„Chrobry I i II w Powstaniu Warszawskim” - nowa wystawa w Muzeum AK w Krakowie

Wystawę czasową prezentującą dzieje dwóch oddziałów walczących w Powstaniu Warszawskim, których nazwa nawiązuje do tradycji piastowskich i wybitnego władcy Bolesława Chrobrego: Batalionu „Chrobry I” oraz Zgrupowania „Chrobry II” otwarto w Muzeum Armii Krajowej w Krakowie.

„Chrobry I i II w Powstaniu Warszawskim”

.Ekspozycja „Na szlaku Tysiąclecia. Chrobry I i II w Powstaniu Warszawskim” powstała we współpracy z Grupą Historyczną „Zgrupowanie Radosław” oraz Muzeum Pamięci Powstania Warszawskiego, z którego kolekcji pochodzi większość prezentowanych eksponatów. Dyrektor Muzeum AK dr Jarosław Szarek przypomniał podczas otwarcia wystawy, że została ona przygotowana z okazji obchodów 1000-lecia Korony Polskiej.

„Tysiąc lat dziejów, wieki walk, aby trwała na tych ziemiach Rzeczpospolita. Kilka wieków później, po panowaniu Bolesława Chrobrego, który zbudował fundamenty państwa polskiego, wytyczył jego granice, przywdział koronę, młodzi ludzie odwołali się do tej tradycji. Tradycji nie tylko państwowej, ale też tej zawartej w przydomku «Chrobry», czyli mężny, odważny. Tacy też byli ci, którzy podjęli walkę podczas II wojny światowej w Powstaniu Warszawskim” – powiedział dyrektor.

Bogdan Bednarczyk, współtwórca Muzeum Pamięci Powstania Warszawskiego, poinformował, że wystawa przedstawia dwie formacje biorące udział w Powstaniu Warszawskim, których nazwy nawiązują do tradycji piastowskich i wybitnego władcy Bolesława Chrobrego, pierwszego króla w dziejach Polski. Batalion „Chrobry I” wywodził się z Polskiej Organizacji Zbrojnej powstałej już w październiku 1939 r. W wyniku akcji scaleniowej liczący początkowo ok. 100 konspiratorów oddział ppor. Kazimierza Burnosa „Cordy” został włączony do Armii Krajowej w 1942 r. i otrzymał nazwę „Chrobry”.

Historia zgrupowania „Chrobry II”

.Zgrupowanie „Chrobry II” powstało wraz z wybuchem Powstania Warszawskiego, skupiało ochotników z różnych konspiracyjnych organizacji. Jego twórcą był mjr Leon Nowakowski „Lig”, oficer Narodowych Sił Zbrojnych, a w szeregach Zgrupowania znaleźli się m.in. żołnierze AK, którzy nie zdążyli na koncentrację przed Godziną W, ale też oddział socjalistów o nazwie „Daniel”. Dołączyli do niego także rtm. Witold Pilecki i por. Jan Redzej, którzy razem uciekli z KL Auschwitz w kwietniu 1943 r. Wystawa przedstawia dzieje obu oddziałów, szlak ich powstańczych walk, skład osobowy, liczebność i straty poniesione w bojach. Fotografie z Muzeum Powstania Warszawskiego oraz Stowarzyszenia Pamięci Powstania Warszawskiego 1944 wzbogacają ikonografię plansz.

Natomiast artefakty i pamiątki rodzinne z Muzeum Pamięci Powstania Warszawskiego dokumentują dokonania obu formacji i przybliżają losy konkretnych powstańców: Andrzeja Czarskiego „Diabła”, Władysława Olejniczaka „Wiórka” czy Edwarda Dzikowskiego „Grzmota”. Oprócz tego można zobaczyć drobne pamiątki po innych żołnierzach AK, fragmenty munduru powstańczego i chlebaka znalezione w kamienicy przy ul. Żelaznej oraz dwa sztandary obu oddziałów partyzanckich. Wystawa będzie dostępna dla zwiedzających do 15 czerwca 2025 r.

