4 na 135 z Polski. Kto wybierze następnego papieża?

135 kardynałów z ponad 70 krajów świata wybierze nowego papieża na konklawe. 109 purpuratów to mianowani przez niego „kardynałowie papieża Franciszka”. Wielu z nich reprezentuje najdalsze zakątki świata. Czterech kardynałów uczestniczących w koklawe to kardynałowie z Polski. Będą oni mieli istotny wpływ na wybór następcy Franciszka. 

Kiedy konklawe po śmierci Franciszka?
Jak będzie przebiegał wybór następcy Franciszka.

Konklawe po śmierci papieża Franciszka odbędzie się w ciągu miesiąca. W konklawe udział weźmie też pięciu kardynałów mianowanych przez Jana Pawła II i 23 nominatów Benedykta XVI.

Spośród 135 elektorów tylko 59 pochodzi z Europy, co pokazuje, jak bardzo grono to przestało być „europocentryczne”. Wśród purpuratów ze Starego Kontynentu jest czterech Polaków, w tym dwóch mianowanych przez Franciszka. To papieski jałmużnik, jeden z najbliższych i najbardziej zaufanych współpracowników Franciszka, kard. Konrad Krajewski, oraz metropolita łódzki Grzegorz Ryś. Od Benedykta XVI godność kardynalską otrzymali: archiprezbiter bazyliki Matki Bożej Większej kardynał Stanisław Ryłko oraz emerytowany metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz.

Kto weźmie udział w konklawe, ktowybierze nowego papieża?

Zgodnie z konstytucją apostolską „Romano Pontifici eligendo” wydaną przez papieża Pawła VI w 1975 r. – w konklawe powinni brać udział kardynałowie, którzy nie ukończyli 80. roku życia. Obecnie na świecie żyje 252 kardynałów, z których 138 posiada prawa elektorskie, czyli prawo wybrania nowego papieża, kiedy Stolica Apostolska jest wolna (łac. sede vacante).

Polska ma czterech duchownych z godnością kardynalską. Są to: 85-letni kard. Stanisław Dziwisz – były sekretarz Jana Pawła II i były metropolita krakowski, 79-letni kard. Stanisław Ryłko, 75-letni kard. Kazimierz Nycz – były metropolita warszawski, 61-letni kard. Konrad Krajewski – prefekt watykańskiej Dykasterii ds. Posługi Miłosierdzia oraz mający 61 lat kard. Grzegorz Ryś – metropolita łódzki.

Polscy kardynałowie na konklawe

Z uwagi na wiek do udziału w konklawe z prawem wyboru następcy św. Piotra uprawnionych pozostaje czterech polskich hierarchów: kard. Ryłko, kard. Nycz, kard. Krajewski i kard. Ryś. Ta sytuacja zmieni się 4 lipca br., kiedy kard. Ryłko osiągnie 80 lat i straci prawo elektorskie.

Dwóch polskich kardynałów wykreował sam Franciszek – 28 czerwca 2018 r. jałmużnika papieskiego, abp. Konrada Krajewskiego, a pięć lat później, 30 września 2023 r. metropolitę łódzkiego abp. Grzegorza Rysia. Natomiast trzech pozostałych, czyli kard. Dziwisza w 2006 r., kard. Ryłkę w 2007 r. i kard. Nycza w 2010 r. – papież Benedykt XVI.

Kardynałowie Stanisław Ryłko i Konrad Krajewski na stałe pracują w Watykanie. 

Najdłuższy staż kardynalski ma abp Stanisław Dziwisz, który biret kardynalski nosi od 18 lat; najkrócej kardynałem jest Grzegorz Ryś – rok i pięć miesięcy.

W 1992 r. papież Jan Paweł II mianował ks. Stanisława Ryłkę pracownikiem polskiej Sekcji Sekretariatu Stanu. Po czterech latach ksiądz otrzymał święcenia biskupie i został sekretarzem Papieskiej Rady ds. Świeckich, w której poprzednio pracował. Sześć lat później przyjął nominację na prefekta tej Rady. Funkcję tę pełnił do sierpnia 2016 r. W 2007 r. papież Benedykt XVI włączył go do kolegium kardynalskiego.

Kard. Konrad Krajewski 3 sierpnia 2013 r. został mianowany przez papieża Franciszka arcybiskupem tytularnym Beneventum i jałmużnikiem papieskim. Święcenia biskupie przyjął 17 września 2013 w bazylice św. Piotra w Watykanie. W 2018 r. został mianowany przez papieża Franciszka kardynałem i członkiem Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka. W 2022 r. został członkiem Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. Po reformie Kurii Rzymskiej w 2022 r. został prefektem nowo powstałej Dykasterii ds. Posługi Miłosierdzia.

