Zmarł Marian Turski. Kim był?

Marian Turski, ur. 26 czerwca 1926 w Druskienikach, polski historyk, dziennikarz, działacz społeczny i świadek historii, zmarł w Warszawie 18 lutego 2025 roku.

Marian Turski, przez dwie dekady związany z tygodnikiem Polityka, był jednym z najważniejszych komentatorów życia społecznego i politycznego w Polsce. Jako ocalały z Holokaustu poświęcił swoje życie edukacji o Zagładzie oraz walce o pamięć historyczną i prawa człowieka.

Lata wojenne i ocalenie

Urodzony w żydowskiej rodzinie jako Mosze Turbowicz, w czasie II wojny światowej trafił do łódzkiego getta, a później do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Po marszu śmierci został przeniesiony do Buchenwaldu, gdzie doczekał wyzwolenia. Jego doświadczenia wojenne stały się fundamentem jego późniejszej działalności.

Po wojnie Marian Turski rozpoczął bowiem pracę dziennikarską, zostając wieloletnim redaktorem Polityki, gdzie zajmował się historią XX wieku, problematyką społeczną oraz kwestiami związanymi z pamięcią o Holokauście. Był aktywnym uczestnikiem działań upamiętniających Zagładę, współtworząc Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN oraz pełniąc funkcję przewodniczącego Rady Muzeum Auschwitz-Birkenau.

„Jedenaste przykazanie” i walka o pamięć

Jednym z najbardziej znanych wystąpień Turskiego było przemówienie podczas 75. rocznicy wyzwolenia Auschwitz w 2020 roku, w którym sformułował przesłanie „Nie bądź obojętny” – określane jako jego „jedenaste przykazanie”. Przestroga ta stała się symbolem walki o pamięć i sprzeciw wobec obojętności na zło.

Marian Turski do końca życia angażował się w działalność społeczną i edukacyjną, przypominając o konsekwencjach totalitaryzmu i nietolerancji. Jego dorobek pozostaje nieoceniony w kształtowaniu pamięci historycznej w Polsce i na świecie.

Marian Turski nie żyje. Miał 98 lat

.Marian Turski, jeden z ostatnich świadków Zagłady, zmarł w wieku 98 lat. Jego życie było nieustanną walką o pamięć, prawdę historyczną i prawa człowieka. Ocalały z Auschwitz i Buchenwaldu, przez dekady przypominał światu o konsekwencjach obojętności wobec zła. Jako wieloletni redaktor Polityki, przewodniczący Rady Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz współtwórca Muzeum POLIN, poświęcił się edukacji o Holokauście i ostrzeganiu przed zagrożeniami płynącymi z ignorowania historii.

oprac. Michał Kłosowski