[Newsletter PIĘKNO HISTORII] Powstanie Styczniowe 1863 r.

Powstanie Styczniowe 1863 r.

Szanowni Państwo, przedstawiamy „Piękno Historii” – newsletter historyczny redakcji „Wszystko co Najważniejsze”. Tematem przewodnim tego wydania jest Powstanie Styczniowe 1863 r., największa polska insurekcja.

.„Piękno Historii to przestrzeń dla każdego, kto interesuje się historią – zarówno na co dzień, jak i okazjonalnie. Prezentujemy tu wybór najważniejszych i najciekawszych wydarzeń historycznych, których rocznice obchodzimy w danym tygodniu. Znajdą tu Państwo również jakościowe teksty na temat historii autorstwa profesjonalnych historyków, napisane w sposób przystępny i ciekawy. 

Nasz newsletter to także szansa na zapoznanie się z głosem z epoki, w który warto się wsłuchać. Prezentujemy go pod postacią cytatu z wybranego źródła historycznego. Proponujemy ponadto zdjęcie bądź obraz z epoki, dzięki którym obcowanie z przeszłością będzie ciekawsze. Znajdą tu Państwo również polecenia książek historycznych, po jakie warto sięgnąć. Co tydzień przedstawimy także sylwetkę polskiego naukowcawynalazcy, myśliciela, dowódcy wojskowego, polityka lub artysty, którego dokonania  wpłynęły na świat, jaki znamy dziś. 

Zapraszam Państwa do lektury.

Patryk PALKA
Redaktor „Piękna Historii”

________________________________________________________________________

NEWSLETTER „PIĘKNO HISTORII” NA PAŃSTWA SKRZYNKACH MAILOWYCH W KAŻDY WTOREK:

________________________________________________________________________

Lektura na tydzień

Prof. Andrzej NOWAK: Polskie umiłowanie wolności do szaleństwa

.„W bardzo często powtarzanym schemacie interpretacyjnym Powstanie Styczniowe było przejawem polskiej patologii, »romantycznego szaleństwa« aktywnej części elit społecznych, które nie dojrzały (w odróżnieniu od osamotnionego, a w każdym razie pozostającego w mniejszości, Wielopolskiego) szansy na modernizację, jaką otworzyły reformy w Rosji po wojnie krymskiej.

W rzeczywistości kręta droga do modernizacji nie będzie mogła ominąć sprawy niepodległości, walki o odzyskanie własnego państwa. W rozwiązywaniu tej kwestii miał brać udział zmieniający się, poszerzający swój zasięg naród. Na przeszkodzie stała nie tylko biurokracja jednego, słabnącego po klęskach w wojnie z Włochami, a później z Prusami, imperium Habsburgów – jak we wspomnianym, czeskim przypadku, ale świadoma polityka elit Rosji i Bismarcka stojącego na czele Prus. Te mocarstwa traktowały kwestię odbudowy Polski jako zagrożenie nie tylko dla stabilności swych państwowych struktur. Walka z tak postrzeganym zagrożeniem była także istotnym motywem rozwijających się w nich programów narodowych: panrosyjskiego i pangermańskiego. Imperium rosyjskie na pewno nie było gotowe dać Polakom niepodległości, nawet na wydzielonym, ograniczonym terenie Królestwa. (…) 

Efektem długofalowym, zapoczątkowanym przez manifest powstańczy 22 stycznia 1863 roku, było uwolnienie największej grupy społecznej, chłopów, od zależności feudalnej i mentalności niewolniczej. Chłop na polskich ziemiach zaboru rosyjskiego, uwłaszczony tak korzystnie i radykalnie – dzięki powstaniu! – dojrzał w ciągu dwóch pokoleń do polskości. Dojrzał do niej także dlatego, że już nie kojarzyła się z pańszczyzną, ale bardziej z tą wspaniałą walką o wolność, którą zapisały dzieła polskiej kultury: te, na których opierała się masowa inicjacja do polskości w czasach Sienkiewicza, Żeromskiego, Wyspiańskiego. I ten chłop obronił Warszawę w 1920 roku. Obronił się przed pokusą zemsty klasowej i społecznej anarchii, do której nawoływali go bolszewicy” – pisze prof. Andrzej NOWAK w artykule Polskie umiłowanie wolności do szaleństwa.

