Spektakularna świątynia Posejdona z Kleidi-Samikon. Była dużo większa niż przypuszczano

Podczas ostatnich prac badawczych realizowanych na terenie stanowiska Kleidi-Samikon w południowej Grecji międzynarodowy zespół naukowców, w skład którego wchodzili archeolodzy z Austriackiej Akademii Nauk (ÖAW) oraz Greckiego Ministerstwa Kultury, odkrył, iż zidentyfikowana w tym miejscu w 2021 r. świątynia Posejdona była znacznie większa i bardziej okazała niż do tej pory uważano.

Wielka świątynia Posejdona z Kleidi-Samikon

Po ponad wieku intensywnych poszukiwań prowadzonych w zachodniej części Półwyspu Peloponeskiego w 2021 trudy pokoleń archeologów znalazły szczęśliwy finał – w Kleidi-Samikon badaczom w końcu udało odnaleźć się zaginioną świątynię Posejdona. Austriacko-grecki zespół archeologów, wspierany przez geofizyków z Kiloni i geoarcheologów z Moguncji, odkopał wówczas na obszarze stanowiska  Kleidi-Samikon ruiny okazałego kompleksu religijnego.

Antyczne sanktuarium znajdowało się na terenie, który był wskazywany jako lokalizacja tej słynnej świątyni Posejdona przez starożytnego greckiego historyka i geografa Strabona. Jak wskazuje portal „Arkeonews”, Kleidi-Samikon było religijnym centrum konfederacji miast trifilijskich. Trifilijczycy byli starożytnym greckim ludem, który zamieszkiwał zachodnią część Półwyspu Peloponeskiego. Trifilia ostatecznie stałą się częścią Sparty, a następnie podporządkowała ją sobie Elida. Specjaliści w trakcie ostatnich szczegółowych wykopalisk odkopali całą okazałą strukturę, a także odkryli wiele innych zabytków, informuje portal „Arkeonews„.

Po odsłonięciu całości świątyni okazało się, że jej pełne wymiary to 28 metrów długości oraz 9,5 metra szerokości. Wielka konstrukcja była także podzielona na dwie sporej wielkości sale, z których każda miała położone wewnątrz centralne filary oraz przedsionek z dwiema kolumnami. Od momentu odkrycia to miejsce starożytnego greckiego kultu religijnego jest regularnie badane przez archeologów w ramach pięcioletniego projektu archeologicznego, zaplanowanego do 2026 r.  Szczególnie udany okazał się 2024 r., w czasie którego to eksperci odsłonili pełen obraz niegdyś spektakularnej sakralnej budowli.

Świątynia nie jednego, a dwóch bóstw?

.To jakie było dokładnie przeznaczenie dwóch wielkich sali znajdujących się w tej świątyni pozostaje nieznane. Wśród rozważanych przez archeologów wyjaśnień takiego, a nie innego układu architektonicznego tej struktury, znajduje się teoria wedle której w Kleidi-Samikon znajdowała się świątynia nie jednego bóstwa, a dwóch. Wedle drugiej teorii jedno z tych pomieszczeń służyło jako sala do spotkań amfiktionii miast regionu Trifilii. W antycznej Grecji amfiktionie były związkami miast, a wcześniej plemion, których nadrzędnym celem była opieka nad danym ważnym greckim miejscem kultu religijnego. Te luźne sojusze religijno-kulturowe miały na celu ochronę oraz zarządzanie takimi sanktuariami, jak to w Kleidi-Samikon.

„Według obecnej wiedzy jest to archaiczna podwójna świątynia, która prawdopodobnie pochodzi z VI wieku p.n.e. Około 300 roku p.n.e. dach został rozebrany i mieszczony wewnątrz budynku” – wyjaśniła Birgitta Eder, archeolog stojąca na czele oddziału Austriackiej Akademii Nauk w Atenach. „W drugiej połowie IV wieku lub na początku III wieku p.n.e. ta archaiczna świątynia pochodząca z VI wieku p.n.e. została przebudowana.

W ramach tego procesu wcześniejsze stare dachówki zostały wykorzystane jako podłoże dla nowego podłoża wewnątrz budynku. Służyły one jako materiał izolujący na wypadek podniesienia się poziomu wód gruntowych oraz do stabilizacji podłoża. Funkcję tą budulec ten spełnia aż po dziś dzień. W miejscach w których brak dachówek ziemia jest wilgotna i błotnista” – zauważyła dr Erofili-Iris Kolia, pełniąca funkcję dyrektor Eforatu Starożytnej Elidy. Portal „Arkeonews” podaje przy tym, iż daty te pokrywają się z odkrytą w tym miejscu ceramiką pochodzącą z czasów archaicznych, późnoklasycznych i wczesnohellenistycznych.

Oprac. Marcin Jarzębski