Sensacyjne odkrycie archeologiczne w Sefer Tepe. Wyrzeźbiona twarz sprzed 12 tys. lat 

Ostatnie wykopaliska prowadzone na terenie wczesnoneolitycznego stanowiska archeologicznego Sefer Tepe w południowo-wschodniej Turcji doprowadziły do kolejnego sensacyjnego odkrycia archeologicznego. Naukowcy ujawnili na terenie tej pradawnej osady  prehistoryczną płaskorzeźbę, którą jest wyrzeźbiona twarz. Jak wynika z datowana przeprowadzonego przez badaczy zabytek ten liczy 12 tys. Lat. 

Wyrzeźbiona twarz z Sefer Tepe sprzed 12 tys. lat 

.Sefer Tepe to prehistoryczna osada, która została wybudowana w okresie neolitu przedceramicznego, około 12 tys. lat temu. To stanowisko archeologiczne jest położone w regionie Taş Tepeler, jak został określony obszar południowo-wschodniej Turcji, gdzie badacze zidentyfikowali całą sieć najstarszych znanych w historii ludzkości osad, miejsc kultu, osiedli ludzkich, sanktuariów. Pradawne Sefer Tepe jest położone w odległości 50 km od słynnego Gobekli Tepe – nazywanego jako „punkt zero w ludzkiej historii”, ponieważ jest to najstarsze znane sanktuarium w dziejach ludzkości. 

Pochodzące z tego samego okresu co Gobekli Tepe stanowisko Sefer Tepe jest położone na małym, ale jednocześnie szerokim oraz płaskim wzgórzu znajdującym się w prowincji Şanlıurfa w południowo-wschodniej Turcji, niedaleko granicy z Syrią. Wczesnoneolityczna osada została zbudowana bezpośrednio na tym wzniesieniu i zajmowała powierzchnię 1000 m2. Jest to jedno z najważniejszych stanowisk archeologicznych w Turcji, więc nie dziwi, iż pomimo upływu 22 lat od odkrycia tego miejsca w 2003 nie zwalniają ani na trochę i właśnie późna jesienią 2025 r. został odkryty tu kolejny wiekowy zabytek będący dziełem kultury Taş Tepeler. 

Takim najnowszy niezwykłym znaleziskiem odsłoniętym w Sefer Tepe jest wyrzeźbiona ludzka twarz sprzed 12 tys. lat. Jak stwierdzili eksperci jest to znaczące znalezisko, gdyż może ono znacząco zmienić nasze dotychczasowe rozumienie kultury symbolicznej w czasach neolitu przedceramicznego. O niezwykłym odkryciu poinformował pod koniec listopada 2025 r. podczas konferencji prasowej w Centrum Turystycznym Karahantepe minister kultury i turystyki Turcji Mehmet Nuri Ersoy. Niezwykła płaskorzeźba została ujawniona w ramach projektu archeologicznego Taş Tepeler (zawdzięczającego swoją nazwę całemu wspomnianemu regionowi, gdzie ludzie po raz pierwszy zaczęli przechodzić z  koczowniczego trybu życia na osiadły i rolniczy tryb życia). Projekt ten obejmuje cały szereg stanowisk archeologicznych składających się na region Taş Tepeler w pokrytej licznymi wzgórzami i wzniesieniami prowincji Şanlıurfa.

Prastary region Taş Tepeler

.Najnowszy sezon wykopalisk prowadzonych na obszarze prehistorycznych osad i miejsc kultu składających się na region Taş Tepeler w przypadku Sefer Tepe doprowadził do ujawnienia nie tylko liczącej ponad 10 mileniów płaskorzeźby, ale również unikatowy dwustronny serpentynowy koralik, a także innego przedstawienia ludzkiej twarzy, które jednak w przeciwieństwie do pierwszego została wykonana w formie wysokiego reliefu. Technika oraz styl z jakimi zostały wykonane te płaskorzeźby wyróżniają się na tle innych takich przedstawień znanych z Göbeklitepe, Karahantepe i Sayburç. Subtelne różnice w kształtach policzków, strukturze brwi i ukształtowaniu nosa sugerują, że Sefer Tepe mogło wypracować własny lokalny styl rzeźbiarski w ramach szerszej kultury Taş Tepeler.

Najnowsze odkrycia rzucają tym samym nowe światło na kulturę Taş Tepeler, która okazuje się, że nie tylko obejmowała dość duży obszar (w szczególności biorąc dłuższe tempo pokonywania nie tak długich z naszej perspektywy dystansów), na którym znajdował się cały szereg osad i wiosek oraz quasi-świątyń, które były ze sobą powiązane, ale również pomiędzy poszczególnymi szczepami tej kultury występowały pewne małe różnice w sferze symbolicznej chociażby. Na region Taş Tepeler składają się następujące stanowiska: Göbekli Tepe, Kurt Tepesi, Mendik Tepe, Harbertsuvan, Nevali Çori, Biris Mezarlığı, Söğüt Tarlası, Ayanlar, Yoğunburç, Sayburç, Çakmaktepe, Şanlıurfa, Yeni Mahalle, Gürcütepe, Hamzantepe, Taşlıtepe oraz Sefertepe.

Marcin Jarzębski