Link do tekstu: [CZYTAJ]

________________________________________________________________________

Robert KOSTRO: Laboratorium kształtowania się Europy

.„Powstanie Styczniowe wiązało się z procesem modernizacji politycznego kształtu Europy. Stary Kontynent, w którym do rewolucji francuskiej ład oparty był na zasadzie dynastycznej, stopniowo przeobrażał się w Europę konstytucyjnych i republikańskich państw narodowych. Dlatego do powstania zgłosiło się również wielu ochotników spośród narodów walczących o utworzenie lub umocnienie swoich państw Węgrów i Włochów, walczyli po polskiej stronie również Rosjanie, którzy chcieli przekształcenia swojego kraju w nowoczesne państwo konstytucyjne.

Zarówno w Powstaniu Listopadowym, jak i Powstaniu Styczniowym zabrakło ważnego czynnika. W 1830 r. nie było odpowiedniego międzynarodowego wsparcia, a w 1863 r. brakowało regularnej armii. Być może gdyby Polacy dysponowali armią porównywalną z tą, która toczyła wojnę z Rosją w okresie 1830–31, decyzja o wsparciu Polski byłaby łatwiejsza. Tylko te dwa czynniki razem mogły sprawić, by Polska oparła się armii rosyjskiej.

Ale porażka w Powstaniu Styczniowym nie była wyłącznie klęską Polaków. Jak pokazują wypadki kolejnych kilku lat, profitentem braku decyzji Zachodu okazała się nie tylko Rosja, ale również Prusy. Już dwa lata po upadku powstania Bismarck zadał klęskę Austrii pod Sadową, a w 1870 r. Francja pokonana została pod Sedanem. Dwa spośród trzech mocarstw, które nie podjęły interwencji na rzecz Polski, stały się ofiarami własnego braku zdecydowania” – pisze b. dyrektor Muzeum Historii Polski Robert KOSTRO w tekście Laboratorium kształtowania się Europy.

Link do tekstu: [CZYTAJ]

________________________________________________________________________

Kalendarium historyczne: 21 stycznia – 27 stycznia

Wtorek 21 stycznia:

  • 1874 – Urodził się Wincenty Witos, polityk, lider ruchu ludowego na ziemiach polskich, trzykrotny premier RP (1920-1921, 1923, 1926), mąż stanu, jeden z Ojców Niepodległości. 
  • 1924 – Zmarł Włodzimierz Lenin, właśc. Władimir Iljicz Uljanow, rosyjski polityk komunistyczny, współzałożyciel i lider partii bolszewickiej, pierwszy przywódca radzieckiej Rosji oraz ZSRS, jeden z głównych teoretyków ideologii komunistycznej, twórca leninizmu, współtwórca totalitaryzmu, jeden z największych zbrodniarzy w historii. 
  • 1950 – Zmarł George Orwell, właśc. Eric Arthur Blair, brytyjski pisarz i publicysta, uczestnik hiszpańskiej wojny domowej, korespondent wojenny BBC w czasie II wojny światowej, autor m.in. „Folwarku zwierzęcego”, „Bez tchu” czy  „Roku 1984″, które weszły do kanonu literatury współczesnej. 

