11. Płockie Dni Żydowskie. Program pełen atrakcji

11. Płockie Dni Żydowskie, które potrwają od 5 do 7 września, umożliwią oglądanie m.in. specjalnej wystawy „Płocczanin Jakub Guterman – malarstwo i ilustracja”. Otwarcie ekspozycji, a także spotkanie autorskie z Remigiuszem Grzelą i koncert Andre Ochodlo, odbędą się w Muzeum Żydów Mazowieckich.

11. Płockie Dni Żydowskie

.„Wiesz, jestem »produktem« dwóch krajów i żadnego z nich nie ignoruję” – mówił podczas jednej z rozmów z Rafałem Kowalskim, kierownikiem Muzeum Żydów Mazowieckich w Płocku, urodzony w tym mieście w 1935 r., a od 1950 r. mieszkający w Izraelu, autor wielu obrazów oraz ilustracji do książek i czasopism Jakub Guterman.

„Płocczanin Jakub Guterman – malarstwo i ilustracja”

.Jak poinformowała w środę placówka, wystawa „Płocczanin Jakub Guterman – malarstwo i ilustracja” zostanie tam otwarta 6 września. „W Muzeum Żydów Mazowieckich pokażemy jego prace wybrane przez samego autora” – podkreślono w przekazanym w środę anonsie wydarzeń 11. Płockich Dni Żydowskich. Zapowiedziano jednocześnie, że ekspozycja będzie tam czynna do końca listopada.

„W Polsce się urodziłem i spędziłem lata dziecięce. Pomimo okropnej wojny, traumatycznych przeżyć, zwierzęcego antysemityzmu, którego doznawałem, niestety, jestem wiernie przywiązany do polskiego pejzażu, kultury, języka, poezji. Czuję się uprzywilejowany, mając tak intymny i pozytywny kontakt właśnie z polską kulturą, która jest droga i bliska mojemu sercu” – powiedział Guterman w rozmowie przywołanej przez Muzeum Żydów Mazowieckich.

W Płocku – jak przypomniała placówka – Jakub Guterman spędził dzieciństwo, po wybuchu II wojny światowej przeżył pobyt w płockim getcie, niemieckim obozie w Działdowie i tułaczkę po okupowanej Polsce pod przybraną tożsamością. „Jego ojciec Symcha, jako żołnierz AK, zginął w Powstaniu Warszawskim. Jakub ze swoją mamą Ewą przeżyli. Wyjechali z Płocka do Izraela w 1950 r., gdzie on studiował literaturę i sztukę, i mieszka do dziś” – przypomina Muzeum Żydów Mazowieckich w życiorysie autora prac, które zaprezentuje.

Spotkanie autorskie z Remigiuszem Grzelą

.Wcześniej, na 5 września, w ramach 11. Płockich Dni Żydowskich, zaplanowano spotkanie autorskie z Remigiuszem Grzelą, prozaikiem, poetą, dramaturgiem, publicystą i scenarzystą, a także kierownikiem literackim warszawskiego Teatru Żydowskiego im. Estery Rachel i Idy Kamińskich oraz Festiwalu Warszawa Singera. Wydarzenie poświęcone będzie najnowszej jego książce „Trzy życia Ireny Gelblum”, której tytułowa bohaterka – jak informuje Muzeum Żydów Mazowieckich – była członkinią Żydowskiej Organizacji Bojowej, uczestniczką Powstania w Getcie Warszawskim i Powstania Warszawskiego, „również cenioną poetką i dziennikarką, która robiła wiele, by zatrzeć swoją przeszłość”.

Koncert „Shalom Leolam”

.Na zakończenie 11. Płockich Dni Żydowskich, 7 września, odbędzie się koncert „Shalom Leolam”, tradycyjnych pieśni żydowskich we współczesnych aranżacjach, w wykonaniu Andre Ochodlo & The Klezmer Company. „Andre Ochodlo jest założycielem i dyrektorem Teatru Atelier im. Agnieszki Osieckiej w Sopocie, reżyserem, scenografem i jednym z najbardziej cenionych interpretatorów pieśni w języku jidysz. Koncertował w wielu krajach europejskich, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Izraelu” – napisano w anonsie wydarzenia. W Muzeum Żydów Mazowieckich Andre Ochodlo towarzyszyć będą: Mateusz Smoczyński – skrzypce, Marcin Janek – klarnety i saksofony, Piotr Mania – piano, Adam Żuchowski – kontrabas i Maksymilian Kreft – perkusja.

