Flota widmo z epoki żelaza. Znalezisko odsłania kulisy odnowy handlu morskiego w starożytności

W trakcie podwodnych wykopalisk realizowanych przez amerykańskich i izraelskich archeologów w Lagunie Dor w północnym Izraelu odkryta została flota widmo z epoki żelaza. Badacze w wodach Morza Śródziemnego zidentyfikowali trzy wraki statków, które ukazują w jaki sposób po upadku cywilizacji epoki brązu morski i następujących po tym stuleciach izolacji ostatecznie odnowieniu uległ realizowany na międzynarodową skalę handel morski.

Flota widmo z epoki żelaza

.W turkusowych wodach Laguny Dor stanowiącej część Karmelowego Wybrzeża nastąpiło jedno z najbardziej znaczących i zaskakujących odkryć archeologicznych w Izraelu w ostatnich latach. Przez międzynarodowy zespół podwodnych archeologów z Uniwersytetu w Hajfie i Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego w miejscu tym została odkryta flota widmo z epoki żelaza, na którą składały się trzy statki, jakie blisko 3 tys. lat temu żeglowały po Morzu Śródziemnym.

Znalezisko przez ekspertów został opisane przełomowe, gdyż są to pierwsze statki transportowe z epoki żelaza, które zostały odkryte niedaleko ruin starożytnego miasta portowego w Izraelu. Flota widmo z epoki żelaza została odkryta dokładnie pobliskich wodach liczącego kilka tysięcy lat portu Tel Dor, którego pozostałości znajdują się w pobliżu moszawy Dor w dystrykcie Hajfa w północnym Izraelu.

Naukowcy w rozmowie z mediami podkreślili dużą wagę najnowszych znalezisk, zauważając, że ujawnione wraz z zawartością starożytne wraki statków transportowych rzucą nowe światło na historię handlu morskiego we wschodnim basenie Morza Śródziemnego, które niemal 3 tys. lat temu odbudowało się po okresie zaniku w czasach upadku cywilizacji epoki brązu. Kwestia tego w jaki sposób handel na dużą skalę uległ odrodzeniu po upadki cywilizacji brązu, co nastąpiło około 1200 r. p.n.e., jest przedmiotem gorącej i ożywionej debaty pomiędzy historykami od dziesięcioleci.

Odrodzenie handlu morskiego po epoce brązu  

.Po upadku starożytnych imperiów z późnej epoki brązu, kiedy to wraz z upadkiem starożytnych imperiów szlaki handlowe w basenie Morza Śródziemnego uległy rozpadowi, potrzeba było kilku stuleci nim handel międzynarodowy powrócił do dawnego poziomu. Odsłonięte w morskich wodach Laguny Dor wraki statków, na których to nadal znajduje się załadunek jaki transportowały, są unikalnym i mocnym dowodem potwierdzającym teorie wedle których Morze Śródziemne ponownie zatętniło życiem handlowym jeszcze we wczesnej epoce żelaza (przypadającej na okres od 1200 do 550 r. p.n.e.). To właśnie wówczas ten akwen morski znów zaroił się od kupców, żeglarzy i odkrywców, informuje portal „Arkeonews„.

„To brakujący element w naszym rozumieniu powiązań w epoce żelaza. Aż do teraz, musieliśmy sprowadzać artefakty ze stanowisk archeologicznych położonych na lądzie – nie mieliśmy do tej pory do czynienia z artefaktami ze statków transportowych. Te wraki zamykają tę historię” – stwierdził archeolog Assaf Yasur-Landau z Uniwersytetu w Hajfie.

.Flota widmo z epoki żelaza została zidentyfikowana podczas podwodnych wykopalisk realizowanych przez międzynarodowy zespół archeologów morskich w latach 2023-2024, które obejmowały wody Laguny Dor, określanej także Laguna Tantura. Ten wodny obszar tej laguny był swego rodzaju naturalnym portem, który umożliwiał bezpieczne zakotwiczenie starożytnym statkom. Dzięki wykorzystaniu trójwymiarowego mapowania zsynchronizowanego z GPS oraz precyzyjnym pogłębianiem zidentyfikował trzy odrębne ładunki statków – każdy pochodzący z innego stulecia epoki żelaza – które dobrze zachowały się pod metrami piasku i mułu.  

Marcin Jarzębski