Cywilizacja europejska – najlepszy ze światów?

Ta cywilizacja nie zwraca uwagi ani na moralność, ani na religię. Dąży jedynie do zwiększenia wygód cielesnych, choć nawet w tym ponosi sromotną porażkę – pisze Mahatma GANDHI

.Mieszkańcy Europy żyją dziś w solidniejszych domach niż sto lat temu. Uznaje się to za symbol cywilizacji i wykorzystuje jako element promocji szczęścia cielesnego. Dawniej ludzie nosili skóry i walczyli włócznią. Dziś zakładają długie spodnie i dla ozdoby przywdziewają różnorodne ubrania, a zamiast włóczni noszą u pasa wielokomorowe rewolwery. Jeśli mieszkańcy jakiegoś kraju, w którym do tej pory chodzono w skąpym odzieniu i nie zakładano butów, zaczną ubierać się po europejsku, mówi się, że stali się cywilizowani.

Dawniej w Europie ludzie orali swoje ziemie głównie własnym wysiłkiem. Teraz jeden człowiek może zaorać ogromny obszar, wykorzystując moc silników parowych, i w ten sposób zgromadzić wielkie bogactwo. To również uważa się za przejaw cywilizacji.

Dawniej mniej ludzi pisało książki, lecz miały one większą wartość. Dziś każdy pisze i wydaje, co tylko mu się podoba, i zatruwa ludzkie umysły.

Dawniej ludzie podróżowali powozami; dziś wsiadają do pociągów, które mogą pokonać 650 kilometrów w ciągu jednego dnia. Uznaje się to za szczyt cywilizacji.

Mówi się, że postęp techniki umożliwi ludziom latanie statkami powietrznymi i dotarcie do każdego zakątka świata w ciągu kilku godzin.

Ludzie nie będą już musieli używać swych rąk i nóg. Nacisną przycisk, a obok pojawi się ubranie. Nacisną kolejny przycisk – i otrzymają gazetę. Trzeci – i będzie na nich czekał automobil. Będą jedli różnorodne, starannie przygotowane potrawy. Wszystko będzie wykonywane przez maszyny.

Gdy dawniej ludzie chcieli ze sobą walczyć, oceniali swoją siłę cielesną; teraz jeden człowiek strzelający z broni umieszczonej na wzgórzu może odebrać życie tysiącom ludzi. To jest cywilizacja.

Dawniej ludzie pracowali na świeżym powietrzu – tylko tyle, ile chcieli. Teraz tysiące robotników tłoczy się w fabrykach lub kopalniach, aby zarobić na utrzymanie. Pracują w gorszych warunkach niż zwierzęta. Dla zysku milionerów muszą narażać życie w najbardziej niebezpiecznych zawodach.

Dawniej człowiek stawał się niewolnikiem pod wpływem nacisku silniejszego; teraz zniewala go pokusa pieniądza i zapewnianych przez niego luksusów.

Pojawiły się choroby, o których ludzie nigdy wcześniej nie śnili. Armie lekarzy głowią się, jak je wyleczyć, mamy więc obecnie znacznie więcej szpitali. Jest to sprawdzian cywilizacji.

Dawniej potrzebni byli specjalni posłańcy, a wysyłanie listu wiązało się z dużymi kosztami; dziś każdy może znęcać się nad bliźnimi w wiadomości nadanej za jednego pensa. Choć owszem, za tę samą cenę można również wysłać podziękowania.

Dawniej ludzie spożywali w ciągu dnia dwa lub trzy posiłki składające się z domowego chleba i warzyw; teraz muszą jeść co dwie godziny, przez co nie starcza im czasu na cokolwiek innego.

.Cóż więcej muszę powiedzieć? Wszystkiego tego można dowiedzieć się z różnych rzetelnych książek. I wszystko to składa się na prawdziwy test cywilizacji. A jeśli ktoś twierdzi inaczej, wiedzcie, że jest ignorantem.

Ta cywilizacja nie zwraca uwagi ani na moralność, ani na religię. Jej wyznawcy otwarcie twierdzą, że nie są zainteresowani ich nauczaniem. Dla niektórych religia to wręcz zabobon. Inni chętnie przyoblekają się w jej pozory i rozprawiają o moralności. Jednak po dwudziestu latach doświadczeń doszedłem do wniosku, że niemoralność często nosi płaszczyk moralności. Tymczasem nawet dziecko pojmie, że wszystko, co opisałem, nie może do niej pobudzać. Ta cywilizacja dąży jedynie do zwiększenia wygód cielesnych, choć nawet w tym ponosi sromotną porażkę.

Mahatma Gandhi

Niepublikowany dotychczas w Polsce tekst z Hind Swaraj z 1909 roku. Książka została zakazana w 1910 roku przez rząd brytyjski w Indiach jako tekst wywrotowy. Tekst ukazał się w nr 63 miesięcznika opinii „Wszystko co Najważniejsze” [PRENUMERATA: Sklep Idei LINK >>>]. Miesięcznik dostępny także w ebooku „Wszystko co Najważniejsze” [e-booki Wszystko co Najważniejsze w Legimi.pl LINK >>>].