Najlepsze uniwersytety na świecie. Nowy Ranking Szanghajski 2025

Shangai Ranking Consultancy – organizacja odpowiadają za prestiżowe zestawienie najlepszych uniwerstetów – opublikowała nowy Ranking Szanghajski 2025. Wiadomo już, które uczelnie mogą pochwalić się największymi osiągnięciami, a które doświadczają spadku prestiżu i intelektualnej stagnacji.

Jak sprawdza się jakość edukacji wyższej?

.Ranking Szanghajski 2025 to kolejna edycja corocznego badania, mającego na celu sprawdzenie potencjału ponad 2500 instytucji, i wyróżnienie spośród nich najlepszych 1000 uczelni wyższych. 

Dotychczas w tym zestawieniu prowadziły uczelnie z Stanów Zjednoczonych, które zajmowały 8 z 10 najwyższych pozycji. Europejska edukacja wyższa jest reprezentowana w czołówce rankingu przez uniwersytety w Oxfrod i Cambridge. Łącznie, osiem uniwersytetów z UE znalazło się w pierwszej 50. szanghajskiego rankingu uniwersytetów. Francuski uniwersytet Paris-Saclay uzyskał najwyższy wynik wśród wszystkich uczelni z krajów Unii Europejskiej. Paryska uczelnia awansowała o trzy pozycje w ciągu zaledwie roku, stając się w 2024 r. najlepiej notowanym uniwersytetem UE. 

Do zeszłorocznego rankingu szanghajskim zakwalifikowało się 8 uczelni wyższych z Polski. Najwyższym miejscem mógł pochwalić się Uniwersytet Jagielloński i Uniwersytet Warszawski, znajdujące się w piątej setce zestawienia. Dalej uplasowała się Politechnika Gdańska (miejsce 801-900), podczas gdy pozostałe polskie uczelnie zajęły pozycje w ostatniej setce listy szanghajskiej (pozycje 901-1000).

Kryteriami oceny są przede wszystkim dokonania naukowe o randze międzynarodowej – wyróżnienia, ilość publikacji w prestiżowych pismach “Science” i “Nature” a także artykułach  indeksowanych przez Science Citation Index-Expanded (SCIE) lub Social Science Citation Index (SSCI).

Organizacja w ramach Rankingu Szanghajskiego ocenia 4 aspekty działalności każdej uczelni. Są to: 

  1. Jakość całej kadry naukowej, która stanowi aż 40. proc. całego wyniku końcowego. Ranking Szanghajski sprawdza, ilu pracowników danego uniwersytetu może pochwalić się m.in. Medalami Fieldsa, a także ilu przedstawicieli kadry naukowej jest cytowanych w pismach i pracach naukowych. 
  2. Znaczenie i innowacyjność badań naukowych, składające się również na 40. proc. wyniku. Jakość działalności naukowej określana jest na podstawie liczby artykułów opublikowanych na łamach wspomnianych wcześniej  czasopis „Nature” lub „Science” (20 proc.), a także liczby artykułów, które są indeksowane przez Science Citation Index-Expanded i Social Science Citation Index (20 proc.).
  3. Wydajność per capita, czyli pozostałe wyniki i dokonania podzielone przez liczbę nauczycieli akademickich instytucji w przeliczeniu na pełne etaty.
  4. Jakość edukacji, będąca w Rankingu Szanghajskim liczbą absolwentów instytucji uhonorowanych Nagrodą Nobla lub Medalem Fieldsa.

Ranking Szanghajski 2025 [Lista najlepszych uniwersytetów]

  1. Harvard University (USA)
  2. Stanford University (USA)
  3. Massachusetts Institute of Technology (USA)
  4. University of Cambridge (Wielka Brytania)
  5. University of California, Berkeley (USA)
  6. University of Oxford (Wielka Brytania)
  7. Princeton University (USA)
  8. Columbia University (USA)
  9. California Institute of Technology (USA)
  10. University of Chicago (USA)
  11. Yale University (USA)
  12. Cornell University (USA)
  13. Paris-Saclay University (Francja)
  14. University College London (Wielka Brytania)
  15. University of Pennsylvania (USA)
  16. University of California, Los Angeles (USA)
  17. University of Washington (USA)
  18. Tsinghua University (Chiny)
  19. Johns Hopkins University (USA)
  20. University of California, San Diego (USA)
  21. University of California, San Francisco (USA)
  22. ETH Zurich (Szwajcaria)
  23. Peking University (Chiny)
  24. Zhejiang University (Chiny)
  25. University of Toronto (Kanada)
  26. Imperial College London (Wielka Brytania)
  27. Washington University in St Louis (USA)
  28. New York University (USA)
  29. Rockefeller University (USA)
  30. Shanghai Jiao Tong University (Chiny)
  31. Oto lista z dodanymi państwami w nawiasach:
  32. Northwestern University (USA)
  33. The University of Tokyo (Japonia)
  34. University of Michigan, Ann Arbor (USA)
  35. PSL University (Francja)
  36. University of Copenhagen (Dania)
  37. University of Wisconsin, Madison (USA)
  38. The University of Edinburgh (Wielka Brytania)
  39. The University of Melbourne (Australia)
  40. University of North Carolina at Chapel Hill (USA)
  41. University of Science and Technology of China (Chiny)
  42. Fudan University (Chiny)
  43. University of Munich (Niemcy)
  44. Sorbonne University (Francja)
  45. Swiss Federal Institute of Technology Lausanne (Szwajcaria)
  46. Technical University of Munich (Niemcy)
  47. Duke University (USA)
  48. Kyoto University (Japonia)
  49. The University of Manchester (Wielka Brytania)
  50. The University of Texas at Austin (USA)

