Rocznice Najważniejsze. 14 lutego

„Rocznice Najważniejsze” to wybór doniosłych, przełomowych oraz interesujących wydarzeń historycznych przygotowany przez Redakcję portalu „Wszystko co Najważniejsze”. Codziennie prezentujemy Państwu listę rocznic, o których w danym dniu szczególnie warto pamiętać. Obok każdej daty zamieszczamy kilkuzdaniowy opis konkretnego zdarzenia, osoby lub zjawiska. Na co zwrócić uwagę 14 lutego?

Piękno historii

.Historia jest niewyczerpanym źródłem informacji. Jej znajomość pomaga zrozumieć otaczającą rzeczywistość. To nie tylko opis minionych zdarzeń, ale przede wszystkim opowieść o przeszłości kształtująca pamięć i tożsamość – potężne narzędzie społecznej kontroli, a zarazem skuteczna tarcza przed manipulacją.

W realiach państwa demokratycznego, gdzie o kondycji wspólnoty politycznej współdecydują obywatele, ich znajomość historii jest wyjątkowo ważna. W Europie Środkowo-Wschodniej – regionie przez dekady skazanym na zmienność i tymczasowość, nad którym rozpościera się cień agresywnego imperializmu – rozumienie przeszłości jest jednym z fundamentów dalszej egzystencji. W świecie błyskawicznych przemian i nowych technologii, kiedy coraz śmielej rozmawiamy o podboju kosmosu oraz automatyzacji i robotyzacji procesu myślenia, historia nie traci na znaczeniu. Wręcz przeciwnie – wskazuje wypróbowane ścieżki, którymi możemy podążać, a także te, których powinniśmy unikać na dalszej drodze do rozwoju i nowoczesności. Jednocześnie historia nie rości sobie prawa do miana wyroczni. Nie oferuje gotowych rozwiązań współczesnych dylematów, ale uczy stawiać właściwe pytania.

Poprzez cykl „Rocznice Najważniejsze” pragniemy w sposób symboliczny kultywować pamięć o postaciach i wydarzeniach istotnych dla polskiej oraz europejskiej tożsamości. Chcemy również zaciekawić i zaskoczyć, a przy tym zachęcić Czytelnika do dalszego zgłębiania wiedzy na poruszane przez nas tematy.

Rocznice Najważniejsze: 14 lutego

.Co wydarzyło się w dziejach Polski i świata dnia 14 lutego? Przedstawiamy wybór „Rocznic Najważniejszych”:

44 r. p.n.e. 

Senat Republiki Rzymskiej oficjalnie przekazał Gajuszowi Juliuszowi Cezarowi pełnię władzy w państwie, obwołując go dyktatorem wieczystym, najwyższym kapłanem, imperatorem i ojcem ojczyzny. Zaledwie miesiąc później, w idy marcowe (15 marca), władca został zasztyletowany przez senatorów pod przywództwem Juniusza Brutusa i Gajusza Kasjusza. Choć rządy Cezara były krótkie, na stałe zapisał się w pamięci kulturowej Europy i świata jako jeden z najwybitniejszych wodzów w dziejach oraz człowiek, który zapoczątkował proces transformacji ustrojowej Republiki Rzymskiej w kierunku jedynowładztwa. Dzieło Juliusza Cezara dokończył jego przybrany syn i następca Oktawian August – pierwszy cesarz rzymski.

1791 r.

Zmarł Franciszek Salezy Jezierski, duchowny katolicki, pisarz, publicysta polityczny, jeden z czołowych przedstawicieli polskiego oświecenia. Był przeciwnikiem społecznej i politycznej hegemonii stanu szlacheckiego, propagatorem praw mieszczan i chłopów. Na zbiór dzieł jego autorstwa składają się liczne mowy, kazania, a także powieści historyczne, m.in. „O bezkrólewiach w Polszcze i o wybieraniu królów, począwszy od śmierci Zygmunta Augusta Jagiełły aż do naszych czasów…”, „Katechizm o tajemnicach rządu polskiego…”, „Jarosza Kutasińskiego herbu Dęboróg, szlachcica łukowskiego, Uwagi nad stanem nieszlacheckim w Polszcze”, „Gowórek herbu Rawicz, wojewoda sandomirski. Powieść z widoku we śnie” czy „Rzepicha, matka królów, żona Piasta, między narodami sarmackimi słowiańskiego monarchy tej części ziemi, która się nazywa Polska”.

