Największa celtycka osada w Europie Środkowej? To jedno z najważniejszych odkryć archeologicznych w historii Czech

W trakcie ostatnich prac archeologicznych prowadzonych w pobliżu miasta Hradec Králové w Czechach przez naukowców została odkryta najprawdopodobniej największa celtycka osada w Europie Środkowej, a już na pewno jedna z największych tego typu celtyckich osad w naszym regionie Europy. Archeolodzy w sumie zidentyfikowali w tym miejscu 13 tys. artefaktów, na które składają się złote monety oraz bałtycki bursztyn.

Największa celtycka osada w Europie Środkowej?

.Niedawne wykopaliska realizowane niedaleko Hradec Králové w północnych Czechach doprowadziły do przełomowego odkrycia archeologicznego. W miejscu tym odkopana została bowiem prawdopodobnie największa celtycka osada w Europie Środkowej, a z całą pewnością już jedna z największych takich znanych celtyckich osad w tej części Starego Kontynentu. Archeolodzy datowali odkryte pozostałości, struktury oraz artefakty na czasy kultury lateńskiej – osada ta miała rozkwitać dokładnie 2200 lat temu.

Wielka celtycka osada z okolic Hradec Králové została opisana przez ekspertów, jako jedno z najważniejszych odkryć archeologicznych w historii Czech. Obecne prace archeologiczne w pobliżu Hradec Králové to wykopaliska ratunkowe, które poprzedzają budowę w tym miejscu odcinku planowanej nowej autostrady D35. Pierwsze pozostałości tej celtyckiej osady zostały zidentyfikowane w 2024 roku – pełnowymiarowe badania archeologiczne rozpoczęły się w tym miejscu dopiero niedawno.

Jedno z najważniejszych odkryć archeologicznych w historii Czech

.Jak wykazały prace archeologiczne wielka osada zajmowała obszar o powierzchni 25 hektarów, co odpowiada 250 tys. metrów kwadratowych. Osada ta zdaniem archeologów została wybudowana i była zamieszkiwana przez celtyckie plemię Bojów – było to jedno z największych celtyckich plemion, które zamieszkiwało duże połacie Europy Środkowo-Wschodniej odpowiadające dzisiejsze tereny Czech, Bawarii, zachodniej Słowacji oraz Węgier, a w późniejszym okresie także północnych Włoch oraz wschodniej Francji. To właśnie od tego celtyckiego plemienia pochodzi dawna średniowieczna nazwa Czech – Bohemia.

Według archeologów z Uniwersytetu w Hradcu Králové, Muzeum Czech Wschodnich oraz organizacji Archaia Praha ta starożytna „otwarta aglomeracja” pełniła funkcję centralnego ośrodka handlowego, rzemieślniczego i administracyjnego w II wieku p.n.e. dla celtyckich Bojów, zanim tajemniczo zaginęła i przestała istnieć w I wieku p.n.e. „Jest to niewątpliwie bardzo ważne miejsce, które pełniło kluczowe dla lokalnej społeczności funkcje gospodarcze i społeczne” – stwierdził archeolog Matouš Holas, który był jednym z badaczy odpowiedzialnych za koordynowanie wysiłków licznych organizacji i instytucji w tym miejscu.

Dlaczego wielka celtycka osada zaginęła?

.Co znamienne w trakcie wykopalisk archeolodzy nie odkryli żadnych śladów gwałtownych zniszczeń – jest to dowód na to, iż upadek tej wielkiej celtyckiej osady nastąpił na skutek stopniowego procesu degradacji i był spowodowany czynnikami natury ekonomicznej lub środowiskowej.

13 tys. artefaktów

.W sumie podczas prac badawczych na terenie stanowiska położonego nieopodal Hradec Králové naukowcy natknęli się na 13 tys. rozmaitych artefaktów. Naukowcy podkreślili, że taka liczba wydobytych artefaktów sama w sobie jest niezwykła, ale wyróżnia się ona także w zakresie średniej liczby analogicznych skarbów wydobywanych z innych celtyckich stanowisk. Wśród najbardziej niezwykłych znalezisk znajdują się liczne złote i srebrne monety, z których część prawdopodobnie została wybita bezpośrednio na miejscu, co wskazuje na istnienie rozwiniętej lokalnej gospodarki.

Archeolodzy zidentyfikowali także formy do bicia monet, co stanowi dodatkowy dowód na to, iż monety odkryte na terenie wielkiej celtyckiej osady były wybijane na miejscu. Oprócz monet naukowcy odkopali także luksusową ceramikę, metalowe naczynia i fragmenty luster — przedmioty, które odzwierciedlają to jak wyglądało codzienne życie oraz kultura lokalnej celtyckiej społeczności.

Jednym z najbardziej niezwykłych i unikatowych skarbów okazał się jeden fragment takiej ceramiki, na której to znajdował się wizerunek konia. Niewiele tego typu artefaktów do tej pory zostało odkrytych w przypadku celtyckich stanowisk archeologicznych. „Obecność bursztynu, luksusowej ceramiki oraz lokalnie produkowanych monet wskazują, że ta celtycka osada nie miała charakteru wiejskiego. Z całą pewnością osada ta leżała na trasie Bursztynowego Szlaku – kluczowej trasy handlowej łączącej region Bałtyku z Morzem Śródziemnym” – stwierdził Tomáš Mangel, archeolog z Uniwersytetu w Hradcu Králové.

Kultura lateńska

.Badacze zidentyfikowali na terenie stanowiska również piece garncarskie, obiekty do obróbki szkła, a być może także miejsca kultu religijnego, co sugeruje istnienie złożonego i zhierarchizowanego społeczeństwa. Największa celtycka osada Europy Środkowej oferuje unikatowy i obszerny wgląd w historię kultury lateńskiej – jak inaczej się określa kulturę Celtów, którzy w okresie od początku V wieku p.n.e. do końca I wieku p.n.e. zamieszkiwali tereny zachodniej i środkowej Europy, aż od Pirenejów po Wielką Nizinę Panoński, a także od północnych Karpat po północne Bałkany i Nizinę Padańską

Marcin Jarzębski