Badania naukowe zmieniają nasz świat

.Najbardziej ambitne europejskie projekty badawcze realizowano w trzech dużych obszarach nauki: naukach o życiu, naukach ścisłych i technicznych oraz naukach społecznych i humanistycznych – pisze prof. Andrzej JAJSZCZYK

Trudno jest przecenić rolę badań naukowych w tym, co osiągnęła nasza cywilizacja. Wyniki pracy naukowców spowodowały, że żyjemy dziś znacznie dłużej niż jeszcze sto lat temu, głód stał się udziałem wyłącznie osób mieszkających w krajach upadłych i nękanych wojnami, podróże po całym świecie są już dostępne prawie dla każdego, przynajmniej w krajach bogatszych, a tania łączność zmieniła życie miliardów ludzi, nawet w najbiedniejszych zakątkach naszego globu. Dzięki badaniom naukowym nie tylko wiemy, jak żyli nasi przodkowie tysiące lat temu, ale także, jak funkcjonują rynki i co wpływa na nasze zbiorowe działania. Nauka służy także zaspokajaniu naszej zwykłej, ludzkiej ciekawości, przy okazji pozwalając odkrywać rzeczy, które dają szanse na zmianę naszego życia na lepsze. Co prawda nie zawsze chcemy czy umiemy skorzystać z tego, co nam podpowiada nauka, ale w krajach, które to potrafią, żyje się na ogół znacznie lepiej niż tam, gdzie badania naukowe się lekceważy.

Niestety, coś, co wielu nazywa postępem, ma też swoje ciemne strony. I jakkolwiek wyniki badań naukowych bywają używane także w złej wierze bądź ich niewłaściwe czy po prostu nierozumne zastosowanie prowadzi do opłakanych skutków, to nikt przy zdrowych zmysłach nie kwestionuje konieczności dalszego prowadzenia badań, chociażby po to, by walczyć ze wspomnianymi skutkami. 

Współczesne badania naukowe obejmują praktycznie wszystkie obszary naszej egzystencji, a liczba osób uprawiających obecnie naukę, jak twierdzą niektórzy, jest większa niż sumaryczna liczba uczonych żyjących od starożytności do czasów współczesnych. Nawet bardzo skrótowe opisanie prowadzonych obecnie w świecie badań wymagałoby wielu opasłych tomów. Dlatego też skoncentruję się na krótkim omówieniu tematyki najbardziej ambitnych projektów badawczych, finansowanych w ostatnich latach przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych (European Research Council) w trzech dużych obszarach nauki: naukach o życiu, naukach ścisłych i technicznych oraz naukach społecznych i humanistycznych. O sukcesie tego finansowania świadczy m.in. to, że dwunastka grantobiorców ERC otrzymała Nagrody Nobla, w tym trzech w bieżącym roku. 

Jakkolwiek ostatecznym celem nauk o życiu jest wydłużenie ludzkiego życia i podniesienie jego jakości, główny wysiłek badawczy koncentruje się obecnie na zrozumieniu podstawowych mechanizmów działania organizmów na poziomie komórkowym i na sposobach sterowania tymi mechanizmami.

Nie jest więc przypadkiem, że najwięcej badań finansowanych przez ERC dotyczy takich dyscyplin, jak: biologia komórki, genetyka, neuronauka i biologia molekularna, a same tematy badań koncentrują się wokół różnicowania komórek, czyli zamiany jednego rodzaju komórek w inne; dotyczy to szczególnie komórek macierzystych. Warto jednak pamiętać, że znaczące już osiągnięcia w tym obszarze badań tylko w bardzo niewielkim stopniu przekładają się, na razie, na zastosowania kliniczne.

Inne gorące tematy to sterowanie genami, zwane też sterowaniem ekspresją genów, epigenetyka, czyli w uproszczeniu różnicowanie komórek o tym samym genotypie, a także procesy przekazywania informacji między komórkami. Postęp we wszystkich tych badaniach daje nadzieję na bardziej skuteczną walkę z chorobami nowotworowymi i neurodegeneracyjnymi. 

Postęp w naukach o życiu jest możliwy między innymi dzięki rozwojowi metod badawczych. Intensywnie rozwijają się metody modelowania komputerowego i symulacji w tzw. modelach in silico, a także korzystające z metod uczenia maszynowego. Następuje także dalszy rozwój mikroskopii i metod obrazowania oraz modyfikowanych modeli zwierzęcych odwzorowujących organizm ludzki. 

