze śmiercią i zaświatami, informuje portal „Arkeonews„.

Z kolei rewers monety ukazuje czteroliść, w który został wpisany krzyżopodobny wzór oraz imitacja łacińskiej sentencji – określenie „imitacja” jest tu nieprzypadkowe, gdyż za te nieczytelne napisy odpowiadał niepiśmienny rytownik. Dr Adrian Marsden, ekspert numizmatyczny z Urzędu ds. Dziedzictwa Historycznego w Norfolk opisał artefakt jako „niezwykle istotny” oraz „mający przełomowe znaczenie dla badań nad monetami anglosaskimi”. „Odkryta moneta to pierwszy egzemplarz tego typu. Nowe wzory «szylingów» pojawiają się niezwykle rzadko, a ten w wyjątkowy sposób łączy epoki pogańską i chrześcijańską” – powiedział ekspert.

Okres wczesnoanglosaski – czas głębokich przemian kulturowo-religijnych

.Badania metalurgiczne wykazały, że moneta składa się w 56-60 proc. ze złota, co stanowi wyjątkowo wysoką zawartość złota w porównaniu do innych monet z tego samego okresu. Zdaniem Adriana Marsdena, bogata zawartość złota oraz królewski wizerunek sugerują, że moneta ta mogła być częścią wczesnej emisji królewskiej w Anglii Wschodniej, prawdopodobnie wybitej tuż przed pełną chrystianizacją tego królestwa.

Badacze wiążą ikonografię monety ze słynnym pochówkiem łodziowym z Sutton Hoo. moneta ta odzwierciedla okres głębokich przemian kulturowych i religijnych w anglosaskiej Anglii – był to czas, w którym anglosascy władcy i społeczności łączyły w życiu codziennym i rytuałach pogrzebowych obydwa systemy wierzeń.

.To dopiero drugi artefakt w hrabstwie Norfolk, który korzysta z nowelizacji brytyjskiej Ustawy o Skarbach (Treasure Act), zmienionej w 2022 roku tak, by obejmowała również przedmioty o istotnym znaczeniu historycznym, niezależnie od ich wartości materialnej. Kwestia, czy moneta zostanie oficjalnie uznana za skarb, zostanie rozstrzygnięta przez koronera. Dr Marsden opublikował szczegółowe wyniki badań w czasopiśmie „The Searcher”, dodatkowo podkreślając naukowe i kulturowe znaczenie znaleziska.

Marcin Jarzębski