Kard. Grzegorz Ryś święcenia biskupie przyjął 28 września 2011 r. Papież Franciszek 21 listopada 2020 r. mianował go członkiem Kongregacji ds. Biskupów, którą w 2023 r. przedłużył na kolejne 5 lat. Biret kardynalski i rzymski kościół tytularny pw. św. Cyryla i Metodego otrzymał 30 września 2023 r. a 4 października 2023 r. Franciszek mianował go członkiem Dykasterii ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. Z nominacji papieskiej w październiku 2023 roku wziął udział w pierwszym Zgromadzeniu Ogólnym synodu o synodalności, które odbyło się w Rzymie.

Kard. Kazimierz Nycz święcenia biskupie przyjął 4 czerwca 1988 r. na Wawelu. 3 marca 2007 r. papież Benedykt XVI mianował go arcybiskupem metropolitą warszawskim. Biret kardynalski odebrał z rąk papieża Benedykta XVI 20 listopada 2010 r. w bazylice św. Piotra w Rzymie. Tego samego roku papież mianował go członkiem Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów oraz Kongregacji ds. Duchowieństwa, zaś od 2014 r. także członkiem Papieskiej Rady Kultury.

Zgodnie z przepisami następca św. Piotra ma być wybrany większością dwóch trzecich głosów.

Wybór następcy Franciszka. Konklawe jako „bitwa kontynentów”

Wśród elektorów 18 pochodzi z Ameryki Południowej, 16 z Ameryki Północnej, czterech z Ameryki Środkowej, 21 z Azji, 16 z Afryki i trzech z Oceanii.

Ze względu na tę geograficzną różnorodność konklawe może stać się swoistą „bitwą kontynentów”.

Zauważa się, że 23 elektorów reprezentuje państwa świata, które wcześniej nie miały żadnego kardynała. To kolejny znak decentralizacji, którą w Kościele powszechnym wprowadził Franciszek.

Za jego pontyfikatu skład grona elektorów uległ gruntownej zmianie. Nigdy nie było ich też tak wielu, a przy tym – zauważa się – kardynałowie nie znają się dobrze nawzajem, bo pochodzą z odległych od siebie zakątków świata.

Prawo wyboru papieża mają kardynałowie, którzy nie ukończyli 80 lat. 1 marca utracił je kardynał Fernando Vergez Alzaga. Tego samego dnia przestał też pełnić funkcję gubernatora Państwa Watykańskiego.

Wybór następcy Franciszka. Przebieg koklawe

Nad przygotowaniem konklawe w Kaplicy Sykstyńskiej czuwać będzie dziekan Kolegium Kardynalskiego kardynał Giovanni Battista Re, ale nie będzie brać w nim udziału; ma 91 lat.

W 1975 roku papież Paweł VI określił liczbę kardynałów-elektorów na 120. Pułap ten utrzymał potem Jan Paweł II.

W konklawe w marcu 2013 roku, które wybrało Franciszka, udział wzięło 115 elektorów.

Za pontyfikatu Franciszka liczba 120 została znacznie przekroczona i obecnie wynosi 137. To efekt tego, że w czasie prawie 12 lat jego pontyfikatu odbyło się 10 konsystorzy, w trakcie których mianował on 163 kardynałów, także tych bez prawa udziału w konklawe ze względu na zaawansowany wiek.

Najmłodszy kardynał otrzymał tę godność na konsystorzu w grudniu zeszłego roku. To urodzony w Tarnopolu na Ukrainie 45-letni Mykoła Byczok, biskup eparchii św. Piotra i Pawła w Melbourne w Australii. Należy on do Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego.

Zgodnie z kanonem 349 Kodeksu Prawa Kanonicznego „kardynałowie Świętego Rzymskiego Kościoła tworzą szczególne Kolegium, któremu przysługuje prawo wyboru Biskupa Rzymskiego, zgodnie z postanowieniami specjalnego prawa”.

25 lutego 2013, tuż przed ustąpieniem z urzędu, Benedykt XVI ogłosił dokument w formie motu proprio – „Normas nonnullas”, modyfikujący niektóre postanowienia konstytucji Jana Pawła II „Universi Dominici gregis” z 1996 roku w sprawie wyboru papieża.

Zgodnie z konstytucją po rozpoczęciu wakatu w Stolicy Apostolskiej (Sede vacante) kardynałowie zobowiązani byli czekać co najmniej 15 dni na przybycie wszystkich uprawnionych do głosowania. Benedykt XVI zarządził, że Kolegium Kardynalskie może zadecydować o rozpoczęciu konklawe wcześniej, jeśli wszyscy kardynałowie elektorzy przybędą do Rzymu.

PAP/AJ