Środa 22 stycznia:

  • 1863 – Wybuchło Powstanie Styczniowe. Swym zasięgiem objęło większość obszarów wchodzących w skład zaboru rosyjskiego, stanowiącego 82 proc. terytorium dawnej Rzeczypospolitej. Przyjęło charakter wojny partyzanckiej. Główne walki trwały do przełomu lata i jesieni 1864 r., lecz niektóre oddziały powstańcze nie złożyły broni aż do grudnia. Insurekcja zgromadziła łącznie około 200 tys. osób, co czyni ją największym powstaniem narodowym w historii Polski. 
  • 1905 – Podczas pokojowej demonstracji robotniczej w Petersburgu wojsko otworzyło ogień do ludności cywilnej. Według oficjalnych danych pacyfikacja doprowadziła do śmierci kilkudziesięciu osób, lecz dane nieoficjalne wskazują na co najmniej 1000 zabitych i rannych – w tym kobiety i dzieci. Wydarzenia te, znane dziś pod nazwą „krwawej niedzieli”, stały się zarzewiem rewolucji 1905 roku w Imperium Rosyjskim.
  • 1943 – Generał Stefan Rowecki „Grot” wydał rozkaz o utworzeniu Kedywu AK (Kierownictwo Dywersji Komedy Głównej Armii Krajowej). Jego pierwszym komendantem i organizatorem został płk August Emil Fieldorf ps. „Nil” (później awansowany do rangi generała brygady). Kedyw zajmował się organizowaniem i przeprowadzaniem akcji bojowych, sabotażowych oraz dywersyjnych wymierzonych w niemieckiego okupanta. Oddziały Kedywu walczyły również w Powstaniu Warszawskim.

Czwartek 23 stycznia:

  • 1710 – Na mocy decyzji króla Polski i elektora Saksonii Augusta II Mocnego powstała pierwsza w Europie manufaktura porcelany (Królewsko-Polska i Elektorsko-Saska Manufaktura Porcelany). Siedzibę wytwórni ustanowiono w Miśni. Jej pierwszym kierownikiem był Johann Friedrich Böttger, niemiecki alchemik, uczeń fizyka Ehrenfrieda Walthera von Tschirnhausa, który poszukując sposobu na wytwarzanie złota, jako pierwszy Europejczyk w dziejach opracował technikę wyrobu porcelany (w 1708 r., ponad 1000 lat po wynalezieniu metody wytwarzania porcelany przez Chińczyków). 
  • 1793 – Caryca Rosji Katarzyna II i król Prus Fryderyk Wilhelm II podpisali traktat podziałowy, będący podstawą drugiego rozbioru Rzeczypospolitej. Bezpośrednią przyczyną rozbioru były reformy dokonane przez Sejm Wielki, których zwieńczenie stanowiła Konstytucja 3 maja (1791 r.). W 1792 r. wybuchła wojna polsko-rosyjska (tzw. wojna w obronie konstytucji) przegrana przez Polaków i Litwinów. W jej następstwie Rosja i Prusy dokonały aneksji części terytorium Rzeczpospolitej. Prusy zajęły 57 tys. km2 ziem państwa polsko-litewskiego, w tym Wielkopolskę, Gdańsk, Toruń i ziemię sieradzką. Rosja zagarnęła pasmo wschodnich terytoriów kraju z województwami kijowskim i mińskim (250 tys. km2). Obszar Rzeczpospolitej został zredukowany do 200 tys. km2, a liczba jej mieszkańców spadła do zaledwie 4 milionów. Rozporządzenia Sejmu Wielkiego oraz zapisy Konstytucji 3 maja zostały cofnięte.
  • 1989 – Zmarł Salvador Dalí, hiszpański malarz, ikona surrealizmu, jeden z najbardziej rozpoznawalnych artystów XX wieku. Do jego najsłynniejszych dzieł należą m.in. „Trwałość pamięci” („Miękkie zegary”), „Płonąca żyrafa”, „Kuszenie świętego Antoniego”, „Oblicze wojny”, „Madonna z Port Lligat” czy „Galatea sfer”. Dalí był również współautorem scenariusza do „Psa andaluzyjskiego” – jednego z pierwszych filmów surrealistycznych.

