Wielki projekt digitalizacyjny. Obejmie 80 tys. starożytnych pieczęci

Naukowcy z Instytutu Archeologii Bliskiego Wschodu Wolnego Uniwersytetu Berlińskiego, Uniwersytetu Ludwika i Maksymiliana w Monachium w przeciągu następnych 16 lat planują utworzyć cyfrowe archiwum, które domyślnie ma zawierać blisko 80 tys. pieczęci pochodzących ze starożytnej Mezopotamii. Projekt ten ma celu udostępnienie szerokiej publiczności wirtualnego dostępu do tych archeologicznych skarbów sprzed wieków.

Wielki projekt digitalizacyjny „KIŠIB”

.Zaplanowany na dużą skalę projekt digitalizacyjno-archiwistyczny KIŠIB „Cyfrowy Korpus Starożytnych Zachodnioazjatyckich Pieczęci i Odcisków Pieczętnych”, obejmujący zbiory archeologiczne z czasów starożytnej Mezopotamii, będzie realizowany w ramach niemieckiego Programu Akademii – będącego jednym z największych programów badawczych prowadzonych aktualnie w Niemczech. W projekcie tym bierze udział osiem niemieckich akademii reprezentujących zarazem nauki ścisłe, jak i humanistyczne. Został on zatwierdzony przez Wspólną Konferencję Naukową (GWK).

„KIŠIB” to sumeryjskie słowo oznaczające „pieczęć”. W starożytnej Mezopotamii termin ten odnosił się do zwykłych pieczęci i pieczęci cylindrycznych, które były wykonywane z kamienia. Pieczęci cylindryczne były wykorzystywane do pieczętowania, a także do zamykania naczyń i tabliczek glinianych z pismem klinowym. Ludzie zamieszkujący tereny dzisiejszego Iraku i Syrii w okresie od IV do I tysiąclecia p.n.e. używali zaskakująco ogromnych ilości takich pieczęci. Zabytki te zawierają różnorodne wizerunki i obrazy – stanowią one tym samym cenne świadectwo starożytnej historii regionu, informuje portal „Arkeonews„.

Obecnie tysiące mezopotamskich pieczęci i zapieczętowanych przedmiotów można znaleźć w muzeach i kolekcjach na całym świecie. Ich wartość dla badań nad sztuką, społeczeństwem i kulturą była jak dotąd dostrzegana tylko przez wąskie grono specjalistów. Międzyuczelniany projekt badawczy realizowany pod kierunkiem prof. dr Elisy Roßberger z Instytutu Archeologii Bliskiego Wschodu na Wolnym Uniwersytecie Berlińskim oraz prof. dr Adelheid Otto z Instytutu Archeologii Bliskiego Wschodu na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana w Monachium ma na celu zmianę tego stanu rzeczy.

Interdyscyplinarny zespół badawczy – obejmujący specjalistów z dziedziny archeologii, starożytnych studiów bliskowschodnich, humanistyki cyfrowej, informatyki – rozpocznie pracę w 2025 r. w centrum badawczym w Berlińsko-Brandenburskiej Akademii Nauk i Humanistyki (BBAW) w Berlinie oraz w Bawarskiej Akademii Nauk i Humanistyki (BAdW)/LMU w Monachium. Planowany czas trwania projektu to 16 lat, czyli potrwa do 2041 r.

.Celem projektu jest stworzenie reprezentatywnej cyfrowej kolekcji obejmującej blisko 80 tys. pieczęci. Obrazy i inskrypcje wyryte na pieczęciach dostarczają cennych informacji na temat starożytnych sieci społecznych, politycznych, gospodarczych, religijnych i artystycznych, a także ukazują zmieniające się formy komunikacji wizualnej, a także ukazują zmieniające się formy komunikacji wizualnej, czy jak wyglądały przekazy ideologiczne oraz wiedza kulturowa kilka tysięcy lat temu. Projekt KIŠIB umożliwi po raz pierwszy dostęp do tych sieci zarówno badaczom, jak i szerokiemu kręgowi osób spoza uczelni. Dane związane z artefaktami, obrazami i tekstami będą zbierane, analizowane i opisywane przy użyciu technologii uczenia maszynowego.

Oprac. Marcin Jarzębski