Zaginiona osada z Haldensleben. Istniała od epoki brązu do średniowiecza

Niedawne wykopaliska jakie były prowadzone na terenie miejscowości Haldensleben, położonej w kraju związkowym Saksonia-Anhalt w Niemczech, doprowadziły do ujawnienia cennych informacji na temat starożytnej zaginionej osady. Jak wynika z datowania przeprowadzonego przez badaczy odkryta zaginiona osada istniała w okresie od około 2300 r. p.n.e. do 1300 r.

Zaginiona osada z Haldensleben

.Naukowcy z Krajowego Urzędu Ochrony Zabytków i Archeologii Saksonii-Anhalt prowadzący prace badawcze na terenie centrum wysyłkowego firmy logistycznej Hermes Fulfilment GmbH, które znajduje się w mieście Haldensleben w landzie Saksonia-Anhalt w środkowych Niemczech dokonali niezwykłego odkrycia, którego początki sięgają ponad czterech mileniów wstecz.

Archeolodzy przekopywali obszar położony w pobliżu średniowiecznego kompleksu zamkowego, pochodzącego z okresu od 1000 do 1300 r. Już wcześniej w miejscu tym badacze w latach 2010-2011 dokonali wartościowych znalezisk, ale odkrycia dokonane w 2024 r. przyćmiły je – naukowcy w tym roku znaleźli nie tylko rozmaite pozostałości i artefakty pochodzące z epoki brązu, epoki żelaza, czy średniowiecza, ale zidentyfikowali także ślady po zaginionej osadzie, informuje portal „Arkeonews„.

Najstarsza faza osadnictwa na terenie ruin tej dawnej osady pochodzi z epoki brązu, a dokładnie z przedziału lat od 2200 r. p.n.e do 750 p.n.e. Naukowcy zidentyfikowali liczne doły, ceramikę, kości zwierząt i studnię (w której to znajdowały się całkowicie nienaruszone naczynia), które pochodziły właśnie z tego okresu. Zdaniem badaczy niewątpliwie najciekawszym odkryciem poczynionym w trakcie ostatnich wykopalisk w Haldensleben były pozostałości warsztatów tkackich pochodzących z XI i XII wieku, a także dużą podziemną strukturę, w której znajdowały się pozostałości krosien i liczne przedmioty związane z tkactwem, takie jak ciężarki tkackie i wrzeciona.

Pozostałości po kulturze unietyckiej

.Miejsce na terenie którego prowadzono wykopaliska znajduje się na płaskim tarasie piaskowo-żwirowym, stanowiącym część doliny rzeki Ohre. Ze względu na niezwykle korzystne położenie tej wioski nad rzeką, na obszarze z dobrą glebą, nie dziwi, iż charakteryzowało się ono już przed wiekami rozwiniętym rolnictwem, zagęszczonym zaludnieniem, ale także dość zaawansowanymi kontaktami handlowymi związanymi z dobrym skomunikowaniem. Biorąc to wszystko pod uwagę nie dziwi fakt, iż obszar ten był użytkowany na długo przed średniowieczem.

Liczne znaleziska pochodzące z epoki brązu jakie odkryto w Haldensleben wskazują, iż to właśnie wówczas tereny te przeszły pierwszy większy boom demograficzny, jeśli chodzi o skalę osadnictwa. Za jeden z bardziej interesujących artefaktów pochodzących z tego okresu naukowcy sklasyfikowali wykonaną z brązu szpilkę zakończoną oczkiem, która była dziełem typowym dla kultury unietyckiej. Archeolodzy odkryli również liczne zabytki pochodzące z epoki żelaza – przypadającej na tych terenach od 750 r. p.n.e. do samego początku pierwszego tysiąclecia n.e. Na szczególną uwagę zasługuje tu wapiennik (piec szybowy, przeznaczony do wypalania skał wapiennych) pochodzący z tego właśnie okresu.

Przed wybudowaniem w okresie właściwego średniowieczna zamku w Haldensleben, którego ruiny odkryto w latach 2010-2011, na wspomnianym naturalnym tarasie piaskowo-żwirowym znajdowała się spora i istotna osada, która rozkwitała już we wczesnym, a zwłaszcza w IX i X wieku. Wykopaliska w tym miejscu ujawniły istnienie dwunastu podziemnych budynków i licznych słupów konstrukcji naziemnych. Dowody te wskazują, że ziemia ta była zamieszkana przez dobrze zorganizowaną i aktywną społeczność na długo przed zbudowaniem fortecy. W niektórych zapadniętych budynkach pochodzących ze starszej fazy istnienia tej osady odkryto pozostałości małych pieców. Na północy i północnym zachodzie osadę otaczała rzeka Ohre, a na południowym zachodzie i południu odgradzał ją szeroki rów, który prawdopodobnie służył przede wszystkim do odprowadzania wód gruntowych.

Średniowieczna wioska z ogrzewaniem

.Na przełomie XI i XII wieku średniowieczna osada w Haldensleben jeszcze bardziej się rozrosła. Na południowym-zachodzie połączyła się z potężnym zamkiem, a także przekroczyła południową fosę, gdzie od tamtej pory istniała zabudowa. Mieszkańcy tej osady wykopali także rów o ostrych krawędziach, który miał na celu dodatkowo zabezpieczyć osadę przyzamkową. Do naszych czasów nie zachowały się jednak żadne fragmentu muru obronnego jaki tu się znajdował. Pozostałości niektórych z domostw ze średniowiecznej osady wskazują, iż były to okazałe i sporej wielkości budowle. Szczególnie ważny jest tu dość spory dom, w którym odkryto ślady krosien i liczne ciężarki tkacki oraz wrzeciona świadczące o tym, iż w Haldensleben już w średniowieczu funkcjonowała produkcja tekstylna. Wygląda na to, że budynek w którym dokonano tych znalezisk był centrum produkcji tekstyliów.

Niektóre z odkrytych budowli naziemnych wyróżniają się zaawansowanymi systemami grzewczymi. Archeolodzy odkryli pozostałości skomplikowanych pieców kamiennych, które dzięki swojej budowie umożliwiały ogrzewanie domów bez wydzielania dymu. W jednej z budowli znaleziono nawet kamienną piwnicę, będącą specjalnym pomieszczeniem zapewniającym schronienie w razie zagrożenie lub będące miejscem przechowywania żywności i generalnie zapasów.

Zgodnie z poczynioną przez naukowców analizą wynika, iż część z tych struktur były wykorzystywana jeszcze do końca XIII wieku, czyli na długo po zniszczeniu lokalnego zamku w 1167 r. Do tego stulecia działały wciąż trzy studnie z tego miejsca – te punkty poboru wody znajdują się w południowej części stanowiska, gdzie znajdują się duże zasoby wód gruntowych.

.Ciekawym znaleziskiem była drewniana konstrukcja o pięciokątnym kształcie, w której znajdowała się okrągła instalacja z wikliny, oddzielona kamiennym wypełnieniem. Wnętrze tej budowli prawdopodobnie służyło do oczyszczania wody. Jedna z odkrytych studni była wyposażana w drewnianą beczkę, która była wykorzystywana do tego co badacze określają jako cele wtórne. Wśród znalezisk warto wyróżnić charakterystyczne kuliste naczynia ceramiczne, żelazne noże, mosiężne okucia, ozdobny grzebień kościany, a także wykonane z brązu szydła i igły.

Oprac. Marcin Jarzębski