Historia Żydów Mazowieckich

.Muzeum Żydów Mazowieckich w Płocku działa odrestaurowanej na ten cel w latach 2011-13 dawnej synagodze, pochodzącej z XIX wieku – projekt rewitalizacji zrealizowano w ramach przedsięwzięcia społecznego, inicjatywy mieszkańców miasta przy wsparciu funduszy z Unii Europejskiej. Odremontowana płocka synagoga, zwana dawniej Małą Synagogą, jest jedną z nielicznych zachowanych na Mazowszu.

Główną część ekspozycji muzealnej stanowi tam multimedialna prezentacja historii i kultury mazowieckich Żydów. Placówka, organizująca m.in. wystawy czasowe, koncerty i prelekcje oraz prowadzi działalność wydawniczą, funkcjonując jako oddział płockiego Muzeum Mazowieckiego. Społeczność żydowska w Płocku należała do najstarszych w Polsce. W 1939 r. płoccy Żydzi obchodzili 700. rocznicę obecności w tym mieście – stanowili wtedy tam ok. 30 proc. ludności. Holokaust przeżyło kilkuset płockich Żydów. Po zakończeniu II wojny światowej zaczęli oni powracać do rodzinnego miasta, jednak większość z nich w kolejnych latach wyemigrowała z Polski, głównie do Izraela i USA.

Hagada – jeden z najważniejszych tekstów judaizmu

.Na temat centralnych składników żydowskiej tożsamości narodowej, na łamach „Wszystko Co Najważniejsze” pisze prof. Szewach WEISS w tekście “Hagada, opowieść o tożsamości“.

“Nie sposób być Żydem, jeśli nie jest się związanym z żydowską religią i żydowską tradycją. Centralnym punktem żydowskości jest judaizm. Większość żydowskich ateistów poddaje swoje dzieci obrzezaniu. Te dzieci, podobnie jak koledzy z religijnych domów, przechodzą później bar micwę, gdy dorastają, wyprawiają żydowskie wesela, a gdy umierają, rodzina chowa ich na żydowskim cmentarzu. Oczywiście żydzi są podatni na trendy zachodnie i w Izraelu można natknąć się na ludzi, którzy na przykład żyją w trwałych związkach bez ślubu. Co ciekawe, bardziej podatni na zeświecczenie są Żydzi mieszkający w Izraelu niż w diaspora. Być może dlatego, że mogą czuć się związani z żydowską tożsamością, mieszkając w Izraelu. Obywatelstwo państwa żydowskiego jest dla nich wystarczającą gwarancją żydowskości, podczas gdy Żydzi w diasporze wciąż żyją w poczuciu, że muszą koniecznie chronić swą tożsamość, pieczołowicie kultywując tradycje i przekazując zwyczaje kolejnym pokoleniom”.

.”Dlatego jednym z najważniejszych punktów żydowskiej narracji jest hagada, czyli opowieść. Hagada to opowieść, która ma pozwolić zgłębić sens Pisma Świętego. Jest jedną dwóch odmian midraszu, czyli metody interpretacji Biblii. Druga odmiana midraszu to halacha, czyli wykładnia Biblii, dzięki której religijny Żyd wie, jak się zachować w konkretnych sytuacjach życiowych, co wolno mu jeść, albo kiedy może wykonywać jakie czynności. Hagada natomiast jest opowieścią, która ukazuje znaczenie konkretnych fragmentów Pisma Świętego. Nie tylko przypomina o opisanych w Biblii wydarzeniach, ale również objaśnia ich sens dla kolejnych pokoleń Żydów. Jest opowieścią i scenariuszem rozgrywającego się rok w rok przedstawienia. Odpowiada na wszystkie pytania dzieci, które jej słuchają” – pisze prof. Szewach WEISS.

„Kultura Najważniejsza” to newsletter, w którym podpowiadamy, co warto obejrzeć, co przeczytać, czego posłuchać, ale i czego – posmakować. Odrywając się od codzienności, wspólnie z Państwem chcemy przypomnieć o fascynującym świecie kultury i sztuki, na który warto znaleźć czas.

Zachęcamy do zapisania się do specjalnego, darmowego newslettera „Kultura Najważniejsza”, który pozwoli Państwu zaplanować kulturalny weekend [LINK DO ZAPISÓW].

Do zobaczenia już w najbliższy czwartek!

PAP/Michał Budkiewicz/WszystkoCoNajważniejsze/MJ