Piątek 24 stycznia:

  • 1507 – W katedrze na Wawelu odbyła się koronacja Zygmunta I (Starego) na króla Polski.
  • 1934 – Urodził Stanisław Grochowiak, poeta, dramatopisarz i publicysta,  czołowy przedstawiciel turpizmu w polskiej poezji, autor wierszy, opowiadań, powieści i dramatów, m.in. „Płonącej żyrafy”, „Ikara”, „Świętego Szymona Słupnika” czy „Don Kiszota”.
  • 1965 – Zmarł Winston Churchill, brytyjski polityk, pisarz, historyk i malarz, mąż stanu, premier Wielkiej Brytanii w latach 1940-1945 oraz 1951-1955, jeden z liderów obozu aliantów podczas II wojny światowej oraz głównych architektów klęski III Rzeszy i budowniczych ładu powojennego. W 2002 r. zwyciężył w organizowanym przez BBC plebiscycie na najwybitniejszego Brytyjczyka wszech czasów.

Sobota 25 stycznia:

  • 1742 – Zmarł Edmond Halley, angielski astronom, matematyk, kartograf i wynalazca, który jako pierwszy zaobserwował i opisał ruchy własne gwiazd oraz istnienie eliptycznych orbit kometarnych. Dzięki temu zdołał przewidzieć ponowne pojawienie się komety, znanej dziś jako kometa Halleya. Naukowiec opracował również wzorzec obliczania składek emerytalnych dla powstających wówczas funduszy ubezpieczeniowych (na przykładzie Wrocławia), czym w sposób znaczący wpłynął na rozwój demografii (dziedziny nauki). Halley zaproponował ponadto metodę pomiaru odległości Ziemi od Słońca.
  • 1831 – Podczas Powstania Listopadowego Sejm Królestwa Polskiego obradujący na Zamku Królewskim w Warszawie ogłosił detronizację cara i króla Polski Mikołaja I. Tymczasowo (do wyboru nowego monarchy) najwyższą władzę wykonawczą w państwie powierzono Rządowi Narodowemu (29 stycznia). W odpowiedzi na działania polskiego Sejmu wojsko rosyjskie na czele z feldmarszałkiem Iwanem Dybiczem przekroczyło granice Kongresówki. 
  • 1924 – We francuskim Chamonix rozpoczęły się I Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Zawody rozgrywano wówczas w 7 dyscyplinach: narciarstwie (4 konkurencje), łyżwiarstwie szybkim (5 konkurencji), łyżwiarstwie figurowym (3 konkurencje), hokeju na lodzie (1 konkurencja), bobslejach (1 konkurencja), curlingu (1 konkurencja) i  patrolu wojskowym, będącym prekursorem biathlonu (1 konkurencja). W Igrzyskach wzięło udział 258 sportowców (245 mężczyzn i 13 kobiet) z 16 krajów. Polska Reprezentacja Olimpijska liczyła 11 osób. Polacy startowali w łyżwiarstwie szybkim, narciarstwie i biegu wojskowym. W żadnej konkurencji nie zdołali jednak wywalczyć medalu. Ogólną klasyfikację medalową wygrali Norwegowie z 14 medalami na koncie (4 złote, 4 srebrne i 6 brązowych).

Niedziela 26 stycznia:

  • 1699 – Zawarto pokój w Karłowicach kończący wojnę Turcji z państwami Świętej Ligi, zapoczątkowaną jeszcze w 1683 r. Na mocy postanowień traktatu Imperium Osmańskie zrzekało się szeregu ziem na rzecz państw sprzymierzonych, w tym Rzeczpospolitej, która odzyskała Podole z twierdzą w Kamieńcu oraz Ukrainę Prawobrzeżną, utracone w 1672 roku. 
  • 1919 – Odbyły się pierwsze po odzyskaniu niepodległości wybory do Sejmu Ustawodawczego. Najwięcej głosów zyskał Związek Ludowo-Narodowy, który w styczniu 1919 r. wprowadził do parlamentu 109 posłów (32,5 proc. głosów w Sejmie). Silną pozycję zdobyli również przedstawiciele ruchu ludowego. PSL „Wyzwolenie” Błażeja Stolarskiego wywalczyło 58 mandatów (17,3 proc. głosów w Sejmie), a PSL „Piast” Wincentego Witosa 44 mandaty (13,1 proc. głosów w Sejmie). Skład Sejmu Ustawodawczego (1919-1922) był uzupełniany w 1919, 1920 i 1922 r. Ostatecznie organ liczył 432 posłów. Po styczniowych wyborach roku 1919 w skład Sejmu był jednak znacznie szczuplejszy (335 posłów). Wynikało to z faktu, że w niektórych okręgach wyborczych trwały jeszcze walki o kształt granic państwa.
  • 1964 – Zmarł Xawery Dunikowski, rzeźbiarz i malarz, profesor Akademii Sztuk Pięknych. W okresie międzywojennym zyskał międzynarodową sławę i otrzymał szereg prestiżowych nagród. Jest autorem m.in. cyklu 12 „głów wawelskich”, pomnika prezydenta Krakowa Józefa Dietla, pomnika Czynu Powstańczego na Górze Świętej Anny, czy ikonicznych rzeźb takich jak „Fatum” i „Tchnienie”. W okresie okupacji był więźniem KL Auschwitz. 

Poniedziałek 27 stycznia: 

  • 1756 – Urodził się Wolfgang Amadeusz Mozart, kompozytor, wirtuoz fortepianu i innych instrumentów klawiszowych, jeden z najsłynniejszych i najwybitniejszych muzyków w dziejach. Należał do grona tzw. klasyków wiedeńskich (wspólnie z Beethovenem i Haydnem). Zmarł w wieku zaledwie 35 lat, prawdopodobnie z powodu upustu krwi dokonanego przez medyka. Mimo śmierci w tak młodym wieku Mozart zdołał skomponować ponad 600 utworów. Jego twórczość na stałe weszła do kanonu europejskiej i światowej kultury.
  • 1945 – Podczas II wojny światowej doszło do wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau. W rocznicę tego wydarzenia ONZ ustanowiła Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu. KL Auschwitz był największym spośród niemieckich obozów koncentracyjnych i ośrodków zagłady. Stanowi miejsce eksterminacji ok. 1,1 mln Żydów, ok. 150 tys. Polaków, ok. 23 tys. Romów oraz ok. 30 tys. ofiar innych narodowości. 
  • 1967 – Przyjęto i otwarto do podpisu Traktat o przestrzeni kosmicznej (Układ o zasadach działalności państw w zakresie badań i użytkowania przestrzeni kosmicznej łącznie z Księżycem i innymi ciałami niebieskimi). Jego depozytariuszami stały się trzy państwa: Stany Zjednoczone, Związek Sowiecki oraz Wielka Brytania. Stanowi podstawę międzynarodowego prawa kosmicznego. Na mocy postanowień dokumentu wszystkie podpisane strony zobowiązują się m.in. do uznania zasady, że Księżyc i inne ciała niebieskie mogą być wykorzystywane przez ludzi wyłącznie w celach pokojowych. Umieszczanie w przestrzeni kosmicznej broni masowego rażenia, bądź innej, a także prowadzenie operacji militarnych w kosmosie jest zabronione. Strony zobowiązują się również do przestrzegania zasady niezawłaszczalności przestrzeni kosmicznej. Obecnie podpis pod Traktatem złożyli przedstawiciele 114 państw.

________________________________________________________________________

Obraz tygodnia

Fot. Pożegnanie Europy / obraz Aleksandra Sochaczewskiego.

.Aleksander Sochaczewski (1843-1923), właśc. Lejb Sonder, polski malarz żydowskiego pochodzenia, nie walczył w Powstaniu Styczniowym, ale dobrze znał ówczesne realia. W 1862 r., tuż przed wybuchem insurekcji, trafił do więzienia na fali aresztowań po nieudanym zamachu na Aleksandra Wielopolskiego. Wkrótce usłyszał wyrok – 20 lat na Syberii.