Wojsko wolnej Polski

.”Pod jarzmem brutalnej okupacji Polacy zdołali stworzyć Armię Krajową – świetnie zorganizowaną siłę zbrojną, która przysłużyła się całemu wolnemu światu” – pisze Karol POLEJOWSKI w opublikowanym na łamach „Wszystko co Najważniejsze” tekście „Wojsko wolnej Polski„.

„Było już po północy 26 lipca 1944 roku, gdy na podtarnowskiej łące – kilkadziesiąt kilometrów na wschód od Krakowa – wylądował samolot transportowy Douglas C-47 „Dakota” w barwach Królewskich Sił Powietrznych. Rozładunek i załadunek trzeba było przeprowadzić jak najszybciej, bo operacja odbywała się niemal pod nosem Niemców. Po kwadransie maszyna była gotowa do ponownego lotu, ale jej koła grzęzły w miękkim gruncie. „Czas upływał. Nerwowe napięcie rosło” – zapamiętał kpt. Włodzimierz Gedymin, jeden z uczestników akcji. Już się wydawało, że samolot trzeba będzie spalić, by nie dostał się w ręce wroga. Przy czwartej próbie „Dakota” wreszcie się poderwała. Wczesnym rankiem szczęśliwie dotarła do bazy pod Brindisi w południowych Włoszech. Dwa dni później ładunek z okupowanej Polski był już w Londynie”.

„Ryzykowna misja była tak ważna, że w swych pamiętnikach wspominał o niej potem premier Winston Churchill. Do Wielkiej Brytanii trafiły bowiem części rakiety V-2 – niemieckiej Wunderwaffe, która miała odmienić losy II wojny światowej. Co więcej, do przesyłki był dołączony drobiazgowy raport o nowej broni. Zdobycie i rozpracowanie V-2 to jeden z największych sukcesów Armii Krajowej, którą amerykańska historyk Lynne Olson nazywa „najlepiej zorganizowanym ruchem oporu w całej Europie”.

„Jeszcze Polska nie zginęła / Kiedy my żyjemy” – brzmią pierwsze słowa naszego hymnu narodowego. Józef Wybicki pisał je pod koniec XVIII wieku, krótko po tym, jak Polska zniknęła z mapy Europy, podzielona między Prusy, Rosję i Austrię. Jesienią 1939 roku dwa totalitarne mocarstwa – nazistowska Rzesza Niemiecka i komunistyczny Związek Sowiecki – zniszczyły polską niepodległość i podzieliły między siebie polskie ziemie. Także wówczas rozgoryczenie naszych rodaków nie zdusiło wiary, że Polska nie umarła, dopóki żyją jej córki i synowie – i że trzeba działać, by znów wybić się na wolność”.

.”Już 27 września 1939 roku, gdy jeszcze broniła się Warszawa, zawiązała się konspiracyjna Służba Zwycięstwu Polski „z zadaniem prowadzenia dalszej walki o utrzymanie niepodległości i całości granic”. Jej misję przejął w tym samym roku Związek Walki Zbrojnej, przemianowany 14 lutego 1942 roku na Armię Krajową. Wstępujący w szeregi AK przysięgali być wiernym Polsce i „o wyzwolenie Jej z niewoli walczyć ze wszystkich sił”, aż do ofiary życia. Deklarowali też – co niezmiernie ważne – bezwzględne posłuszeństwo Prezydentowi RP, urzędującemu w tym czasie na uchodźstwie w Wielkiej Brytanii. Armia Krajowa nie była bowiem zbrojnym ramieniem tej czy innej formacji politycznej, lecz integralną częścią Polskich Sił Zbrojnych podległych konstytucyjnym władzom państwowym, z konieczności działającym na obczyźnie. Wraz z konspiracyjną administracją cywilną tworzyła Polskie Państwo Podziemne”.

LINK DO TEKSTU: https://wszystkoconajwazniejsze.pl/karol-polejowski-wojsko-wolnej-polski/

PAP/MJ