Julia MISTEWICZ: Rok św. Joanny d’Arc, patronki Francji

Rok św. Joanny d’Arc, patronki Francji

Photo of Julia MISTEWICZ

Julia MISTEWICZ

Studiuje slawistykę na paryskim INALCO. Interesuje się promocją Polski, a także kulturą Europy Środkowo-Wschodniej i historią relacji Polska-Francja.

Ryc. Fabien CLAIREFOND

zobacz inne teksty Autorki

Trwa rok św. Joanny d’Arc, upamiętniający stulecie jej kanonizacji. Choć z powodu pandemii obchody musiały zostać przełożone, o jednej z najbardziej rozpoznawalnych postaci w historii Francji przypominają organizowane wydarzenia, wystawy, a także miejsca, w których mieszkańcy kultywują pamięć o świętej – pisze Julia MISTEWICZ

Przedstawiamy miejsca związane z Joanną d’Arc.

Domrémy

.W miejscowości, w której urodziła się Joanna d’Arc, Domrémy (obecnie Domrémy-la-Pucelle; zmiana nazwy związana jest z przydomkiem Joanny d’Arc), znajduje się jej zachowany i odrestaurowany dom rodzinny.

Zwiedzającym udostępnione są cztery pomieszczenia, w tym pokój, w którym późniejsza święta przyszła na świat. W Domrémy Joanna d’Arc dorastała wstrząśnięta trwającą wojną stuletnią. To tam również, jak przekazała, usłyszała głosy mówiące jej o misji wyzwolenia Francji i doprowadzenia do koronacji Karola VII.

W miejscu objawień wybudowana została bazylika. W miejscowości pozostał również, choć przebudowany, kościół parafialny, w którym Dziewica Orleańska została ochrzczona.

Przy domu Joanny d’Arc zlokalizowane jest Centre Johannique, miejsce nie tylko wystawy historycznej, ale również spotkań i dyskusji, gdzie młodzi z Francji i Europy, odnosząc się do historii świętej, zastanawiają się nad przeszłością i przyszłością Europy. 

Każdego roku, w maju, święto Joanny d’Arc obchodzone jest uroczystą mszą świętą oraz złożeniem wieńców przy pomniku przed jej rodzinnym domem. Latem natomiast odbywają się spektakle multimedialne poświęcone patronce Francji.

Vaucouleurs

.Po objawieniach Joanna d’Arc udała się na zamek w Vaucouleurs, aby przekonać kapitana de Baudricourt, żeby dał jej eskortę, z którą następnie udała się do delfina Karola do Chinon. W Vaucouleurs pozostały fragmenty zamku wraz z kaplicą, w której święta modliła się przed wyruszeniem do Chinon. Obecnie w XIII-wiecznej krypcie odbywają się interaktywne spektakle poświęcone życiu Joanny d’Arc. W kaplicy znajdują się witraże ukazujące życie świętej, a w ratuszu można obejrzeć obraz przedstawiający jej wymarsz do Chinon. 

W Vaucouleurs działa również muzeum, poświęcone przedstawieniu Joanny d’Arc w sztuce i kulturze na przestrzeni wieków. W regionie żywa pozostaje pamięć, że stąd pochodzi Dziewica Orleańska. „Nasza Joanna” – powtarzają mieszkańcy. Na tablicach przy wjeździe do miejscowości w okolicach Domrémy i Vaucouleurs widnieje napis „Pays de Jeanne d’Arc” (Kraj Joanny d’Arc – red.).

Chinon

.Zamek w Chinon był miejscem spotkania Joanny d’Arc z Karolem VII, po którym delfin zgodził się wysłać ją do okupowanego przez Anglików Orleanu. Zamek jest udostępniony dla zwiedzających wraz z wystawą, która nie tylko ukazuje fakty historyczne, ale również zachęca do refleksji nad misją Joanny d’Arc. W miejscowości jest zlokalizowanych kilka obiektów przypominających o pobycie świętej, m.in. tablica w miejscu, w którym Joanna zsiadła z konia po przyjeździe.

Chinon upamiętniło stulecie kanonizacji Joanny d’Arc multimedialnym spektaklem, prezentowanym w okresie wakacyjnym. Na czas obchodów, w maju, zaplanowany był tydzień koncertów i parad, miała się również odbyć msza z wiernymi w średniowiecznych strojach.

Orlean

.Wyzwolenie Orleanu przez Joannę d’Arc i jej żołnierzy upamiętniane jest przez miasto podczas dorocznych Fêtes Johanniques, trwających od 29 kwietnia do 8 maja.

