Zmarł Mario Vargas Llosa – peruwiański noblista i ikona literatury światowej

W niedzielę, 13 kwietnia 2025 roku, w stolicy Peru, Limie zmarł Mario Vargas Llosa, wybitny pisarz, eseista i laureat literackiej Nagrody Nobla z 2010 roku. Miał 89 lat.

Kim był Mario Vargas Llosa?

.O śmierci Noblisty poinformowały jego dzieci. W opublikowanym w mediach społecznościowych poście czytamy, że pisarz odszedł w spokoju, otoczony rodziną, a zgodnie z jego wolą nie odbędą się publiczne uroczystości pożegnalne, a ciało zostanie skremowane.

Mario Vargas Llosa był jednym z najważniejszych przedstawicieli tzw. „boomu latynoamerykańskiego” – literackiego nurtu, który w drugiej połowie XX wieku wyniósł prozę Ameryki Łacińskiej na światowe salony. Jego dorobek obejmuje ponad 30 powieści, esejów, dramatów i opowiadań, które przetłumaczono na dziesiątki języków. Do najbardziej znanych dzieł należą: La ciudad y los perros (Miasto i psy), La casa verde (Zielony dom), Conversación en La Catedral (Rozmowa w „Katedrze”) oraz La fiesta del Chivo (Święto kozła).

W 2010 roku otrzymał literacką Nagrodę Nobla za „kartografię struktur władzy i za żywe pokazanie oporu, buntu i porażki jednostki”.

Vargas Llosa, pisarz zaangażowany

Mario Vargas Llosa był nie tylko wybitnym pisarzem, lecz także aktywnym uczestnikiem życia publicznego i komentatorem spraw politycznych. W 1990 roku ubiegał się o urząd prezydenta Peru jako kandydat liberalno-konserwatywny, występując przeciwko populizmowi i korupcji. Choć przegrał wybory z Alberto Fujimorim, jego zaangażowanie ugruntowało pozycję intelektualisty, który nie bał się przekraczać granic literatury i wkraczać w przestrzeń debaty publicznej. W późniejszych latach regularnie zabierał głos w sprawach dotyczących demokracji, wolności słowa i sytuacji w Ameryce Łacińskiej. Związany z hiszpańskim dziennikiem „El País”, publikował eseje polityczne i społeczne, a jego głos był słyszany zarówno w Europie, jak i w Ameryce Południowej. W 2021 roku został pierwszym pisarzem, który zasiadł w Akademii Francuskiej bez pisania po francusku — co było symbolicznym uhonorowaniem jego wpływu na kulturę i debatę publiczną w skali globalnej.

Jego ostatnia powieść, Le dedico mi silencio (Poświęcam mu moją ciszę), ukazała się w 2023 roku i była hołdem dla muzyki popularnej Peru oraz refleksją nad utopijnym nacjonalizmem.  Śmierć Mario Vargasa Llosy to strata dla światowej literatury, a kondolencje dla rodziny pisarza płyną z całego świata. Jego twórczość pozostanie symbolem walki o wolność, prawdę i godność jednostki, będąc jednocześnie jednym z najważniejszych i najbardziej znanych przejawów wkładu kultury Ameryki Łacińskiej w światową literaturę.

Michał Kłosowski