Prof. Anna Landau-Czajka laureatką Nagrody im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej

Socjolog i historyk, profesor Instytutu Historii PAN prof. Anna Landau-Czajka została w czwartek w stołecznym Żydowskim Instytucie Historycznym uhonorowana Nagrodą im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej. Wyróżnienie trafia do autorów publikacji dotyczących roli i wkładu Żydów w polską kulturę.
.”Nagroda imienia Jana Karskiego i Poli Nireńskiej jest wręczana w tym roku po raz 30. To szczególne wyróżnienie ufundowane przez kuriera wojennego rządu Rzeczpospolitej na uchodźstwie Jana Karskiego dla uczczenia pamięci jego żony Poli Nireńskiej, wybitnej artystki, Żydówki, która przeżyła II wojnę światową” – powiedziała dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego Monika Krawczyk.
Nagrodę dla autorek i autorów prac poświęconych stosunkom polsko-żydowskim oraz dokumentujących wkład Żydów w kulturę polską od 1993 r. przyznają wspólnie Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma i YIVO Institute For Jewish Research w Nowym Jorku. „Dotychczas tę nagrodę otrzymali m.in. prof. Ewa Geller, dr hab. Joanna Lisek, prof. Daniel Grinberg, Hanna Krall, Jan Doktór. To grono jest teraz w tak znakomity sposób poszerzane przez prof. Annę Landau-Czajkę” – podkreśliła. Jak zaznaczyła w laudacji prof. Joanna Nalewajko-Kulikov, laureatka napisała sześć monografii, z których „każda weszła do obiegu naukowego stając się koniecznym punktem odniesienia dla następnych badaczy”. „Jest także jedną z niewielu znanych mi osób, która stale martwi się, że pracuje za mało i że powinna wreszcie napisać jakąś nową książkę. Tego, jak pracować, nawet gdy martwimy się bezustannie o przyszłość, powinniśmy się wszyscy uczyć od Anny Landau-Czajki” – mówiła.
Ludzie niewidzialni
.Laureatka, dziękując za przyznanie nagrody, wspominała okres, kiedy wiele lat temu zaczęła dorabiać w szkole jako nauczycielka historii. „Kiedy przeczytałam program i zaczęłam mówić moim uczniom o Zagładzie zrozumiałam, że tak o Zagładzie uczyć się nie da. Młodzi ludzie byli kompletnie nieświadomi, że w Polsce żyli jacyś Żydzi. Może znali sam fakt, ale nie czuli absolutnie żadnego związku z żydowską mniejszością. To byli ludzie niewidzialni, których nie było, potem zostali wymordowani i sytuacja wróciła do punktu wyjścia – nadal ich nie było. Trudno w tej sytuacji odczuwać jakąkolwiek stratę, empatię. Dlatego też postanowiłam, że będę pisać o żywych Żydach, o tej społeczności, która istniała i która była na tej ziemi, tak jakby Zagłada nie miała nastąpić” – podkreśliła.
W skład Komitetu Nagrody weszli: Monika Krawczyk (dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma), Jonathan Brent (dyrektor YIVO Institute for Jewish Research), prof. dr hab. Ewa Geller, prof. dr hab. Tadeusz Epsztein i prof. dr hab. Andrzej Żbikowski.
Kilka słów o laureatce
.Prof. dr hab. Anna Landau-Czajka to socjolożka i historyczka, profesor Instytutu Historii PAN. Zajmuje się historią stosunków polsko-żydowskich, historią kobiet i historią społeczną XX wieku. Jest autorką książek: W jednym stali domu. Koncepcje rozwiązania kwestii żydowskiej w publicystyce polskiej lat 1933–1939 (1998), Co Alicja odkrywa po własnej stronie lustra. Życie codzienne, społeczeństwo, władza w podręcznikach dla dzieci najmłodszych 1785-2000 (2002), Syn będzie Lech… Asymilacja Żydów w Polsce międzywojennej (2006), Polska to nie oni: Polska i Polacy w polskojęzycznej prasie żydowskiej II Rzeczypospolitej, Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa 2015, Wielki „Mały Przegląd”. Społeczeństwo i życie codzienne w II Rzeczypospolitej w oczach korespondentów „Małego Przeglądu”, Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa 2018, Koty w społeczeństwie II Rzeczypospolitej (2020).
W latach 2003-2006 wykładała jako profesor Wyższej Szkoły Komunikowania i Mediów Społecznych im. Jerzego Giedroycia w Warszawie, a następnie w latach 2006-2011 jako profesor i dyrektor Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. W w latach 2013-2014 była przewodniczącą Rady Programowej Żydowskiego Instytutu Historycznego im. E. Ringelbluma w Warszawie. .
W 2009 r. otrzymała tytuł profesora nauk humanistycznych. Od 2011 r. była pracownikiem naukowym Katedry Socjologii Wydziału Nauk Społecznych Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, w latach 2016-2019 pełniła funkcję prodziekana Wydziału Nauk Społecznych do spraw nauki i rozwoju. Od 2018 do 2021 r. kierowniczka projektu „Związani historią. Stosunki polsko-żydowskie na ziemiach polskich” w Żydowskim Instytucie Historycznym im. Emanuela Ringelbluma w Warszawie.
PAP/Anna Kondek/AJ