1919 r.

Rozpoczęła się wojna polsko-sowiecka (1919-1921). Jej najsłynniejszym epizodem, a jednocześnie punktem zwrotnym, była Bitwa Warszawska (13-15 sierpnia 1920 r.), która zakończyła się klęską wojsk sowieckich i umożliwiła Polakom kontrofensywę, a finalnie zwycięstwo w całym konflikcie. Wojnę zakończyło podpisanie przez obie strony traktatu ryskiego (1921). Miała fundamentalne znaczenie dla przyszłości odrodzonej Polski. Dzięki odparciu agresji II Rzeczpospolita obroniła swą niezależność i zahamowała ekspansję sowieckiego totalitaryzmu w kierunku zachodnim.

1942 r.

Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych gen. Władysław Sikorski powołał Armię Krajową. Organizacja wywodziła się ze Związku Walki Zbrojnej, który powstał 13 listopada 1939 roku. ZWZ wchłonął między 1939 a 1942 rokiem liczne organizacje zbrojne, wywodzące się z różnych środowisk politycznych. Był organizacją ogólnonarodową i w zamyśle ponadpartyjną, ściśle podporządkowaną rządowi emigracyjnemu. Armia Krajowa stanowiła jego kontynuację. Komendantem Głównym AK został gen. Stefan Grot-Rowecki – dotychczasowy dowódca ZWZ. Po przekształceniu Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową, ranga sił zbrojnych w kraju znacząco wzrosła. Odtąd stawały się oficjalnie podziemnym Wojskiem Polskim. Podstawowym celem AK było stawianie oporu okupantom oraz przygotowanie akcji zbrojnej, która przywróci Polsce niepodległość. Do zakończenia II wojny światowej Armia Krajowa pozostała największym w Europie podziemnym wojskiem.

Armia Krajowa to coś więcej, niż „ruch oporu”

.„Określenie »ruch oporu« zrobiło na Zachodzie karierę dzięki francuskiemu résistance i jest często rozciągane na całą Europę okupowaną podczas II wojny światowej przez hitlerowskie Niemcy. Tymczasem w przypadku Polski było to coś znacznie więcej niż »ruch oporu«” – pisze we „Wszystko co Najważniejsze” prof. Wojciech ROSZKOWSKI.

Historyk dodaje, że „Polska czasu wojny miała państwo podziemne, powiązane ściśle z rządem emigracyjnym, który urzędował najpierw w Paryżu i Angers we Francji, a od 1940 roku – w Londynie. Organizacja podziemnego państwa polskiego obejmowała konspiracyjne władze cywilne, oparte na porozumieniu czterech głównych partii politycznych – Stronnictwa Narodowego, chadeckiego Stronnictwa Pracy, Stronnictwa Ludowego i Polskiej Partii Socjalistycznej – a także podziemną armię, tworzoną stopniowo już od końca września 1939 roku, gdy kończył się opór Wojska Polskiego przed agresją Wehrmachtu i Armii Czerwonej”.

„W dniu 14 lutego 1942 roku rozkazem Naczelnego Wodza, przebywającego w Londynie gen. Kazimierza Sosnkowskiego, istniejący od grudnia 1939 roku Związek Walki Zbrojnej (ZWZ) przemianowano na Armię Krajową” – przypomina prof. Wojciech ROSZKOWSKI.

„Kres działaniom AK położyło Powstanie Warszawskie w sierpniu i wrześniu 1944 roku, będące realizacją planu powstania powszechnego, a utopione we krwi przy całkowitej bierności alianta sowieckiego. Armia Czerwona stała na drugim brzegu Wisły, bezczynnie przyglądając się tragedii Warszawy. Wobec wkraczania na ziemie polskie wojsk ZSRR, alianta polskich aliantów, ale wroga polskiej niepodległości, Armia Krajowa została formalnie rozwiązana w styczniu 1945 roku, choć jej żołnierze przez lata kontynuowali jeszcze walkę z nowym okupantem. Od początku komuniści traktowali AK z nienawiścią, widząc w niej zbrojne ramię Polski niepodległej, co było jeszcze jednym dowodem na to, że Polska po II wojnie światowej znalazła się w obozie zwycięzców jako kraj pokonany” – pisze prof. Wojciech ROSZKOWSKI.

Patryk Palka/WszystkoCoNajważniejsze