Starożytna świątynia mrocznych bóstw z Tadım. Składano w niej ofiary z ludzi

Archeolodzy prowadzący wykopaliska na terenie stanowiska Tadım w prowincji Elazığ we wschodniej Turcji odkryli świątynię pochodzącą sprzed 6 tys. lat. Na konstrukcję tę składała się taka makabryczna struktura jak kanał krwi – co wraz z innymi znaleziskami stanowi dowód tego, iż w tej prehistorycznej świątyni składano ofiary z ludzi. To miejsce kultu powstałe na przełomie późnego chalkolitu i wczesnej epoce brązu jest jednym z najwcześniejszych znanych przykładów architektury rytualnej w dorzeczu Górnego Eufratu.

Świątynia sprzed 6 tys. lat

.Wykopaliska w Tadım we wschodniej Turcji są realizowane pod auspicjami tureckiego Ministerstwa Kultury i Turystyki przez archeologów z Muzeum w Elazığ. Badania te są skoncentrowane na znajdujących się w Tadım wzgórzu, na którym to jest położona także wiekowa twierdza. Stanowisko archeologiczne w Tadım wznosi się na około 35 metrów nad ziemią i obejmuje obszar o wymiarach 210 na 160 metrów. Uważa się, że miejsce to było istotnym ośrodkiem religijnym i miejskim dla starożytnych społeczności.

W sektorach wykopalisk oznaczonych numerami 80–81 na obszarze wzgórza badacze odsłonili kompleks świątynny z rytualnym „kanałem krwi”, w którym znaleziono szczątki ludzkie i zwierzęce, a także kamień ołtarzowy noszący ślady cięć nożem. Odkrycia te sugerują, że na terenie starożytnej świątyni w Tadım odprawiano mroczne i krwawe rytuały, w których to ludzie i zwierzęta byli składani okrutnym pradawnym bóstwom jako ofiary.

Artefakty z Tadım

.Zespół archeologów na terenie stanowiska Tadım zidentyfikował również cztery podesty, które najprawdopodobniej służyły do składania darów wotywnych, święte palenisko i różne przedmioty o charakterze obrzędowym oraz związanym z życiem codziennym. Wśród innych artefaktów znaleziono między innymi: ceramikę, pieczęcie wykorzystywane przy transakcjach rolniczych, groty strzał, narzędzia codziennego użytku, przęśliki do produkcji tkanin, figurki idoli wykonane z kamienia, gliny, czy kości (posążki te były wczesnymi formami symbolicznej lub religijnej ekspresji).

Stojący na czele zespołu prowadzącego wykopaliska w Tadım archelog Ergün Demir zauważył, że odkryte pozostałości architektoniczne przeważnie były wykonane z rumoszu kamiennego. Ekspert podkreślił przy tym, że ściany poszczególnych budowli były wykonane z suszonej cegły – czyli materiału zapewniającego budynkom dużą odporność w przypadku klęsk żywiołowych i najazdów. „Ten okres wyznacza początek bardziej zorganizowanych osad w tym regionie. Znaleziska z Tadım są świadectwem praktyk religijnych na tym obszarze na przełomie późnego chalkolitu i wczesnej epoce brązu. Są one również jednymi z pierwszych oznak złożonego społeczeństwa i aktywności gospodarczej na tych ziemiach” – powiedział Ergün Demir.

Marcin Jarzębski