Sybir – największe więzienie świata – w okresie zaborów stał się domem i grobem tysięcy Polaków. Sprawdzoną taktykę władz carskich stosował w XX w. również Związek Sowiecki. Zesłanie czekało nie tylko tych, którzy sprzeciwiali się reżimowi. Kobiety, dzieci, starcy – bez znaczenia – wysiedlano każdego, kto urodził się w nieodpowiednim miejscu. 

Powstanie Styczniowe, które wybuchło 22 stycznia 1863 r., było wyrazem sprzeciwu wobec takiego stanu rzeczy. Wynikało z chęci zrzucenia rosyjskiej dominacji. Aktualność tamtej walki wybrzmiewa dziś we wszystkich przejawach niezgody na ekspansję rosyjskiego imperializmu. 

Pod względem militarnym Powstanie Styczniowe poniosło porażkę, a w wymiarze politycznym skutkowało likwidacją resztek autonomii Królestwa Polskiego. Na nowo jednak umiędzynarodowiło sprawę polską oraz pozyskało dla niej opinię publiczną Europy, co w perspektywie kolejnych dekad było trudne do przecenienia. Ponadto na stałe weszło do świadomości kolejnych pokoleń i stało się częścią tożsamości tych, których dziś nazywamy Ojcami Niepodległości. Czy bez Powstania Styczniowego Piłsudski, Dmowski, Paderewski, Korfanty, Daszyński, Witos i inni byliby na tyle zdeterminowani i silni duchem, by poprowadzić Polaków ku wolności? Pytanie to pozostaje otwarte. Pewne jest natomiast, że w 1918 roku Polska odzyskała niepodległość, a wyżej wymienieni czerpali inspirację z czynu powstańców styczniowych.

O Powstaniu Styczniowym z innej perspektywy – z naciskiem na wyjątkowo istotną, a często pomijaną i niedocenianą rolę kobiet podczas insurekcji oraz działalność konspiracyjnych struktur tzw. tajemnego państwa, które dało początek tradycji, z jakiej podczas II wojny światowej wyrosło Polskie Państwo Podziemne – przeczytać można we „Wszystko co Najważniejsze” w artykule pt. Powstanie Styczniowe. Piękno i ponadczasowość.

Link do tekstu: [CZYTAJ]

________________________________________________________________________

NEWSLETTER „PIĘKNO HISTORII” NA PAŃSTWA SKRZYNKACH MAILOWYCH W KAŻDY WTOREK:

________________________________________________________________________

Cytat tygodnia

Fot. Manifest Tymczasowego Rządu Narodowego z dnia 22 stycznia 1863 r. / domena publiczna.

„(…) Do broni więc, Narodzie Polski, Litwy i Rusi, do broni! Bo godzina wspólnego wyzwolenia juz wybiła, stary miecz nasz wydobyty, święty sztandar Orła, Pogoni i Archanioła rozwinięty.(…) A teraz odzywamy się do Ciebie Narodzie Moskiewski. Tradycyjnym hasłem naszym jest wolność i braterstwo Ludów, dlatego też przebaczamy Ci nawet mord naszej Ojczyzny, nawet krew Pragi i Oszmiany, gwałty ulic Warszawy i tortury lochów Cytadeli. Przebaczamy Ci, bo i Ty jesteś nędzny i mordowany, smutny i umęczony. Trupy dzieci Twoich kołyszą się na szubienicach carskich, prorocy Twoi marzną na śniegach Sybiru. Ale jeżeli w tej stanowczej godzinie nie uczujesz w sobie zgryzoty za przeszłość, świętszych pragnień dla przyszłości, jeżeli w zapasach z nami dasz poparcie tyranowi, który zabija nas, a depcze po Tobie — biada Ci! Bo w obliczu Boga i świata całego, przeklniemy Cię na hańbę wiecznego poddaństwa i mękę wiecznej niewoli, i wyzwiemy na straszny bój zagłady, bój ostatni Europejskiej Cywilizacji z dzikim barbarzyństwem Azji”.

