Roger Moorhouse o ratującej Żydów Grupie Ładosia

Roger Moorhouse, brytyjski historyk i jego najnowsze dzieło „The Forgers” („Fałszerze”). Książka, która opowiada o działaniach polskich dyplomatów w Szwajcarii pod kierownictwem Aleksandra Ładosia, którzy w czasie II wojny światowej ratowali Żydów.

Roger Moorhouse o Grupie Ładosia

.Licząca 288 stron książka, której pełen tytuł brzmi „The Forgers. The Forgotten Story of the Holocaust’s Most Audacious Rescue Operation” („Fałszerze. Zapomniana historia najbardziej śmiałej operacji ratunkowej Holokaustu”) ukazuje się w Wielkiej Brytanii nakładem wydawnictwa The Bodley Head.

Na 17 października zaplanowana jest jej premiera w USA, zaś w przyszłym roku jej polskie tłumaczenie opublikuje wydawnictwo Znak.

Pozytywne recenzje

.Kilka brytyjskich gazet w ostatnich dniach już zamieściło recenzje książki Moorhouse’a – w większości bardzo pozytywne. „Ta historia jest opowiedziana z dużym wdziękiem; jest to zasługujące na uwagę wprowadzenie dla tych, którzy nie są zaznajomieni ze zbrodniami popełnionymi na Polsce. Najbardziej godnym pochwały osiągnięciem Moorhouse’a jest rzucenie światła na Ładosia i jego zespół (…) Do tej pory nie otrzymali oni należnego im uznania” – napisał „The Times”.

„Wciągająca… To historia, która, jak się wydaje, nie była opowiedziana poza publikacjami akademickimi, a tutaj jest dogłębnie zbadana i dobrze opisana” – ocenił tygodnik „The Spectator”. „W tej fascynującej książce Roger Moorhouse rzuca światło na niezwykłą, zuchwałą i mało znaną akcję ratunkową prowadzoną ze Szwajcarii przez grupę polskich dyplomatów” – napisał z kolei dziennik „Daily Mail”.

Akcja „paszportowa”

.W 1941 r. w Bernie polscy dyplomaci we współpracy ze środowiskami żydowskimi rozpoczęli tzw. akcję paszportową, której celem było ratowanie Żydów przed Holokaustem. Aleksander Ładoś, Stefan Ryniewicz, Konstanty Rokicki, Abraham Silberschein, Chaim Eiss oraz Juliusz Kuhl – którzy tworzyli Grupę Ładosia – wystawiali fałszywe paszporty i poświadczenia obywatelstwa krajów latynoamerykańskich, głównie Paragwaju, Żydom zagrożonym Zagładą. Była to szansa na internowanie tych osób oraz ewentualną wymianę na niemieckich jeńców wojennych, nie zaś transport do obozów śmierci. Szacuje się, że członkowie Grupy Ładosia wystawili 8-10 tys. takich fałszywych paszportów.

Roger Moorhouse to brytyjski historyk i pisarz specjalizujący się w historii II wojny światowej. Jest autorem lub współautorem kilkunastu książek na ten temat. Najważniejsze z nich to „Pakt diabłów. Sojusz Hitlera i Stalina” o współpracy niemiecko-sowieckiej w latach 1939-1941, „Stolica Hitlera. Życie i śmierć w wojennym Berlinie” oraz „Polska 1939. Pierwsi przeciwko Hitlerowi” o polskiej wojnie obronnej. W 2020 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi RP za wkład w rozpowszechnianie wiedzy o polskiej historii w Wielkiej Brytanii.

Błędne kalkulacje Hitlera

.Zachód zagrzewał Polskę do walki, a jednocześnie nie kiwnął palcem, by pomóc – pisze na łamach „Wszystko co Najważniejsze” Roger MOORHOUSE.

Druga wojna światowa była wynikiem roszczeń i błędnych kalkulacji Hitlera, na które nałożyła się słabość zachodnich demokracji i niechęć Stalina do obrony status quo. Hitler zawsze chciał zaanektować terytoria na wschodzie; tym, co go powstrzymywało, był z jednej strony traktat wersalski, na którego straży stały Londyn i Paryż, a z drugiej strony – groźba reakcji zbrojnej Stalina. W 1939 r. obydwie te przeszkody zostały skutecznie wyeliminowane.

Hitler uważał (i miał po temu powody), że mocarstwa zachodnie są tak słabe i pogrążone w wewnętrznym rozkładzie, że nie stawią oporu, gdy on ruszy na wschód. I tu się przeliczył. Choć Brytyjczycy i Francuzi nie byli zdolni użyć siły w Europie Wschodniej, to jednak postanowili bronić Polski przynajmniej nominalnie. Tymczasem Stalin doszedł do wniosku, że zbrojna rewizja ładu wersalskiego jest nieunikniona, a nawet pożądana, i porozumiał się z Hitlerem w sprawie podziału łupów. W rezultacie Hitler ocenił, że Zachód nie pójdzie na wojnę z powodu Polski – czytamy w tekście „Polska została zdradzona”.

Roger Moorhouse o pakcie Stalin-Hitler

.Nie ma ziarna prawdy w oskarżeniach Polski o to, że jej współpraca z Hitlerem doprowadziła do wybuchu II wojny światowej. Ten argument powraca co jakiś czas – ale to dawny sowiecki argument, teraz bezwstydnie powtarzany przez putinowską Rosję. W ten sposób próbuje ona celowo rozmyć prawdziwe znaczenie paktu Stalin-Hitler – pisze Roger MOORHOUSE.

Bez paktu Hitler-Stalin (w Polsce znanego jako pakt Ribbentrop-Mołotow) II wojna światowa by nie wybuchła. Ten pakt umożliwił Hitlerowi atak na Polskę. Bo po jego podpisaniu nabrał pewności, że żaden inny kraj mu w tym nie przeszkodzi. Tylko Brytyjczycy i Francuzi deklarowali pomoc Polsce. Ale nie były w stanie dokonać skutecznej projekcji swoich sił, by to efektywnie zrealizować. Na pewno był w stanie tego dokonać Stalin. Ale podpisując pakt, wybrał nieangażowanie się – czytamy w tekście „Bezwstyd putinowskiej Rosji”.

PAP/ Bartłomiej Niedziński/ Wszystko co Najważniejsze/ LW