genetyka

Wiek XXI ma być wiekiem eugeniki „pozytywnej”, której celem będzie doprowadzenie do rodzenia się dzieci albo z embrionu (czyli zarodka) wybranego spośród wielu, albo z embrionu w pożądany sposób genetycznie zmodyfikowanego.

Przyjęło się uważać, iż Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny przyznaje się raczej za odkrycia, które mają potencjalnie praktyczne znaczenie. Tymczasem nagroda dla Svante Pääbo idzie pod prąd tej tendencji, bo praktyczne znaczenie jego odkryć jest nieco ograniczone. Z drugiej jednak strony z pewnością międzynarodowe środowisko genetyków, paleontologów i antropologów odczuło wielką radość i satysfakcję. Na pewno dzięki dokonaniom noblisty poznaliśmy lepiej nasze biologiczne i ewolucyjne korzenie.

Nowa biotechnologia jest ekscytująca i przerażająca zarazem. Jako taka musi zrobić wszystko, aby wyrządzone szkody zminimalizować. Nie może istnieć poza społeczeństwem.

Ludzie zajmujący się nauką za mało czasu i uwagi poświęcają na cierpliwe i uporczywe powtarzanie we wszystkich dostępnych mediach, że czarne jest czarne, a białe jest białe. Sądzę, że gdybyśmy włożyli więcej wysiłku w taką pracę u podstaw, to może udałoby się przynajmniej kilka procent naszego społeczeństwa zawrócić na drogę rozsądku.

Sformułowanie: „pierwsze w świecie dziecko trojga rodziców” nie jest nieuzasadnione. To dobrze brzmiący i kontrowersyjny skrót myślowy. Gdy bez głębszych wyjaśnień media donoszą o takim dziecku budzą się w nas obawy, że nauka za bardzo przyznaje sobie prawa boskie, a ludzie mieszają w genetyce dla własnej uciechy.

Znakomita większość spośród 400 tysięcy roślin na naszej planecie zawiera toksyny, mające je chronić przed całkowitym wytrzebieniem przez roślinożerne zwierzęta. Pomidory, ziemniaki i wiele roślin okopowych, takich jak maniok zawierają cyjanek. Wiele upraw, jak chili, gorczyca, chrzan czy wasabi, zawdzięcza popularność właśnie potencjalnie szkodliwym substancjom, w które obfitują.

Choroby wywoływane przez pasożyty stanowią jeden z najpoważniejszych problemów medycyny. Za osiągnięcia w terapii groźnych chorób tego typu przyznano w 2015 r. Nagrodę Nobla m.in. badaczce Youyou Tu, która odkryła artemisinę — lek stosowany w leczeniu malarii, choroby zbierającej śmiertelne żniwo z intensywnością niemającą sobie równych. W latach 2013 – 2015 rozpoczęto zupełnie inny kierunek badań w walce z chorobami pasożytniczymi przenoszonymi przez owady — wykorzystujący najnowsze osiągnięcia inżynierii genetycznej. Efekty przerosły wszelkie oczekiwania. To prawdziwa rewolucja, po której nic już nie będzie takie samo…

Najnowsze odkrycia, które przyniosły lepsze zrozumienie mechanizmów molekularnych, zrewolucjonizowały wiele dziedzin biologii, w tym biologię komórki i biologię rozwoju. Nic zatem dziwnego, że postępy te pozwalają spojrzeć na nowo na wiele aspektów ewolucjonizmu; dostarczają też dowodów wspierających opracowaną przeze mnie w 1973 roku „prawie neutralistyczną teorię ewolucji molekularnej”.