Tymczasowy Rząd Narodowy

Źródło: Manifest Tymczasowego Rządu Narodowego z dnia 22 stycznia 1863 r. wzywający do wzniecenia zbrojnego powstania przeciw władzom carskim (fragment).

________________________________________________________________________

Postać tygodnia

Fot. Wincenty Witos na ławie oskarżonych podczas procesu brzeskiego – pokazowego sądu nad przywódcami opozycji wobec rządów piłsudczyków w II RP (1931 lub 1932 r.) / Narodowe Archiwum Cyfrowe.

.Wincenty Witos (1874-1945) to jedna z najważniejszych postaci w dziejach Polski XX wieku. Był czołowym przedstawicielem ruchu ludowego, najwybitniejszym reprezentantem polskiej wsi na rodzimej scenie politycznej, a także bohaterem o wymiarze państwowym, mężem stanu, jednym z ojców niepodległej Polski. 

Depozytariuszami intelektualnego i duchowego spadku po Wincentym Witosie są nie tylko mieszkańcy wsi i zwolennicy partii ludowych, ale wszyscy Polacy. Znaczna część jego opinii i analiz dotyczących polskiego społeczeństwa i rodzimej polityki pozostaje aktualna do dziś. 

Lektura dzieł Witosa to trudna lekcja patriotyzmu i sprawdzian charakteru. Konfrontacja z jego słowami, których siła wynika ze szczerości potwierdzonej czynem, bezlitośnie obnaża u czytelnika niedoskonałości własnej obywatelskiej postawy. Gdy Polska znajduje się w momencie przesilenia – politycznego, kulturowego i społecznego – troska o wspólnotę oraz zdolność do wypracowania kompromisu, nawet kosztem osobistej dumy i aspiracji, są najbardziej pożądanymi cechami zarówno wśród polityków, jak i wśród wyborców. Trudno o lepszego nauczyciela tych cech niż Wincenty Witos – trzykrotny premier, który poświęcił karierę polityczną, by nie dopuścić do wojny domowej.

Fragmenty części mów i tekstów Wincentego Witosa, których przesłanie jest uniwersalne i ponadczasowe, odnaleźć można w tekście Wincenty Witos o Polsce. Spojrzenie męża stanu.

Link do tekstu: [CZYTAJ]

________________________________________________________________________

Książka, którą warto przeczytać

.Stanisław Grzegorzewski był powstańcem styczniowym. Należał do słynnego oddziału Żuawów Śmierci, elitarnej formacji złożonej z najlepiej wyszkolonych żołnierzy. W 1902 r., krótko przed śmiercią (zm. 25 stycznia 1903 r.), skończył spisywać swoje wspomnienia z okresu powstania, które w 2023 r. ukazały się pod tytułem Wspomnienia osobiste z Powstania 1863 roku.

Warto sięgnąć po tę lekturę, by spojrzeć na Powstanie Styczniowe od kulis, a zarazem poznać perspektywę uczestnika insurekcji. Wspomnienia Stanisława Grzegorzewskiego są również swoistą kroniką działalności oddziału Żuawów Śmierci – jednej z najbardziej fascynujących formacji biorących udział w powstaniu.

________________________________________________________________________

.Dziękuję Państwu za uwagę.

Zapraszam do lektury kolejnego wydania newslettera „Piękno Historii” już w przyszłym tygodniu – jak zawsze we wtorek.

Jeśli newsletter „Piękno Historii” spełnia Państwa oczekiwania, zachęcam do podzielenia się nim, przesyłając znajomym link do zapisów.

________________________________________________________________________

GIF autorstwa josue_aa / Tenor.
josue_aa / Tenor

WszystkoCoNajważniejsze/PP

Materiał chroniony prawem autorskim. Dalsze rozpowszechnianie wyłącznie za zgodą wydawcy. 21 stycznia 2025
Fot. Maksymilian Gierymski, obraz „Patrol powstańczy”.