Starożytne systemy rzeczne wskazują, że na Marsie istniało więcej wody niż sądzono

Odkryte na Marsie systemy rzeczne, liczące ponad 15 tysięcy kilometrów, wskazują, że Czerwona Planeta mogła być kiedyś znacznie bardziej wilgotna niż wcześniej zakładano.

.Naukowcy z Open University w Wielkiej Brytanii, pod kierownictwem Adama Losekoota, przyjrzeli się szczególnym formacjom geologicznym określanym jako faliste grzbiety fluwialne (fluvial sinuous ridges), znanym również jako odwrócone kanały, w Noachis Terra – regionie na południowych wyżynach Marsa. Astronomowie zakładają, że powstały one, gdy osad niesiony przez rzeki stwardniał, a następnie został odsłonięty przez erozję otaczającego materiału.

.Podobne grzbiety zostały znalezione w różnych obszarach Marsa. A ich obecność sugeruje, że płynąca woda była powszechna w tym regionie Czerwonej Planety, a najbardziej prawdopodobnym źródłem były opady. Naukowcy wskazują, że wody powierzchniowe mogły stabilnie występować na Noachis Terra podczas przejścia z okresu noachijskiego na hesperyjski – czasu zmian geologicznych i klimatycznych Marsie około 3,7 miliarda lat temu. Co wskazuje, że Czerwona Planeta w swojej historii była bardziej wilgotna niż do tej pory sądzono. Badanie zostało przedstawiona Royal Astronomical Society’s National Astronomy Meeting 2025.

Noachis Terra do tej pory nie był badany tak intensywnie jak inne regiony Marsa, częściowo dlatego, że zawiera on niewiele sieci dolin, które są rozgałęziającymi się cechami erozyjnymi, które były wykorzystywane przez astronomów do określania miejsc historycznych opadów i spływów wody. Nowe badanie koncentrowało się na innych formacjach geologicznych – falistych grzbietach jako alternatywnej formie dowodów na istnienie starożytnych wód powierzchniowych.

„Odkrywanie Marsa, zwłaszcza tak mało zbadanego regionu jak Noachis Terra, jest naprawdę ekscytujące, ponieważ jest to środowisko, które pozostało w dużej mierze niezmienione przez miliardy lat. Jest to kapsuła czasu, która zarejestrowała podstawowe procesy geologiczne w sposób, który nie jest możliwy na Ziemi” – mówi Adama Losekoota z Open University.

Naukowcy wykorzystali dane z trzech instrumentów, dwóch umieszczonych na orbiterze Mars Reconnaissance Orbiter – High Resolution Imaging Science Experiment (HiRISE) i Context Camera (CTX) oraz Mars Orbiter Laser Altimeter (MOLA) na orbiterze Mars Global Surveyor (MGS). Pozyskane dane pozwoliły badaczom zmapować lokalizacje – długość i morfologie systemów grzbietów na szerszym obszarze.

.Jak opisują astronomowie, wiele z nich wygląda jak odizolowane segmenty grzbietów, podczas gdy inne tworzą systemy rzeczne rozciągające się na setki kilometrów i wznoszące się dziesiątki metrów ponad otaczający teren. Szerokie rozmieszczenie i forma tych grzbietów sugerują, że prawdopodobnie tworzyły się one przez geologicznie dłuższy okres w stosunkowo stabilnych warunkach powierzchniowych. A rozmieszczenie przestrzenne i zasięg cech wskazują, że źródłem wody były opady atmosferyczne.

„Nasza praca jest nowym dowodem, który sugeruje, że Mars był kiedyś znacznie bardziej złożoną i aktywną planetą. A systemy rzeczne ciągnęły się na nim setki kilometrów” – podkreśla Adama Losekoota.

Fakt, że grzbiety tworzą rozległe, wzajemnie połączone systemy rzeczne sugeruje, że woda w stanie ciekłym musiała występować stosunkowo długo, co oznacza zdaniem badaczy, że Noachis Terra doświadczała ciepłych i wilgotnych warunków przez geologicznie znaczący okres.

.Odkrycia, jak sugerują astronomowie, podważają istniejące teorie, że Mars był ogólnie zimny i suchy, z kilkoma dolinami utworzonymi przez wodę topniejącą z pokrywy lodowej podczas sporadycznych, krótkich okresów ocieplenia.

Oprac. EG