Rzymska lodówka sprzed 2 tys. lat. Odkrycie w Haltern am See

Podczas wykopalisk realizowanych na terenie miasta Haltern am See w Nadrenii Północnej-Westfalii w zachodnich Niemczech studenci archeologii z Uniwersytetu Kolońskiego odkryli cały szereg zabytków, artefaktów i rozmaitych przedmiotów pochodzących z czasów Imperium Rzymskiego. Najbardziej niezwykłym znaleziskiem okazała się licząca 2 tys. lat „rzymska lodówka”, ale archeolodzy odkopali również pozostałości rzymskiej amfory na wino, łyżkę z brązu, a także słynną rzymską ceramikę typu terra sigillata. 

Rzymska lodówka sprzed 2 tys. lat

.Nadreńskie miasto Haltern am See jest jednym z tych obszarów w zachodnich Niemczech, w których Rzymianie najsilniej odcisnęli piętno swojej obecności dwa tysiące lat temu, co miało miejsce w okresie kiedy Imperium Romanum próbowało rozszerzyć swoje granice po pełną gęstych prastarych lasów i zamieszkałą przez wojownicze plemiona Germanię. W miejscowości tej znajdowała się baza rzymskich legionistów, której pozostałości składają się na współczesne Muzeum Rzymskie LWL. Był to największy rzymski obóz wojskowy położony na północ od Alp.

Nic dziwnego tym samym, że to właśnie w Haltern am See nastąpiło jedno z najbardziej znaczących odkryć archeologicznych związanych z czasami starożytnego Rzymu w Niemczech. Najnowsze kilkutygodniowe wykopaliska w tym zachodnioniemieckim miasteczku objęły teren dawnej bazy rzymskich legionistów w Muzeum Rzymskim LWL. W ciągu czterech tygodni podczas przerwy semestralnej studenci archeologii z Uniwersytetu Kolońskiego wydobyli rozmaite starożytne zabytki i przedmioty, wśród których najbardziej znaczącym odkryciem okazała się rzymska „lodówka” licząca 2 tys. lat. Oprócz tego archeolodzy ujawnili pozostałości kolejnych budynków i struktur składających się na tę placówkę wojskową, a także liczne amfory na wino, łyżkę z brązu oraz ceramikę typu terra sigillata. 

Budynki w stylu atrium

.Jak stwierdziła w trakcie rozmowy z mediami dr Bettina Tremmel ze Stowarzyszenia Regionalnego Westfalii-Lippe, która specjalizuje się w historii starożytnego Rzymu, nowe odkryte zabytki oraz artefakty będą mogły mieć kluczowe znaczenie dla projektu rekonstrukcji starożytnego rzymskiego obozu legionistów w Haltern am See, który nosi nazwę „Römerbaustelle Aliso”.

„Na ten moment nie jest jeszcze jasne, czy odkryte pozostałości budynków składały się na baraki żołnierzy, czy były to domy wykonane w stylu atrium. Podczas wykopalisk zostały ujawnione również doły, z czego jeden z nich mógł służyć jako rodzaj lodówki – starożytna przestrzeń magazynowa używana przez Rzymian do przechowywania żywności i napojów w chłodzie” – powiedziała dr Bettina Tremmel. Wspomniane rzymskie domusy w stylu atrium charakteryzowały się tym, że miały one formę centralnych, najczęściej niezadaszonych struktur o kształcie prostokąta, wokół których były rozmieszone pokoje mieszkalne.

Co Rzymianie przechowywali w swoich lodówkach?

.Takie starożytne lodówka jak ta odkryta w Haltern am See były wykorzystywane w całym Imperium Rzymski m do przechowywania łatwo psującej się żywności, takiej jak sery, mięsa, wina, czy owoce. Tego typu swego rodzaju schładzalniki były najczęściej wykopywane w ziemi – w przypadku podrasowanych wersji były one dodatkowo wykładane po bokach i od dołu gliną lub kamieniem, dzięki czemu niska temperatura w stałym natężeniu się utrzymywała. 

W cieplejszych regionach i częściach swojego imperium Rzymianie w celu przechowywania danych produktów spożywczych w niskiej temperaturze budowali całe piwnice lub inne pomieszczenia tego typu. Jednak w przypadku północnych prowincji takich jak Germania Inferior, czy Germania Superior, gdzie panował chłodniejszy klimat wystarczały zupełnie  proste doły ziemne. Odkryty w Haltern dół prawdopodobnie funkcjonował w ten sposób, być może przykryty drewnianymi deskami i wypełniony słomą lub piaskiem w celu izolacji.

.„Rzymianie byli zaskakująco innowacyjni, jeśli chodzi o przechowywanie żywności. Odkrycia takie jak to pokazują, że nawet w najbardziej wysuniętych na północ placówkach wojskowych dostosowywali oni swoją technologię i codzienne zwyczaje do lokalnych warunków” – oznajmił prof. Eckhard Deschler-Erb z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Kolońskiego, który stał na czele zespołu archeologów prowadzących wykopaliska w Haltern am See.

Marcin Jarzębski