Tradycja obchodów sięga XV wieku. Współcześnie uroczystości prowadzone są przez dwóch gości honorowych: jednego zaproszonego do prowadzenia obchodów świeckich, innego do odprawiania uroczystości religijnych. Zwyczajem stało się zaproszenie prezydenta Francji; prawie wszyscy przyjęli zaproszenie, biorąc udział w pierwszych obchodach święta Joanny d’Arc, przypadających po wyborach.

Nie tylko wybór honorowego przewodniczącego obchodów jest istotny. Z uwagą śledzony jest również wybór dziewczyny odgrywającej rolę Joanny d’Arc podczas przemarszu przez miasto. Wyboru dokonuje komisja złożona z przedstawicieli religijnych, politycznych i wojskowych, a także poprzednich „aktorek”. Kandydować mogą dziewczęta „urodzone albo mieszkające od ponad 10 lat w aglomeracji orleańskiej, ochrzczone, wierzące i praktykujące, poświęcające czas na służbę innym”. 

W tym roku obchody odbywają się we wrześniu. W programie są m.in. odtworzona średniowieczna wioska, przedstawienia, wystawy, wykłady, a także uroczysta msza święta w katedrze.

Reims

.Dzięki Joannie d’Arc Karol VII został koronowany i namaszczony w katedrze w Reims. Miasto to odgrywa bardzo ważną rolę w historii Francji. To tutaj król Franków Chlodwig przyjął chrzest. Reims jest także miastem koronacji królów Francji.

Przed katedrą znajduje się pomnik Joanny d’Arc na koniu. W czerwcu w katedrze odbyła się uroczysta msza święta w ramach obchodów stulecia kanonizacji. Następnie przeprowadzono wykład poświęcony Joannie d’Arc jako bohaterce Francji i świętej Kościoła.

W Reims każdego roku święto Joanny d’Arc obchodzone jest przemarszem przez miasto mieszkańców ubranych w średniowieczne stroje. 

Paryż

.Joanna d’Arc zdecydowała się wyzwolić okupowany Paryż. Ciężko raniona musiała się jednak wycofać. O tym wydarzeniu przypomina tablica pamiątkowa na rue Saint-Honoré, w miejscu, w którym Joanna została raniona. W kościele Saint Denys de la Chapelle, w którym modliła się przed przypuszczeniem ataku, znajdują się tablice pamiątkowe i figura Joanny d’Arc na stosie.

W Paryżu znajduje się dużo miejsc poświęconych Dziewicy Orleańskiej. Place Jeanne d’Arc, w okolicach którego nazwy ulic – rue du Domrémy, rue de Patay, rue Dunois – mają związek z życiem Joanny d’Arc, miejscami bitew czy jej towarzyszami broni, a na końcu odbiegającej od placu rue Jeanne d’Arc znajduje się jej pomnik. W wielu paryskich kościołach znajdują się poświęcone jej kaplice i przedstawiające ją figury. Przed bazyliką Sacre-Coeur znajduje się jej pomnik na koniu.

Najbardziej znanym paryskim miejscem pamięci o Joannie d’Arc jest jednak złoty pomnik na Place des Pyramides. Już w XIX w. spotykali się pod nim członkowie Union nationale, a w XX w. wieku Action française.

Współcześnie każdego roku 1 maja składa pod nim wieńce reprezentacja Rassemblement national; pomnik pojawił się też w spocie wyborczym Marine Le Pen przed wyborami prezydenckimi w 2017 roku. We Francji czasem słyszy się głosy, że Joanna d’Arc została zawłaszczona przez skrajną prawicę, przez co niektórzy niechętni są do traktowania jej jako bohaterki narodowej.

Rouen

.Miasto, w którym Joanna d’Arc była sądzona i spalona na stosie, teraz jest miejscem pielgrzymek. Zachowana jest tam wieża, gdzie Joanna była więziona. Na placu, gdzie została spalona na stosie, odbywają się obchody upamiętniające postać świętej patronki Francji.

Przy katedrze w Rouen działa muzeum poświęcone Joannie d’Arc, które poprzez instalacje multimedialne opowiada epopeję bohaterki i symbol, którym się stała. Święto Joanny d’Arc obchodzone jest inscenizacją jej procesu i śmierci, a także procesją i uroczystą mszą.

Julia Mistewicz

Materiał chroniony prawem autorskim. Dalsze rozpowszechnianie wyłącznie za zgodą wydawcy. 22 września 2020