Ponad jedna trzecia z wszystkich kilkunastu tysięcy projektów finansowanych dotychczas przez ERC wpisuje się w unijny priorytet EU4Health, czyli badań związanych ze zdrowiem, a w szczególności tych dotyczących mózgu i nowotworów. Podobnie dzieje się i w innej potędze naukowej, jaką są Stany Zjednoczone. O ogromnym, praktycznym znaczeniu badań podstawowych świadczy błyskawiczne opracowanie skutecznej szczepionki przeciwko COVID-19, co praktycznie uratowało przed śmiercią bądź ciężkimi powikłaniami miliony ludzi na całym świecie. Było to możliwe między innymi dzięki finansowaniu przez ERC projektu SUMMIT, prowadzonego przez Uğura Şahina, twórcę firmy BioNTech. Jakkolwiek projekt dotyczył szczepionek przeciwnowotworowych opartych na mRNA, opracowana w jego ramach technika pozwoliła na szybkie opanowanie produkcji skutecznych szczepionek przeciwwirusowych. 

Tekst dostępny na łamach Wszystko co Najważniejsze: https://wszystkoconajwazniejsze.pl/prof-andrzej-jajszczyk-europejskie-badania-naukowe

Czy Ranking Szanghajski 2025 ujawni słabość polskich uczelni?

.W czołówce nadal dominują uczelnie ze Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, a w pierwszej pięćdziesiątce pojawiają się uczelnie i z innych krajów Zachodniej Europy, Kanady, Japonii czy Australii oraz aż sześć uniwersytetów z Chin – pisze prof. Andrzej JAJSZCZYK

Niestety słaba i wcześniej pozycja polskich uczelni uległa dalszemu pogorszeniu. W pierwszym tysiącu uczelni jest ich obecnie osiem, w porównaniu z dziewięcioma w roku ubiegłym. Z klasyfikacji wypadł Warszawski Uniwersytet Medyczny. Dwie polskie uczelnie, czyli Uniwersytet Jagielloński i Warszawski utrzymały swoje pozycje w piątej setce uczelni świata. Politechnika Gdańska awansowała z dziesiątej do dziewiątej setki, zamieniając się miejscem, w porównaniu z rokiem 2023, z Akademią Górniczo-Hutniczą z Krakowa. Wrocławski Uniwersytet Medyczny spadł do ostatniej, dziesiątej setki, dołączając w rankingu do Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i Politechniki Warszawskiej.

Wynik polskich uczelni jest żenująco słaby. Trudno sobie wyobrazić, że dołączymy do krajów najbardziej rozwiniętych gospodarczo i społecznie, bez posiadania przynajmniej jednej czy dwóch uczelni na najwyższym światowym poziomie. Warto zauważyć, że brazylijski Uniwersytet w Sao Paulo jest wśród stu pięćdziesięciu najwyżej notowanych uczelni świata. W rankingu szanghajskim wyprzedzają nas także takie kraje, jak Czechy, Egipt, Grecja, Meksyk, RPA czy Portugalia. Uniwersytet w Helsinkach, z małego kraju jakim jest Finlandia, znajduje się w pierwszej setce rankingu. Na głowę bije nas także Hiszpania.

Ranking szanghajski ma prostą i stabilną od lat metodologię. Bierze pod uwagę tylko ważne osiągnięcia, w tym liczbę artykułów zawartych w prestiżowych bazach danych artykułów naukowych (Science Citation Index Expanded i Social Sciences Citation Index), liczbę wysoko cytowanych naukowców zatrudnionych w danej uczelni, liczbę artykułów opublikowanych w renomowanych czasopismach naukowych Nature i Science, a także Nagrody Nobla i Medale Fieldsa absolwentów i pracowników. 

Jakkolwiek ranking ten bywa w naszym kraju krytykowany, m.in. za to, że niedostatecznie uwzględnia prace przedstawicieli nauk humanistycznych, warto zauważyć, że także w innych międzynarodowych rankingach wypadamy podobnie słabo. Polską specjalnością jest także bagatelizowanie znaczenia rankingów uczelni. Trzeba jednak podkreślić, że na ich podstawie najzdolniejsi młodzi naukowcy świata wybierają uczelnie, w których chcieliby robić doktoraty czy odbywać staże podoktorskie, a także starać się o stanowiska profesorskie, a szefowie firm zaawansowanych technologii biorą je pod uwagę wybierając lokalizacje oddziałów, w tym centrów badawczych.

Tekst dostępny na łamach Wszystko co Najważniejsze: https://wszystkoconajwazniejsze.pl/prof-andrzej-jajszczyk-nowy-ranking-szanghajski

MB

Materiał chroniony prawem autorskim. Dalsze rozpowszechnianie wyłącznie za zgodą wydawcy. 15 sierpnia 2025